IV SA/Wr 809/12

Uzasadnienie

Zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu decyzją z dnia [...] października 2012 r., nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. oraz art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (t.j. Dz. U. z 2006 r. nr 139, poz. 993 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania E. K. (dalej: zainteresowana) od decyzji Prezydenta W. z dnia [...] września 2012r., nr [...] orzekającej o wymeldowaniu zainteresowanej wraz z małoletnimi dziećmi M. K. i N. K. z miejsca pobytu stałego w lokalu przy u. [...] we W., Wojewoda D. uchylił ww. decyzję organu I instancji w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.

Uzasadniając podjęte rozstrzygnięcie, organ odwoławczy wskazał, że postępowanie w sprawie wymeldowania zainteresowanej z małoletnimi dziećmi z miejsca pobytu stałego, w trybie art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, wszczęte zostało przez Prezydenta W. w dniu 20 lipca 2012 r. Fakt niezamieszkiwania przez zainteresowaną z dziećmi w rzeczonym lokalu wskazany został przez A. B. (dalej: wnioskodawca, skarżący). W złożonym wniosku wyjaśnił, że zainteresowana nie mieszka w miejscu stałego zameldowania od kwietnia 2011 r., natomiast zamieszkuje od tego czasu wraz z mężem i dziećmi w lokalu przy ul. [...] we W.. Dodał przy tym, że druga córka zainteresowanej nigdy nie mieszkała w miejscu zameldowania. Do wniosku dołączone zostało oświadczenie sąsiadów: B.T. i R. H..

W dniu 6 sierpnia 2012 r. skarżący oświadczył do protokołu, że zainteresowana zabrała z miejsca stałego zameldowania część rzeczy osobistych. Nie posiada ona kluczy do tegoż lokalu, bywa w nim jedynie w obecności wnioskodawcy, gdy zabiera jakieś pozostałe w mieszkaniu rzeczy.

W dniu 8 sierpnia 2012r. zeznanie do protokołu złożyła zainteresowana, wyjaśniając, że w w/w lokalu nie mieszka od sierpnia 2011r., lecz mieszkanie opuściła wraz z córką M., z powodu "aroganckiego zachowania" skarżącego. Nie dochodziła przed sądem swoich praw, gdyż czekała na rozstrzygnięcie sprawy o eksmisję wnioskodawcy. Strona przyznała, że mieszka wraz z córkami (drugą córkę urodziła w marcu 2012 r.) i mężem w lokalu przy ul. [...] we W., wskazując przy tym ten adres do korespondencji. Od 11 grudnia 2011 r. nie posiada kluczy do tegoż lokalu, jest jednak wpuszczana przez wnioskodawcę. Dodała, że w lokalu znajdują się rzeczy, takie jak: meble, sprzęty, ubrania, także lodówka w kuchni i sprzęty kuchenne. .

Do akt sprawy zostało dołączone postanowienie Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Śródmieście Wydział I Cywilny z dnia 21 kwietnia 2011r. o zawieszeniu postępowania w sprawie o eksmisję m.in. A. B. i E. J. (obecnie K.), gdzie w uzasadnieniu wskazano, iż pozwany A. B. wniósł przeciwko Gminie W. pozew o ustalenie, że dokonane wypowiedzenie umowy najmu lokalu mieszkalnego położonego we Wrocławiu, przy ul[...]jest bezskuteczne. Zawieszenie postępowania o eksmisję stało się w tym przypadku zasadne.

Do akt dołączony został wyrok Sądu Rejonowego we W. z dnia 11 stycznia 2012r., z którego wynika, że stosunek najmu mieszkania między Gminą W. a skarżącym został uznany za prawidłowy.

Pismem z dnia 20 sierpnia 2012 r. zainteresowana powiadomiła organ raz jeszcze, że do opuszczenia rzeczonego lokalu nie doszło w sposób dobrowolny, lecz było konsekwencją agresywnego zachowania wnioskodawcy.

