IV SA/Wr 555/12

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej we W. z dnia [...], nr [...] po rozpatrzeniu odwołania. M. R., dalej: skarżący, od orzeczenia nr [...] Terenowej Wojskowej Komisji Lekarskiej w Ł. z dnia [...] w sprawie zdolności do pełnienia zawodowej służby wojskowej w Gr. II, Kat. "N" – trwale niezdolny do zawodowej służby wojskowej, na podstawie art. 127 i art. 138 k.p.a., art. 5 ust. 1, 6, i 7 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2008 r. nr 141, poz. 892 ze zm.), dalej: ustawa, oraz § 5, § 16, § 21 ust. 1 i 2 i § 24 ust. 1, § 30 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r. w sprawie orzekania o zdolności do zawodowej służby wojskowej oraz właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach (Dz. U. nr 15, poz. 80), dalej; rozporządzenie, utrzymano w mocy decyzję organu I instancji.

W motywach uzasadnienia podano, że organ I instancji jako schorzenie powodujące niezdolność do zawodowej służby wojskowej rozpoznał ograniczenie ruchomości obu stawów biodrowych po przebytej obustronnej alloplastyce stawów biodrowych (lipiec 2009 r. i kwiecień 2010 r.) w przebiegu jałowej martwicy głów obu kości udowych, zakwalifikowane według § 77 pkt 7 z zał. nr 1 do powołanego wyżej rozporządzenia, zwanego dalej zał. do rozporządzenia.

Od orzeczenia tego skarżący wniósł odwołanie zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez:

1) skierowanie do TWKL w Ł. przez nie uprawniony do tego organ,

2) wystawienie skierowania do wojskowej komisji lekarskiej niezgodne ze wzorem określonym w rozporządzeniu,

3) naruszenie § 77 pkt 7 z zał. do rozporządzenia,

4) naruszenie art. 50a ustawy,

5) naruszenie art. 107 § 3 k.p.a., 6) naruszenie art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Dalej wskazano, że Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska po rozpatrzeniu odwołania i analizie dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej nie stwierdziła nieprawidłowości mogących stanowić podstawę do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i utrzymała je w mocy.

Odnosząc się do zarzutów odwołania, komisja lekarska II instancji podniosła, że zarzut nr 1 jest w jej ocenie bezzasadny, ponieważ skierowanie przez Zastępcę Dowódcy JW 1158 w Ł. (wchodzącego w skład dowództwa jednostki, a więc organu kierującego do wojskowej komisji lekarskiej) stanowiło podstawę do prowadzenia czynności orzeczniczych przez TWKL, a z przedstawionych dokumentów nie wynika, by zastępca dowódcy nie miał takiego umocowania prawnego. Odnośnie zarzutu nr 2, skierowanie przez organ kierujący zawiera wszystkie dane wynikające z zał. do rozporządzenia, a dane odnośnie opisu stanowiska służbowego zostały wyczerpująco ujęte w załącznikach (karta opisu stanowiska służbowego).

W kwestii naruszenia § 77 pkt 7 zał. do rozporządzenia, organ odwoławczy stoi na stanowisku, że dokonana kwalifikacja schorzenia nie naruszyła przepisów prawa. Wymieniony paragraf ten określa przewlekłe choroby stawów upośledzające sprawność ruchową i jest adekwatny do faktu wszczepienia u skarżącego endoprotez (co jest stanem przewlekłym) i w ocenie Komisji sztuczne endoprotezy nie zastąpią naturalnych warunków anatomicznych i fizjologicznych zdrowych stawów biodrowych.

Stan posiadania protez obu stawów biodrowych związany jest z ryzykiem powikłań, a szczególnie takie ryzyko niosą ze sobą warunki i właściwości służby wojskowej, stwarzające dodatkowe sytuacji ekstremalne, jak np. zajęcia poligonowe, biegi z przeciążeniem, itp. Sytuacje takie stwarzają dodatkowe ryzyko infekcji, np. dróg oddechowych, moczowych, a to niesie za sobą możliwość rozwoju stanu zapalnego w zetknięciu endoprotezy z kością w miejscu jej osadzenia. Endoproteza to duże ciało obce i w jej otoczeniu łatwo mogą osiąść bakterie znajdujące się w ustroju - szczególnie podczas zwiększonego wysiłku i stresu, które niejednokrotnie stwarza służba wojskowa. Ponadto wysiłek fizyczny i nieprzewidziane sytuacje ćwiczeń poligonowych, co jest związane ze służbą wojskową, stwarzają sytuacje dodatkowych urazów - uszkodzeń aparatu mięśniowego stabilizującego biodro. Wiąże się to często ze zwichnięciem endoprotez . Zwiększony wysiłek fizyczny i przeciążenia powodują również obluzowanie endoprotezy.

