I SA/Wa 765/13

Uzasadnienie

Minister Skarbu Państwa postanowieniem z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] stwierdził uchybienie przez H. S. terminu do wniesienia odwołania od decyzji Wojewody [...] z dnia [...] października 2012 r., nr [...] odmawiającej potwierdzenia H. S. prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez J. S. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w miejscowości [...] ([...]), pow. [...], dawne województwo [...].

Zaskarżone postanowienie zostało wydane w następującym stanie sprawy.

Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] października 2012 r., nr [...], działając na podstawie art. 7 ust. 2 w zw. z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.) – zwanej dalej "ustawą", odmówił potwierdzenia H. S. prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez J. S. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w miejscowości [...] ([...]), pow. [...], dawne województwo [...]. Powyższa decyzja została odebrana przez syna H. S. w dniu 13 listopada 2012 r., co wynika z adnotacji wraz z podpisem złożonym przez wyżej wymienionego na zwrotnym potwierdzeniu odbioru decyzji.

H. S. skierowała do Ministra Skarbu Państwa za pośrednictwem Wojewody [...] odwołanie z dnia 26 listopada 2012 r. od decyzji Wojewody [...] z dnia [...] października 2012 r. nr [...]. Powyższe odwołanie organ pierwszej instancji otrzymał w dniu 4 grudnia 2012 r.

Minister Skarbu Państwa postanowieniem z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] stwierdził uchybienie przez H. S. terminu do wniesienia odwołania od decyzji Wojewody [...] z dnia [...] października 2012 r., nr [...]. W uzasadnieniu organ wskazał, że zgodnie z art. 9 ustawy organem wyższego stopnia w sprawach potwierdzenia prawa do rekompensaty jest minister właściwy do spraw Skarbu Państwa. Stosownie do dyspozycji art. 129 § 1 Kpa odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. § 2 tego artykułu przewiduje, że odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie. Jak stanowi art. 57 § 5 pkt 2 Kpa termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego.

Minister zauważył, że zgodnie z art. 134 Kpa organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Postanowienie w tej sprawie jest ostateczne. Uchybienie terminu określonego w art. 129 § 2 Kpa wywołuje skutek w takiej postaci, iż czynność procesowa podjęta przez stronę po jego upływie jest bezskuteczna. Organ odwoławczy obowiązany jest zatem w postępowaniu wstępnym zbadać, czy odwołanie zostało wniesione w przewidzianym przepisami terminie. Każde uchybienie terminu do wniesienia odwołania powoduje, że organ odwoławczy ma obowiązek stwierdzić to uchybienie wydając postanowienie przewidziane w art. 134 Kpa chyba, że strona wnosi o przywrócenie uchybionego terminu stosownie do art. 58 oraz następnych Kodeksu postępowania administracyjnego i wniosek ten zostanie uwzględniony.

Minister ustalił, że zaskarżona decyzja Wojewody [...] z dnia [...] października 2012 r. została odebrana przez syna H. S. w dniu 13 listopada 2012 r., co wynika z adnotacji wraz z podpisem złożonym przez wyżej wymienionego na zwrotnym potwierdzeniu odbioru decyzji. Od tego dnia (13 listopada 2012 r.) należało liczyć 14-dniowy termin do wniesienia odwołania, a zatem ostatnim dniem do wniesienia odwołania od powyższej decyzji był dzień 27 listopada 2012 r. Odwołanie H. S. zostało nadane w polskiej placówce pocztowej w dniu 30 listopada 2012 r., o czym świadczy stempel pocztowy znajdujący się na kopercie, a wiec po upływie terminu przewidzianego do jego wniesienia. Jednocześnie skarżąca nie złożyła wniosku o przywrócenie uchybionego terminu. Mając na uwadze powyższe Minister uznał, że strona uchybiła terminowi do wniesienia odwołania.

Od postanowienia Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] H. S. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W skardze wniosła o odwołanie postanowienia organu odwoławczego stwierdzające uchybienie terminu do wniesienia odwołania. W uzasadnieniu podniosła, że ma [...] lata, mieszka w znacznej odległości od W.. Skarżąca podała, że nie ma wykształcenia prawniczego. W [...], gdzie mieszka, są duże odległości do urzędów pocztowych i sądów, a nie ma środków na korzystanie z taksówek, czy też na ustanowienie adwokata (niska emerytura). Skarżąca wskazała, że w listopadzie 2012 r. były niekorzystne warunki atmosferyczne – mgły, deszcze, gołoledzie, wahania ciśnienia, krótki dzień. Skarżąca zauważyła, że pogarszający się stan jej zdrowia wymagał operacji chirurgicznej oraz diagnostyki medycznej. Skarżąca wskazała, że uchybienie terminu do wniesienia odwołania obejmuje tylko dwa dni i nastąpiło z przyczyn niezależnych od skarżącej. Dodatkowo H. S. wskazała, że w dniu 2 stycznia 2013 r. przesłała do Ministra Skarbu Państwa wniosek o przywrócenie uchybionego terminu z podaniem przyczyn niedotrzymania terminu.