Powołując się na przepis art.15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz art. 104 k.p.a. – opisaną wyżej decyzją z dnia 7 września 2012 r. Prezydent W. orzekł o wymeldowaniu zainteresowanej wraz z małoletnimi dziećmi z miejsca pobytu stałego w lokalu przy ul. [...]we W..

Od decyzji tej zainteresowana wniosła odwołanie.

Organ odwoławczy rozpatrując w oparciu o przedstawiony stan faktyczny i prawny niniejszą sprawę stwierdził, że w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli (art.7 k.p.a.). Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy (art. 77 §1 k.p.a.). Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona (art. 80 k.p.a.). Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa (art. 107 §3 k.p.a.).

W ocenie organu odwoławczego, w trakcie postępowania o wymeldowanie zainteresowanej i jej małoletnich córek, zupełnie pominięto, iż Nikola Krysiak została zameldowana w rzeczonym lokalu nigdy w nim nie zamieszkując. Zameldowania małoletniej dokonano w dniu 13 kwietnia 2012r. Jak dowodzi materiał dowodowy, w tym zeznanie skarżącego i samej zainteresowanej, małoletnia nie mieszkała wtedy w danym miejscu. Wszak zainteresowana opuściła przedmiotowy lokal jeszcze w sierpniu 2011r., a więc na długo wcześniej, niż nastąpiło zameldowanie Jej córki N.K.. W związku z powyższym – w ocenie organu odwoławczego, postępowanie wobec w/w winno się toczyć nie o wymeldowanie, lecz o anulowanie czynności materialno-technicznej zameldowania. Organ I instancji choć wiedząc o tym, że małoletnia została zameldowana w lokalu nigdy w nim nie przebywając, w żaden sposób nie odniósł się do tej informacji. Co więcej, owe naruszenie zostało wskazane w uzasadnieniu samej decyzji, cyt.: "w tym roku (E. K.) urodziła drugą córkę N., która w lokalu w ogóle nie mieszkała, została tu jedynie zameldowana'".

Wojewoda podkreślił, że zgodnie z art. 12 § 1 k.p.a. - organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Tak więc przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ I instancji winien dołożyć wszelkich starań, aby postępowanie szybko zakończyło się wydaniem stosownej decyzji. Zdaniem organu II instancji, na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż małoletnia Nikola Krysiak nigdy nie mieszkała w lokalu przy ul. [...] we W., a została tam zameldowana, co zaś zostało zgodnie potwierdzone przez obie strony postępowania. W postępowaniu uzupełniającym organ I instancji winien również sprawdzić, czy zainteresowana nadal nie zamieszkuje pod wskazanym adresem. Jak bowiem wynika z twierdzeń zainteresowanej, miała powrócić do miejsca zameldowania w dniu 1 października 2012 r.

W konsekwencji powyższego, organ odwoławczy stwierdził, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ I instancji winien rozważyć rozdzielenie niniejszego postępowania na dwa odrębne postępowania. Jedno, dotyczące wymeldowania zainteresowanej i jej małoletniej córki M. K. z miejsca stałego pobytu w lokalu przy ul. [...] we W., drugie zaś prowadzone w przedmiocie anulowania czynności materialno-technicznej zameldowania małoletniej N. K. na pobyt stały w wymienionym wyżej lokalu.

W skardze na powyższą decyzję, skarżący A. B. zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię art.14 ust.2 ustawy dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych w związku z art.26 § 1 k.c. i art.92 k.r.o. oraz art.15 ust.2 w/w ustawy i przyjęcie, że możliwość zastosowania wobec E. K. i jej córek art.15 ust.2 ustawy i ich wymeldowanie warunkowane było uprzednim anulowaniem czynności materialno-technicznej zameldowania N. K., wniósł o uchylenie decyzji Wojewody D. w całości, w kierunku pozostawienia w mocy decyzji organu I instancji o wymeldowaniu zainteresowanej wraz z jej córkami oraz zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi podniesiono m.innymi, że E. K. dobrowolnie opuściła lokal przy ul. [...] wraz z jej córką nie dokonując wymeldowania się oraz zabierając prawie wszystkie swoje rzeczy. Z uwagi na istniejącą sytuację, skarżący wystąpił z wnioskiem o wymeldowanie zainteresowanej. Zdaniem skarżącego, organ I instancji przeprowadził szczegółowe postępowanie administracyjne, zmierzające do ustalenia, czy w rozpatrywanym przypadku zaistniały przesłanki przewidziane w art.15 ust. 2 ustawy, pozwalające na skuteczne wymeldowanie wskazanej osoby i, celem spełnienia obowiązku prowadzenia rzetelnej i realnej ewidencji ludności. Przeprowadzone postępowanie, co wynika z uzasadnienia decyzji Prezydenta W. ewidentnie potwierdziło fakt nie zamieszkiwania i nie przebywania zainteresowanej pod wskazanym adresem, a zatem zaistniały formalnoprawne podstawy do wymeldowania w/w. W okresie nie zamieszkiwania zainteresowanej w przedmiotowym lokalu urodziła ona drugą córkę N..

Skarżący nie zgodził się ze stanowiskiem Wojewody, że skoro decyzją o wymeldowaniu objęto nie tylko E. K. ale także jej córkę N., która faktycznie nigdy nie zamieszkała w miejscu meldunku matki, to wydanie takiej decyzji winno być poprzedzone anulowaniem czynności materialno-technicznej zameldowania małoletniej córki. W tym względzie skarżący odwołał się do treści art. 14 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności, zgodnie z którym zgłoszenie urodzenia dziecka dokonane we właściwym urzędzie stanu cywilnego zastępuje zameldowanie, datą zameldowania dziecka jest data sporządzenia aktu urodzenia. Zameldowania dokonuje organ gminy właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego matki dziecka lub tego z rodziców, u którego dziecko faktycznie przebywa.

Zdaniem skarżącego przepisy dotyczące meldunku osób małoletnich muszą być interpretowane w związku z przepisami Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, stąd skarżący powołał się na przepis art.26 § 1 k.c. oraz art.92 k.r.o., zgodnie z którym dziecko pozostaje aż do pełnoletniości pod władzą rodzicielską.

W świetle powyższego skarżący stwierdził, że przepisy ustawy o ewidencji ludności, przy uwzględnieniu wskazanych przepisów k.c. i k.r.o. wyłączają możliwość zameldowania małoletniego dziecka w innym miejscu niż zameldowani są rodzice. Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdził, że sugestia decyzji Wojewody D. zmierza do anulowania czynności materialno-technicznej zameldowania małoletniej N. K., co oznacza, że anulować należałoby jednocześnie zgłoszenie urodzenia dziecka, stanowiącego wg. ustawy automatyczny meldunek. Akceptacja takiego stanowiska wydaje się racjonalnie niesłuszna i sprowadza się do stwierdzenia, że forma przerasta treść, a nie o takie decyzje zabiega ustawodawca. Jeżeli zgodnie z powołanymi przepisami miejsce zameldowania dziecka jest tożsame z miejscem pobytu stałego, meldunku matki, to, oczywistym jest, że czynność materialno-techniczna jaką jest wymeldowanie matki dotyczyć musi, pozostających pod jej władzą dzieci. Poza komentarzem skarżący pozostawia uwagę o zasadności prowadzenia odrębnych postępowań co do wymeldowania matki i córki, wobec braku przełożenia na konkretne przepisy prawa takiego trybu postępowania, nie wspominając o nieuzasadnionym wydłużaniu załatwienia sprawy, kosztem interesu skarżącego. Z powyższych względów skarżący wniósł jak na wstępie .

W odpowiedzi na skargę Wojewoda D. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko w sprawie.

Ustanowiony z urzędu pełnomocnik zainteresowanej E. K., w piśmie procesowym z dnia 8 kwietnia 2013r. wniósł o oddalenie skargi, zarzucając, iż skarżący błędnie podaje treść przepisu art. 26 §1 k.c., wskazując w skardze, że zgodnie z tym przepisem "miejscem zameldowania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska". Podczas gdy prawdziwa treść przepisu brzmi "Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej". Nie ulega wątpliwości, że określenie "zamieszkanie" a "zameldowanie" są dwoma odmiennymi pojęciami i nie powinny być stosowane zamiennie.

Drugą okolicznością niezgodną ze stanem faktycznym jest zdaniem pełnomocnika zainteresowanej - bezpodstawne twierdzenie, że E. K. opuściła lokal dobrowolnie i zabrała z niego wszystkie rzeczy, gdy skarżący zachowywał się wobec uczestniczki postępowania w sposób agresywny. Uczestniczka obawiając się o bezpieczeństwo swoje i dzieci zmuszona była opuścić lokal.

Na uwagę, zdaniem zainteresowanej, zasługuje dodatkowo okoliczność, że w mieszkaniu przy ul. [...] we W. pozostała większa cześć rzeczy należących do zainteresowanej m.in. kuchenka, lodówka, dwa telewizory, meble a nawet ubrania. W świetle powyższego, pełnomocnik zainteresowanej nie zgodził się z twierdzeniem skarżącego, że została zrealizowana norma art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a w związku z powyższym, zasadne i konieczne jest ponowne rozpatrzenie sprawy przez organ I instancji .

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na wstępie podkreślić należy, że Wojewódzki Sąd Administracyjny nie orzeka o istocie sprawy administracyjnej, czyli nie przyznaje określonych uprawnień, jak i nie odmawia ich przyznania, lecz rozstrzyga o legalności decyzji, to jest o ich zgodności z prawem na podstawie stanu prawnego i faktycznego istniejącego w dniu wydania zaskarżonej decyzji.

Działając zaś w granicach kompetencji wynikających z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) w związku z art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zwaną p.p.s.a. (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), sąd administracyjny jest obowiązany skontrolować, czy zaskarżona decyzja odpowiada prawu, czy też to prawo narusza i w zależności od tej oceny orzec w sposób przewidziany w art. 145 lub art. 151 p.p.s.a.

Dokonując kontroli legalności zaskarżonej decyzji, Sąd stosownie do zapisu art. 134 p.p.s.a. nie jest związany granicami skargi. Przepis ten umożliwia Sądowi wszechstronne i obiektywne zbadanie sprawy niezależnie od podniesionych zarzutów.

Rozpatrując stan faktyczny i prawny niniejszej sprawy, Sąd stwierdził, że skarga nie może być uwzględniona, jako że ocena przeprowadzonego postępowania oraz stanowisko organu odwoławczego nie daje podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji.

Istotne jest w niniejszej sprawie, że przedmiotem oceny Sądu jest wydana przez Wojewodę D. na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. decyzja z dnia [...] października 2012 r., nr [...], którą uchylono w całości opisaną wyżej decyzję Prezydenta W. z dnia [...] września 2012r., orzekającą o wymeldowaniu zainteresowanej wraz z małoletnimi dziećmi M. K. i N. K. z miejsca pobytu stałego w lokalu przy ul. [...] we W. i przekazano sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji.

Zatem kluczową kwestią było zbadanie przez Sąd zasadności zastosowania przez organ odwoławczy przepisu art. 138 § 2 k.p.a., zgodnie z treścią którego organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę, organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

Podkreślić należy, że przepis art. 138 § 2 k.p.a. jest wyjątkiem od zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, przyjętej w art. 15 k.p.a., zgodnie z którą organ odwoławczy obowiązany jest ponownie rozpoznać sprawę rozstrzygniętą decyzją organu I instancji. Istotne jest przy tym także i to, że każda sprawa administracyjna podlega dwukrotnemu rozpoznaniu i rozstrzygnięciu, po raz pierwszy przez organ pierwszej instancji, a następnie w wyniku złożenia odwołania przez stronę przez organ drugiej instancji. Organ odwoławczy obowiązany jest zatem sprawę, rozstrzygniętą decyzją organu pierwszej instancji, ponownie rozpoznać i merytorycznie rozstrzygnąć.