Zdaniem organu odwoławczego, stan wszczepienia endoprotez obu stawów biodrowych zdecydowanie i jednoznacznie kwalifikuje skarżącego do kategorii "N"- niezdolny do zawodowej służby wojskowej.

Odnośnie zarzutu sformułowanego w pkt 4 odwołania, RWKL nie stwierdziła, by przepis art. 50a ustawy nie miał w omawianym przypadku zastosowania, ponieważ skarżący został skierowany do oceny zdolności odbywania zawodowej służby wojskowej, a nie oceny sprawności fizycznej w aspekcie zajęć i sprawdzianów z wychowania fizycznego lub ewentualnego udzielenia ulg i zwolnień w tym zakresie.

Wojskowa komisja lekarska II instancji nie stwierdziła także, by nastąpiło naruszenie art. 107 § 3 k.p.a., jak i art. 87 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, (pkt 5 i 6 uwag odwołującego) ponieważ wojskowa komisja lekarska I instancji dokonała wyczerpującego uzasadnienia podjętej decyzji, a zaskarżone orzeczenie zostało wydane w oparciu o obowiązujące przepisy prawa.

Ustosunkowując się do wniosku o zapewnienie skarżącemu czynnego udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwienie wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, organ odwoławczy podniósł, że posiadana dokumentacja znajdująca się w aktach sprawy jest wystarczająca do oceny stanu zdrowia w aspekcie zdolności do pełnienia zawodowej służby wojskowej, a dotychczasowy przebieg sprawy świadczy, iż skarżący jest w pełni zorientowany co do istoty sprawy.

W skardze na powyższą decyzję do sądu administracyjnego skarżący wniósł o uchylenie orzeczenia RWKL, zarzucając naruszenie norm prawa procesowego mogące mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy poprzez niewłaściwe zastosowanie: art. 5 ust. 5 pkt 2 ustawy, polegające na przyjęciu, że na komisję lekarską może skierować żołnierza zastępca dowódcy jednostki wojskowej, § 30 ust. 4 w związku z § 28 rozporządzenia, polegające na przyjęciu, że orzeczenie o niezdolności do zawodowej służby wojskowej może doręczyć inny organ niż wskazany w rozporządzeniu, to samo dotyczy organu I instancji, art. 107 § 3 k.p.a., 10 § 1 k.p.a. poprzez nieuwzględnienie wniosku skarżącego o zapewnieniu czynnego udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwienie wypowiedzenia się co do zebranego materiału dowodowego, zaniechanie wykonania prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, sygn. akt IV SA/Wr 287/11, niewłaściwe zastosowanie art. 107 § 1 k.p.a., poprzez brak wskazania w pouczeniu zaskarżonej decyzji, do którego sądu należy skarżyć decyzję w zakresie wyłączonym spod kognicji sądu administracyjnego.

W odpowiedzi na skargę Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska wniosła o jej odrzucenie jako niedopuszczalnej, gdyż przedmiotem zaskarżenia jest rozpoznanie inwalidztwa w związku ze służbą wojskową. Podkreślono, że wskazane przez skarżącego uchybienia formalne nie miały znaczenia w sprawie, bądź też nie miały istotnego wpływu na stan sprawy.

W piśmie procesowym z dnia 1 września 2012 r. skarżący podniósł, że wniesiona skarga dotyczy tylko tej części, w jakiej stwierdzono, że skarżący jest trwale niezdolny do służby wojskowej.

W piśmie procesowym z dnia 5 czerwca 2013 r. skarżący podtrzymał wszystkie zarzuty podniesione w skardze.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Według art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości między innymi przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2 tej ustawy). Zakres kontroli administracji publicznej obejmuje również orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne (art. 3 § 1 w związku z art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. poz.1270 ze. zm.) zwanej dalej p.p.s.a.