W odpowiedzi na skargę Minister Skarbu Państwa wniósł o jej oddalenie i jednocześnie podtrzymał stanowisko prezentowane dotychczas w sprawie. Dodatkowo organ podał, że skarżąca została wezwana do uzupełnienia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania poprzez dołączenie do wniosku odwołania, lecz do pisma tego skarżąca nie ustosunkowała się.

W piśmie z dnia 13 lipca 2013 r. H. S. podtrzymała argumentację skargi co do tego, że uchybienie terminu było nieznaczne (dwa dni) i było przypadkowe, ponieważ akurat w tym czasie pogorszył się stan zdrowia skarżącej. Skarżąca wskazała, że Minister nie wziął pod uwagę jej pisma z dnia 31 stycznia 2013 r., gdzie zostało szczegółowo wyjaśnione co było powodem niedotrzymania terminu do wniesienia odwołania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Skarga jest nieuzasadniona.

Zgodnie z art. 134 Kpa organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia uchybienie terminu do wniesienia odwołania, a postanowienie w tym przedmiocie jest ostateczne. Trafnie zatem wskazał Minister Skarbu Państwa, że przepis ten nakłada na organ odwoławczy obowiązek zbadania, czy wniesione przez stronę odwołanie zostało złożone w terminie ustawowym, o którym mowa w art. 129 § 2 Kpa, tj. w terminie 14 dni od dnia doręczenia stronie decyzji.

Z akt niniejszej sprawy wynika, że odpis decyzji Wojewody [...] z dnia [...] października 2012 r., nr [...] został odebrany przez syna skarżącej P. P. w dniu [...] listopada 2012 r. Z akt sądowych (k-23) wynika zaś, że P. P. jest dorosłym domownikiem H. S., a zatem doręczenie decyzji organu pierwszej instancji stronie nastąpiło w trybie tzw. doręczenia zastępczego przewidzianego w art. 43 Kpa, czego skarżąca nie kwestionuje. Rację ma zatem Minister Skarbu Państwa, że termin 14 – dniowy do wniesienia odwołania upłynął w dniu 27 listopada 2012 r., a złożone w dniu 30 listopada 2012 r. odwołanie zostało wniesione z uchybieniem terminu, o którym mowa w art. 129 § 2 Kpa.

Skoro zatem najpóźniej w dacie wydania przez Ministra Skarbu Państwa postanowienia z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...] stwierdzającego uchybienie przez H. S. terminu do wniesienia odwołania nie został złożony organowi odwoławczemu wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania należało uznać, że Minister Skarbu Państwa prawidłowo zastosował w sprawie przepis art. 134 Kpa, a postanowienie stwierdzające uchybienie terminu do wniesienia odwołania nie narusza prawa.

Odnosząc się do argumentacji skargi Sąd zwraca uwagę, że w niniejszej sprawie przedmiotem oceny przez Ministra Skarbu Państwa w zaskarżonym postanowieniu było to, czy odwołanie zostało wniesione z zachowaniem terminu ustawowego, o którym mowa w art. 129 § 2 Kpa. Taka ocena została dokonana przez organ odwoławczy w zaskarżonym postanowieniu, a skoro – obiektywnie rzecz biorąc – termin do wniesienia odwołania został przez H. S. przekroczony, to Minister prawidłowo stwierdził uchybienie terminu do wniesienia odwołania. W niniejszej sprawie nie miało natomiast znaczenia to z jakich powodów termin do wniesienia odwołania nie został przez skarżącą dotrzymany. Okoliczności dotyczące tego, czy skarżąca nie ponosi winy w uchybieniu terminu do wniesienia odwołania mogłyby mieć znaczenie, ale przy rozpatrywaniu wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania (art. 58 i art. 59 § 2 Kpa). W niniejszej sprawie Sąd dokonywał kontroli zaskarżonego postanowienia biorąc pod uwagę stan faktyczny i prawny obowiązujący w dacie jego wydania ([...] grudnia 2012 r.). Dla niniejszej sprawy nie miało zatem znaczenia to, że w dniu 2 stycznia 2013 r. (po dacie wydania zaskarżonego postanowienia) H. S. wniosła o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania i jakie były powody uchybienia terminu. Powyższe okoliczności miałyby znaczenie dla niniejszej sprawy, gdyby wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania został złożony organowi przed wydaniem postanowienia stwierdzającego uchybienie terminu do wniesienia odwołania.

Biorąc powyższe pod uwagę i nie znajdując podstaw do uwzględnienia skargi Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) orzekł, jak w sentencji.