Tak jak to już wyżej Sąd podkreślił, zgodnie z art.138 § 2 k.p.a. kasacyjną decyzję połączoną z przekazaniem sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji można wydać wyłącznie wtedy, gdy dotychczasowa decyzja wydana została z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Inaczej mówiąc, sytuacja taka zachodzi wtedy, kiedy zasada dwuinstancyjności postępowania wyłącza przeprowadzenie w tym zakresie uzupełniającego postępowania dowodowego, gdyż jego zakres wskazuje, że w swej istocie organ odwoławczy musiałby sam przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w zakresie mogącym mieć bezpośredni wpływ na treść decyzji. W konsekwencji sprawa byłaby rozstrzygana de facto w jednej instancji, przez co pozbawiano by stronę prawa kwestionowania wyników postępowania wyjaśniającego w drodze odwołania. Wprawdzie przepis art. 136 k.p.a. dopuszcza możliwość przeprowadzenia przez organ odwoławczy uzupełniającego postępowania dowodowego lub zlecenie jego przeprowadzenia organowi I instancji, jednakże to postępowanie może mieć jedynie charakter uzupełniający, co oznacza, że niedopuszczalne jest prowadzenie tego postępowania w całości lub znacznej części, gdyż naruszałoby to właśnie zasadę dwuinstancyjności. Kwestionowanie ustaleń stanu faktycznego sprawy byłoby w takiej sytuacji niemożliwe na drodze postępowania w trybie zwyczajnym. Inaczej mówiąc, organ odwoławczy, który z istoty rzeczy – modelu postępowania odwoławczego – nie przeprowadza w zasadzie własnego, odrębnego postępowania dowodowego, za to może wyciągać z zebranego przez organ I instancji materiału zupełnie inne wnioski dowodowe niż organ I instancji, zastępowałby w praktyce ten organ, pozbawiając stronę prawa kwestionowania tych ustaleń w drodze zwyczajnego środka prawnego (por.W. Chróścielewski, Zmiany w zakresie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego i prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, które weszły w życie w 2011r., ZNSA Nr 4 (37) 2011, s. 19).

Zatem istota decyzji kasacyjnej wyraża się przede wszystkim w tym, że w wyniku orzeczenia organu drugiej instancji nie następuje merytoryczne załatwienie sprawy. Wydanie decyzji kasacyjnej oznacza wyłącznie stwierdzenie przez organ odwoławczy na podstawie dostrzeżonych wadliwości postępowania i samej decyzji organu pierwszej instancji, że zaskarżone rozstrzygnięcie sprawy dokonane przez organ pierwszej instancji nie może stać się ostateczne. Konsekwencją tego stanowiska jest uchylenie odwołaniem decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi pierwszej instancji.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że w rozpatrywanej sprawie zachodziła podstawa do uchylenia przez Wojewodę w oparciu o przepis art. 138 § 2 k.p.a. opisanej wyżej decyzji Prezydenta W. z dnia [...] września 2012r., nr [...] i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.

W świetle przedstawionej w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji argumentacji, uznać należy , że zapadłe rozstrzygnięcie Wojewody jest w pełni zasadne i wbrew zarzutom skarżącego, nie narusza przepisów prawa.

Materialno-prawną podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowią przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. nr 139, poz. 993 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania zaskarżonej decyzji. I tak stosownie do przepisu art. 4 tej ustawy, na treść obowiązku meldunkowego składa się między innymi zameldowanie w miejscu pobytu stałego lub czasowego oraz wymeldowanie się z miejsca pobytu stałego lub czasowego. Przy zameldowaniu na pobyt stały należy przedstawić m.in. potwierdzenie pobytu w lokalu osoby zgłaszającej pobyt stały dokonane przez właściciela lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu, oraz, do wglądu, dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu tego podmiotu (art.9 ust.2a).

