I SA/Bd 698/14

Uzasadnienie

I SA/Bd 698/14

UZASADNIENIE

W dniu [...] 2014r. wpłynął do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wniosek skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym tj. o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie radcy prawnego.

W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, sporządzonym na urzędowym formularzu PPF, wnioskodawczyni podała, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z mężem oraz dwójką dzieci którego miesięczny dochód stanowi kwota [...] zł brutto. Miesięczne koszty związane z utrzymaniem domu stanowiącego własność córek strona określiła na kwotę ok. [...] zł. Koszty związane z utrzymaniem starszej córki strona określiła na kwotę [...] zł miesięcznie, natomiast młodszej na kwotę [...] zł. Jako majątek nieruchomy strona wskazała nieruchomości rolne o pow. [...] ha oraz [...] ha obciążone hipoteką przymusową przez Dyrektora Izby Celnej w T. na poczet zaległości podatkowych. Wnioskodawczyni wskazała również, że posiada [...] udziałów w [...] wartości [...]zł które obecnie są zajęte w całości przez Dyrektora Izby Celnej w T. Wyjaśniła, że spółka prowadzi działalność od [...] 2010r. Rok [...] zakończyła stratą. W roku 2011 uchwałą wspólników zysk został przeznaczony na kapitał zapasowy, natomiast rok 2012 i 2013 zakończył się stratą w związku z czym nie dokonano podziału zysków. Skarżąca oświadczyła również, że ze względu na stan zdrowia nie jest w stanie pracować obecnie w pełnym wymiarze czasu pracy.

Wraz ze skargą skarżąca przedłożyła: zaświadczenie o zarobkach, wyciąg z rachunku bankowego, CIT-8 Spółki [...]z którego wynika, że za 2013r. Spółka wykazała stratę w kwocie [...] (przychód [...]zł), zawiadomienia o zajęciu prawa majątkowego oraz kartę informacyjną leczenia szpitalnego.

Ponadto do akt sprawy I SA/Bd 1184/13 przedłożono: zeznania podatkowe skarżącej oraz jej męża za lata 2011-2012 z których wynika, że za powyższe okresy osiągnęli dochód w kwotach [...]oraz [...]zł; wyciąg z rachunku bankowego; zaświadczenia o zarobkach, z których wynika, że obecnie otrzymuje wynagrodzenie w kwocie [...] zł brutto, natomiast je mąż w kwocie [...] zł brutto; zeznania podatkowe spółki w której jest udziałowcem (CIT-8) za lata 2011-2012; kartę informacyjną z leczenia szpitalnego; zawiadomienie o zajęciu prawa majątkowego stanowiącego udział w spółce; dokumenty potwierdzające okoliczność obciążenia nieruchomości hipoteką. Ponadto oświadczyła, że nie posiada oszczędności oraz pojazdów mechanicznych. Jedynym źródłem utrzymania są wynagrodzenia za pracę.

Należy również wskazać, że na etapie rozpoznania niniejszego wniosku w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Bydgoszczy zarejestrowano [...] skarg skarżącej, wszystkie dotyczą decyzji w przedmiocie podatku akcyzowego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu.

Mając na uwadze powyższe zważono, co następuje:

Zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) – dalej zwana p.p.s.a. - prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 2 p.p.s.a.). Natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 p.p.s.a.). Stosownie do art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym jest możliwe wówczas, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.). Instytucja prawa pomocy jest jednak wyjątkiem od ogólnej zasady ustanowionej w art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Ciężar wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy, o których mowa w art. 246 § 1 p.p.s.a. spoczywa na stronie składającej wniosek o jego przyznanie. Oznacza to, że powinna ona poczynić wszelkie kroki mające na celu uprawdopodobnienie tych okoliczności.

W wyniku dokonanej analizy sytuacji finansowej i majątkowej skarżącej należy stwierdzić, że wykazała ona, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wpływ na takie rozstrzygnięcie miało to, że aktualnie dochód na jednego członka rodziny w gospodarstwie domowym skarżącej wynosi [...] zł. Ponadto z przedłożonych dokumentów wynika, że majątek nieruchomy skarżącej jest obciążony hipoteka przymusową. Również udziały wnioskodawczyni w spółce zostały zajęte przez Dyrektora Izby Celnej w T. w związku z toczącymi się postępowaniami podatkowymi.

W tym miejscu wskazać należy, że tut. Sąd w sprawach o sygn. akt I SA/Bd 1184/13, I SA/Bd 45/14, I SA/Bd 122/14 - 140/14 po rozpoznaniu sprzeciwu od postanowień referendarza sądowego przyznał skarżącej prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w 90% i oddalił wniosek w pozostałym zakresie.

Sąd wskazał (...) jakkolwiek skarżąca podnosi, że nie prowadzi działalności gospodarczej, lecz jest zatrudniona jako pracownik, to zauważyć należy, że jej pracodawcą pozostaje Spółka, której jest udziałowcem. Skarżąca jest udziałowcem dwóch prężnie działających spółek, które generują spore przychody, co niewątpliwie stwarza możliwość partycypowania w kosztach sądowych sprawy powiązanej z działalnością gospodarczą. Podkreślenia wymaga, że strona od wielu lat w różnych formach prawnych uczestniczy w obrocie gospodarczym w zakresie handlu pojazdami samochodowymi. Obecnie posiada 2/5 udziałów w [...], w której zatrudniona jest jako Prezes Zarządu. Jednocześnie spółka ta jest wspólnikiem w [...] spółka komandytowa w K.. Komandytariuszem w tej spółce jest drugi udziałowiec Spółki D., obie spółki mają siedzibę pod tym samym adresem. Mąż skarżącej, R. R., jest zatrudniony w charakterze mechanika samochodowego w Spółce C.. Na podstawie powszechnie dostępnych danych uzyskanych z sieci Internet ustalono, że spółki te w chwili obecnej oferują do sprzedaży kilkadziesiąt samochodów o średniej cenie kilkudziesięciu tysięcy złotych każdy.