Kryterium legalności przewidziane w art. 1 § 2 ustawy ustrojowej umożliwia sądowi administracyjnemu wyeliminowanie z obrotu prawnego zarówno decyzji administracyjnej uchybiającej prawu materialnemu, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a.), jak też rozstrzygnięcia dotkniętego wadą warunkującą wznowienie postępowania administracyjnego (lit. b), a także wydanego bez zachowania reguł postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c).

Uchylenie zatem decyzji administracyjnej względnie stwierdzenie jej nieważności przez Sąd następuje tylko w przypadku wystąpienia istotnych wad w postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego, mającego wpływ na wynik sprawy art. 145 p.p.s.a.

Na gruncie orzecznictwa sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, że wojskowe komisje lekarskie są organami administracji publicznej wydającymi decyzje w indywidualnych sprawach, w tym również decyzje w sprawach zdolności do zawodowej służby wojskowej i do pełnienia tej służby poza granicami ze względu na stan zdrowia. Dlatego też do tego rodzaju decyzji odnoszą się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego (por. wyrok NSA z dnia 10 lutego 1999 r. I SA 2114/97 - LEX 47973, wyrok NSA z dnia 16 listopada 1995 r. SA/Gd 1655/95- OSP z 1997 r. Nr 7-8, poz. 135 i inne).

Przedmiotem kontroli sądowej w niniejszej sprawie jest orzeczenie Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej z dnia [...], nr [...] oraz poprzedzające je orzeczenie Terenowej Wojskowej Komisji Lekarskiej z dnia [...], nr [...] w zakresie rozpoznanych u skarżącego schorzeń i ustalenia kategorii zdolności do zawodowej służby wojskowej.

Wskazać jednocześnie należy, że zaskarżona decyzja określa także związek chorób ze służbą wojskową i ustala grupę inwalidztwa i w tym zakresie nie podlega kognicji sądu administracyjnego. Orzeczenia w tym przedmiocie poddawane kontroli sądów powszechnych. Zgodnie bowiem z przyjętą linią orzecznictwa, od orzeczeń wojskowych komisji lekarskich w zakresie ustalenia związku stwierdzonych schorzeń ze służbą wojskową do celów odszkodowawczych lub zaopatrzenia emerytalnego oraz rentowego nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 listopada 2000 r. sygn. akt OSA 1/00, ONSA 2001/2/47). W tej sytuacji nie mogły być przedmiotem oceny Sądu pod względem zgodności z prawem zawarte w zaskarżonych orzeczeniach rozstrzygnięcia inne niż ustalenia dotyczące rozpoznanych u skarżącego schorzeń i kategorii zdolności do zawodowej służby wojskowej.

Skarżący w piśmie procesowym z dnia 1 września 2012 r. jednoznacznie określił, że zaskarżone orzeczenie skarży tylko w części ustalającej jego niezdolność do służby wojskowej.

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że wojskowe komisje lekarskie, jako organy administracji publicznej, podejmują decyzje administracyjne w indywidualnych sprawach, w zakresie spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych (nazywanych w przepisach orzeczeniami) i poddane są mocy obowiązującej przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Przepisy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r. w sprawie orzekania o zdolności do zawodowej służby wojskowej oraz właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach, jako lex specialis, regulują pewne kwestie odmiennie od rozwiązań przyjętych w k.p.a. W sprawach jednak nieuregulowanych w rozporządzeniu przepisy kodeksu znajdują zastosowanie w pełnym zakresie.

Rozstrzyganie o zdolności do zawodowej służby wojskowej odbywa się w postępowaniu administracyjnym z gwarancjami dwuinstancyjnego toku orzecznictwa o charakterze sformalizowanym i z zagwarantowaniem czynnego udziału kandydata w tym postępowaniu.

Nie ulega wątpliwości, że w sprawach ustalenia zdolności do zawodowej służby wojskowej zasadnicze znaczenie ma kwestia zebrania odpowiednich danych co do wiedzy medycznej, gdyż właśnie pełna wiedza medyczna pozwala na rozstrzygnięcie o zdolności do zawodowej służby wojskowej oraz o zakwalifikowaniu do kategorii tej służby.

Z treści wydanych w sprawie orzeczeń wynika, że podstawę prawną zawartego w nich rozstrzygnięcia dotyczącego kategorii zdolności do zawodowej służby wojskowej stanowiły przepisy powołanej wyżej ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz zał. nr 1 do rozporządzenia. Wydane zaś w sprawie przez organ I instancji orzeczenie zostało sporządzone, zgodnie z § 24 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia, według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia.

Z akt administracyjnych sprawy wynika, że rozpoznane u skarżącego schorzenia zostały ustalone na podstawie poprzedzających wydanie zakwestionowanych orzeczeń badań lekarskich skarżącego, w tym badań specjalistycznych oraz dokumentacji medycznej.

Kontrola orzeczeń wojskowych komisji lekarskich o ustaleniu kategorii zdolności do zawodowej służby wojskowej kandydata sprowadza się do sprawdzenia prawidłowości postępowania poprzedzającego ustalenie jego stanu zdrowia, a w szczególności, czy badanie stanu zdrowia było wszechstronne, oparte na wyczerpującym wywiadzie chorobowym i pełnych badaniach przedmiotowych oraz czy dokonana następnie kwalifikacja zdolności kandydata do zawodowej służby wojskowej była słuszna. Sąd natomiast nie jest władny, aby rozważać kwestie medyczne. Nie jest jego rzeczą badanie prawidłowości dokonanej kwalifikacji rozpoznanego przez komisję lekarską schorzenia.

Oceniając pod względem zgodności z prawem materialnym i procesowym rozstrzygnięcie będące przedmiotem zaskarżenia, Sąd uznał, że odpowiada ono prawu.

Wojskowe komisje lekarskie obu instancji prawidłowo przeprowadziły postępowanie administracyjne. Należycie rozważono okoliczności i fakty istotne dla wyniku postępowania, ustalone na podstawie niezbędnych badań lekarskich. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci tych badań nie budził wątpliwości. Zdaniem Sądu nie ma podstaw do uznania, że ustalenia dokonane przez organy nie odpowiadają stanowi rzeczywistemu.

W ocenie Sądu wojskowe komisje lekarskie obu instancji prawidłowo uznały, w oparciu o pełen materiał orzeczniczy, że rozpoznanie z § 77 pkt 7 zał. - ograniczenie ruchomości obu stawów biodrowych po przebytej obustronnej alloplastyce stawów biodrowych w przebiegu jałowej martwicy głów obu kości udowych, zalicza skarżącego do kategorii "N", tj. niezdolny do pełnienia zawodowej służby wojskowej.

W wyroku z dnia 5 marca 2008 r., sygn. II SA/Bd Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wskazał, że tam, gdzie w wykazie ściśle powiązano występowania określonej choroby ze ściśle określoną kategorią - samo stwierdzenie występowania danej choroby u badanego jest wystarczające do rozstrzygnięcia, czy jest on zdolny do służby wojskowej (publ. Lex nr 489130).

Odnosząc się do zarzutów skargi Sąd uznał je za chybione, ponieważ wydanie kwestionowanej decyzji, jak i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji, poprzedziło dokładne wyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności mających znaczenie dla podejmowanego w sprawie rozstrzygnięcia (art. art. 7 i 77 k.p.a.). Ocena ta nie nosi cech dowolności (art. 80 k.p.a.). Zgodnie zaś z art. 107 § 3 k.p.a. w decyzji zawarto podstawowe jej elementy, szczegółowe uzasadnienie faktyczne i prawne.

Odnosząc się zaś do zarzutu braku zawarcia w zaskarżonej decyzji pouczenia o zaskarżeniu orzeczenia w zakresie wyłączonym spod kognicji Sądu, przyznać trzeba, że takie pouczenie wydane orzeczenie powinno zawierać, jednak brak ten nie miał wpływu na treść niniejszego rozstrzygnięcia.

W tym stanie rzeczy Sąd stanął na stanowisku, że wniesiona skarga nie zawiera uzasadnionych zarzutów i przy braku naruszeń prawa, które należałoby uwzględnić z urzędu, podlega oddaleniu, o czym na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia

2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), orzeczono w sentencji wyroku.