Podkreślić w tym miejscu należy, że w myśl w/w art.9 ust.2b ustawy, zameldowanie w lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu potwierdzenie faktu pobytu w tym lokalu.

W myśl zaś art. 15 ust. 1 ustawy, osoba, która opuszcza miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące, jest obowiązana wymeldować się w organie gminy, właściwym ze względu na dotychczasowe miejsce jej pobytu, najpóźniej w dniu opuszczenia tego miejsca. Jeżeli osoba opuszczająca miejsce pobytu stałego lub czasowego na ponad trzy miesiące nie dopełniła obowiązku wymeldowania się, wówczas zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy organ ewidencyjny dokonuje wymeldowania tej osoby w drodze decyzji z urzędu lub na zgłoszony w tym przedmiocie wniosek.

Wydanie decyzji o wymeldowaniu z pobytu stałego z mocy art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych, wymaga wyłącznie ustalenia faktu opuszczenia miejsca pobytu stałego bez dopełnienia obowiązku wymeldowania. Organy administracji nie są uprawnione w oparciu o powołany wyżej przepis do usunięcia z ewidencji osób zameldowanych na pobyt stały w sytuacji, gdy zameldowanie nastąpiło z naruszeniem prawa.

Weryfikacja wadliwej czynności materialno-technicznej jaką jest zameldowanie na pobyt stały następuje w innym trybie postępowania administracyjnego, tj. na podstawie art. 47 ust. 2 powołanej ustawy. Zgodnie z tym przepisem, w sytuacji gdy dane zawarte w zgłoszeniu osoby wykonującej obowiązek meldunkowy budzą wątpliwości, organ prowadzący ewidencję jest upoważniony rozstrzygnąć o dokonaniu zameldowania lub wymeldowaniu. Na tej podstawie organ ewidencyjny rozstrzyga również o prawidłowości dokonania czynności materialno -technicznej zameldowania, tj. ustala, czy w dacie jej dokonania osoba, której obowiązek meldunkowy dotyczy, spełniła warunki określone w ustawie o ewidencji ludności i dowodach osobistych, m.in. w art. 10 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym - osoba, która przebywa w określonej miejscowości pod tym samym adresem dłużej niż trzy doby, jest obowiązana zameldować się na pobyt stały lub czasowy najpóźniej przed upływem czwartej doby, licząc od dnia przybycia.

Przywołać w tym miejscu należy prezentowane w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowisko, zgodnie z którym czynność materialno-techniczna jaką jest zameldowanie, nie ma cech ostateczności ani prawomocności. Organ administracji właściwy w sprawach meldunkowych ma obowiązek skorygowania błędnego wpisu ewidencyjnego (por. wyrok NSA z 14 października 2008r., sygn.akt II OSK 1189/07, LEX nr 516748; wyrok z dnia 4 grudnia 2001r., sygn.akt S.A./Gd 523/00, LEX nr 76100).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, zgodzić się w pełni należy ze stanowiskiem organu odwoławczego, że organ I instancji rozpatrując żądanie skarżącego zawarte w Jego wniosku o wymeldowanie zainteresowanej i Jej małoletnich córek: M. K. i N. K. z lokalu mieszkalnego przy ul. [...] we W., zupełnie pominął istotną w sprawie okoliczność, jaką było zameldowanie w dniu 13 kwietnia 2012r. w przedmiotowym lokalu mieszkalnym małoletniej N. K. , prowadząc wyłącznie postępowanie administracyjne w kierunku ustalenia, czy E. K. oraz jej córki spełniły przesłankę opuszczenia lokalu i w tym przedmiocie orzekł merytorycznie.

Jak to już wyżej Sąd podkreślił, celem zameldowanie w lokalu jest potwierdzenie faktu pobytu danej osoby w tym lokalu (art. 9 ust. 2b ustawy). Oznacza to, że zameldowanie w lokalu nie jest prawem podmiotowym i nie wiąże się z tytułem prawnym do lokalu, jest ono bowiem wyłącznie czynnością rejestracyjną mającą na celu właściwe prowadzenie ewidencji ludności.

Jeżeli zatem w trakcie postępowania o wymeldowanie zostanie ustalone, iż dana osoba nigdy nie zamieszkiwała w lokalu to brak jest podstaw do prowadzenia rozważań na temat tego, czy spełniła ona przesłankę opuszczenia lokalu w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. W takiej sytuacji należy zweryfikować prawidłowość dokonania czynności zameldowania i w razie konieczności uchylić nieprawidłowo dokonaną czynność.

Ze znajdujących się w aktach sprawy dowodów zgromadzonych przez organ I instancji dowodów wynika, iż małoletnia Nikola Krysiak nigdy nie mieszkała w miejscu stałego zameldowania. Małoletnia N. K. urodziła się dnia [...] marca 2012r., zaś dnia 13 kwietnia 2012r. została zameldowana w przedmiotowym lokalu. Matka w/w małoletniej – E. K., w tym czasie nie mieszkała w miejscu stałego zameldowania co najmniej od sierpnia 2011r.

W tej sytuacji, zgodzić się należy z organem odwoławczym, iż sposób zakończenia postępowania w sprawie o wymeldowanie w/w małoletniej zależy od ustalenia, czy czynność materialno-techniczna polegająca na jej zameldowaniu w przedmiotowym lokalu została dokonana zgodnie z przepisami ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych.

Ustalenie, że skoro E. K. w lokalu przy ul. [...] we W., nie zamieszkuje (jak sama utrzymuje) od blisko 3 lat, budzi uzasadnioną wątpliwość czy jej małoletnia córka – N. K. - urodzona [...] marca 2012r, została w przedmiotowym lokalu zameldowana w sposób prawidłowy.

Zgodnie z brzmieniem art. 14 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych: "Zgłoszenie urodzenia dziecka dokonane we właściwym urzędzie stanu cywilnego zastępuje zameldowanie. Datą zameldowania dziecka jest data sporządzenia aktu urodzenia. Zameldowania dokonuje organ gminy właściwy ze względu na miejsce pobytu stałego matki dziecka lub tego z rodziców, u którego dziecko faktycznie przebywa".

Pojęcie zaś pobytu stałego zdefiniowane zostało w art. 6 ust. 1 omawianej ustawy, zgodnie z którym pobytem stałym jest zamieszkanie w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem z zamiarem stałego przebywania. W świetle utrwalonych poglądów orzecznictwa zamieszkanie w lokalu w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy winno łączyć się ze skoncentrowaniem w tym lokalu centrum życiowego danej osoby. Miejscem pobytu stałego danej osoby będzie zatem miejsce, w którym osoba ta stale realizuje swoje podstawowe czynności życiowe, a w szczególności mieszka, nocuje, przygotowuje i spożywa posiłki, wypoczywa, przechowuje rzeczy niezbędne do bytowania, przyjmuje wizyty gości, przyjmuje korespondencję, itp. Nie można mieć kilku równorzędnych miejsc pobytu stałego (por. wyrok NSA z 1 lipca 2008 r., sygn.akt II OSK 739/07, LEX nr 498355 oraz wyrok WSA w Lublinie z 31 grudnia 2007 r., sygn.akt III SA/Lu 465/07, LEX nr 460737).

Zdaniem Sądu, konieczność przeprowadzenia przez organ I instancji postępowania we wskazanym w zaskarżonej decyzji zakresie, uzasadniała uchylenie przez organ odwoławczy decyzji organu I instancji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Zgodzić się należy ze skarżącym, że przepisy dotyczące zameldowania osób małoletnich winny być interpretowane w związku z przepisami kodeksu cywilnego oraz kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Niemniej jednak należy mieć na względzie prezentowany w doktrynie pogląd, w pełni podzielany przez skład orzekający w niniejszej sprawie, iż kategorią służącą określeniu miejsca pobytu dziecka jest domicilium necessarium, czyli miejsce "przymusowego", koniecznego miejsca pobytu stałego dziecka, które jest zawsze pochodne od miejsca zamieszkania jego rodziców (por. J. Strzebińczyk (w:) E. Gniewek, Komentarz, 2006, s. 67; postanowienie NSA z dnia 23 maja 2006 r., I OW 1/06, Lex nr 236583).

Trafne jest spostrzeżenie pełnomocnika uczestniczki, iż określenie "zamieszkanie" użyte w art. 26 k.c. nie jest tożsame z pojęciem "zameldowanie". Są to niewątpliwie odrębne pojęcia i nie powinny być stosowane zamiennie.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż przeprowadzone przez organ I instancji postępowanie, w który organ orzekł o wymeldowaniu z miejsca pobytu stałego uczestniczki wraz z Jej córkami,– z pominięciem rozważań w zakresie anulowania czynności materialno-technicznej zameldowania w/w małoletniej N., dotknięte było uchybieniami, a które to uchybienia nie mogły być sanowane w postępowaniu odwoławczym, ponieważ naruszałoby to zasadę dwuinstancyjności, której istota polega na dwukrotnym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy (por. wyrok NSA z dnia 8 maja 2007r., sygn.akt I OSK 1859/06, LEX nr 338621).

Wskazane okoliczności – wbrew twierdzeniu skarżącego - dowodzą trafności konkluzji organu odwoławczego o potrzebie przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w niniejszej sprawie w znacznej części, a w konsekwencji dowodzą prawidłowego zastosowania art. 138 § 2 k.p.a. dla podjętej decyzji o charakterze kasacyjnym. Wprawdzie przekazując sprawę do organu I instancji, organ odwoławczy wskazuje, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy, jednakże organ odwoławczy nie może przesądzać treści rozstrzygnięcia sprawy przez nakaz załatwienia jej pozytywnie lub negatywnie dla strony.

O treści rozstrzygnięcia może w przypadku tego rodzaju decyzji organu drugiej instancji decydować wyłącznie organ pierwszej instancji.

Równocześnie wskazać należy, że w sytuacji uchylenia decyzji pierwszoinstancyjnej i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania (jak ma to miejsce w niniejszej sprawie), skarżący A. B. ma zagwarantowaną w pełni możliwość obrony swych praw, co oznacza, że ma prawo składać wnioski dowodowe, gdy zaś organ I instancji przed wydaniem decyzji obowiązany będzie w myśl art. 10 § 1 k.p.a. pouczyć stronę postępowania o prawie zapoznania się z aktami i złożenia końcowego oświadczenia.

W konsekwencji, stwierdzić należy, że kontrola zgodności z prawem zaskarżonej decyzji, a do czego ograniczają się kompetencje Sądu, jako, że Sąd nie może oprzeć kontroli o kryterium słuszności czy sprawiedliwości społecznej nie wykazała - wbrew zarzutom skargi – by w sprawie naruszone zostały wskazane przez skarżącego przepisy prawa procesowego, a które to naruszenia – tak jak to już wyżej Sąd podkreślał - zgodnie z przepisem art. 145 § 1 pkt.1 lit.c p.p.s.a. - mogłyby stanowić podstawę do wyeliminowania z obrotu prawnego zaskarżonej decyzji.

Z braku zatem uzasadnionych podstaw, Wojewódzki Sąd Administracyjny nie mógł uwzględnić skargi i wobec tego oddalił ją w myśl art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu uczestnikowi postępowania Elżbiecie Krysiak, Sąd orzekł na podstawie art. 250 cytowanego prawa.