Ze złożonego zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) CIT-8 D. za 2011r. wynika, że spółka ta osiągnęła [...] zł przychodu i [...]zł dochodu. Z zeznania ww. spółki za rok 2012 wynika, że w tym roku firma poniosła stratę w wysokości [...]zł, jakkolwiek przychód utrzymany został na dotychczasowym i wyniósł [...] zł. Okoliczności te świadczą, że spółki, w których skarżąca jest udziałowcem prowadzą prężną działalność o wysokich obrotach. W tej sytuacji Sąd uznał, że skarżąca z tytułu posiadania statusu zarówno udziałowca, jak i prezesa zarządu jest w stanie wygospodarować środki na opłacenie kosztów sądowych w tej sprawie w kwocie ok. [...] zł. Twierdzeniu skarżącej o wyjątkowo złej sytuacji finansowej nie potwierdza w pełni analiza operacji na jej koncie bankowym. Jak wynika z wyciągu skarżąca dokonuje regularnych przelewów z tytułu wierzytelności osób trzecich (np. opłata za TV w imieniu J. D.). Jakkolwiek nie są to kwoty znaczne ale regularne, co dowodzi, że takie możliwości posiada. Także majątek nieruchomy skarżącej w postaci gruntów rolnych o powierzchni łącznej ok. [...] ha stwarza możliwości zarobkowe w korzystania z niego w oparciu o umowy cywilnoprawne na ich użytkowanie lub co najmniej w zakresie pozyskania dopłat rolniczych. Takiej oceny nie zmienia okoliczność, że nieruchomość jest obciążona hipoteką. Zadaniem Sądu kwota ok. (...) zł tytułem wpisu mieści się w zakresie możliwości finansowej skarżącej, także przy uwzględnieniu że obowiązek taki odnosi się do 41 spraw zawisłych przed tutejszym sądem.

Orzekający w pełni akceptuje powyższe stanowisko i przyjmuje je jako własne. W ocenie orzekającego kwota wpisu sądowego w kwocie ok. [...] zł mieści się w zakresie możliwości finansowych skarżącej.

Odnosząc się natomiast do wniosku strony w zakresie ustanowienia zawodowego pełnomocnika wskazać należy, że decydując o udzieleniu stronie prawa pomocy w tym zakresie, należy przede wszystkim kierować się przesłankami z art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a., a więc brakiem jakichkolwiek środków na pokrycie kosztów sądowych, ale również odnośnie wniosku o przyznanie pełnomocnika procesowego z powinno uwzględnić procesową konieczność jego powołania. W tym aspekcie sąd bierze pod uwagę, w szczególności aktualne stadium postępowania, dotychczasowy sposób postępowania strony przed sądem, konieczność posiadania szczególnych uprawnień przy wykonywaniu czynności procesowych (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 marca 2010 r., sygn. akt II FZ 62/10). Ponadto jak wynika z orzecznictwa ustanowienie stronie w toku postępowania przed sądem administracyjnym pierwszej instancji pełnomocnika z urzędu powinno mieć charakter zupełnie wyjątkowy, bowiem sąd ten obowiązany jest czuwać nad tym by stronom występującym w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego udzielać potrzebnych wskazówek co do czynności procesowych oraz pouczać ich o skutkach prawnych tych czynności i skutkach zaniedbań (art. 6 p.p.s.a.). Skarga dla sądu ma wyłącznie walor niewiążącej informacji o wadliwości aktu czy działania (zaniechania) organu, bowiem sąd z urzędu zobowiązany jest do wzięcia pod uwagę wszelkich naruszeń prawa jakie stwierdzi badając daną sprawę. Sąd także ocenia czy organy administracyjne zastosowały wszystkie przepisy, które powinny znaleźć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie, niezależnie od żądań i zarzutów podniesionych w skardze (art. 134 p.p.s.a.). Wskazane uregulowania gwarantują, że niezależnie od błędnie lub nieudolnie formułowanych przez skarżącą zarzutów czy braku jej zaangażowania w postępowanie sądowoadministracyjne (skarżąca nie ma obowiązku uczestniczenia w posiedzeniach sądu) akt będący przedmiotem zaskarżenia zostanie wszechstronnie przez sąd zbadany pod względem jego zgodności z prawem (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 stycznia 2011 r., sygn. akt I OZ 987/10, z dnia 30 sierpnia 2011 r., sygn. akt I FZ 227/11, postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 26 października 2010 r., sygn. akt III SA/Wr 387/10). Skarżąca we wszystkich sprawach wykonuje terminowo i w sposób prawidłowy polecenia sądu. Treść jej pism wskazuje, że skarżąca nie ma problemu z formułowaniem logicznych wniosków. Okoliczności te powodują, że przynajmniej na etapie postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Bydgoszczy skarżąca jest w stanie działać samodzielnie bez uszczerbku dla swojego interesu. Ponadto zwolnienie skarżącej od kosztów sądowych w 90% pozwala, w ocenie orzekającego wygospodarować środki na pokrycie kosztów udziału pełnomocnika w sprawie, uwzględniając podobny stan wszystkich spraw. Okoliczności te powodują, że nie ma obecnie podstaw do angażowania publicznych środków na pokrycie kosztów pomocy prawnej związanej z działalnością gospodarczą, która w innej formie prawnej jest kontynuowana przez skarżącą.

Z tych powodów na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w związku z art. 258 §1 i 2 pkt 7 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji.