II SA/Rz 661/14

Uzasadnienie

II SA/Rz 661/14

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi S. S., reprezentowanej przez radcę prawnego skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie (zwany dalej WSA) jest orzeczenie Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w [...] z dnia [...] kwietnia 2013 r. nr [...], którym stwierdzono brak niezdolności do pracy u S. S.

Ww. skarga została przekazana przez Sąd Okręgowy w [...] III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - 22 maja 2014 r. (data nadania w urzędzie pocztowym). W piśmie przewodnim z 20 maja 2014 r. Sąd Okręgowy podał, że prowadząc sprawę z odwołania S. S. przeciwko ZUS Oddział w [...] o rentę z tytułu niezdolności do pracy przesyła zgodnie z żądaniem skargę pełnomocnika S. S. celem nadania jej biegu.

To jednak na wezwanie WSA akta sprawy zostały przekazane przez ZUS Inspektorat w [...] w dniu 3 lipca 2014 r. (data wpływu do Sądu).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w [...] w odpowiedzi na odwołanie wskazał, że w dniu 12 czerwca 2013 r. wpłynęło do ZUS Oddział w [...] pismo sporządzone przez pełnomocnika S. S. skierowane do WSA, zatytułowane jako skarga na decyzję – orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia [...] kwietnia 2013 r. Po zapoznaniu się z treścią skargi organ rentowy uznał, że stanowi ona w swej istocie odwołanie od decyzji odmawiającej prawa do renty i wniósł o oddalenie odwołania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje;

Zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; zwanej dalej P.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Warunkiem merytorycznego rozpatrzenia skargi jest złożenie jej od aktu lub czynności objętych zakresem właściwości rzeczowej sądu administracyjnego, określonej w art. 3 § 2 i § 3 P.p.s.a.

Z treści tego przepisu wynika, że sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej w ograniczonym zakresie obejmującym orzekanie jedynie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność organów w przypadkach określonych w pkt 1-4a.

Na podstawie § 3 tego artykułu sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach.

Przedmiotowa sprawa dotyczy orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS o braku niezdolności do pracy.

Wyjaśnienie wymaga, że zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze. zm.), oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy, związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami, trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej "lekarzem orzecznikiem".

Stosownie do art. 14 ust. 2a ww. ustawy od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu, zwanej "komisją lekarską", w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia.

Po wniesieniu sprzeciwu komisja lekarska ponownie dokonuje oceny niezdolności do pracy i jej stopnia. Komisja lekarska może zmienić ustalenia lekarza orzecznika lub podtrzymać je, wydając własne orzeczenie. Orzeczenie komisji lekarskiej stanowi podstawę decyzji ZUS. Od orzeczenia komisji lekarskiej ZUS nie przysługuje sprzeciw, dlatego zaskarżyć można tylko decyzję ZUS wydaną na podstawie ustaleń orzeczenia. Jest oczywiste, że postępowanie przed lekarzem orzecznikiem rozstrzyga w zasadzie o przesłankach nabycia prawa do świadczenia rentowego. Orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS jest jednym z warunków wydania decyzji, o której mowa w art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz.1442 ze zm.), (zob. postanowienie WSA w Gorzowie Wlkp. z 23 lutego 2011 r., sygn. II SA/Go 54/11).

W myśl art. 14 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości albo orzeczenie komisji lekarskiej, stanowi dla organu rentowego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Stosownie do rozporządzenie § 12 ust. 1 Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz. U. Nr 273, poz. 2711 ze zm.), nadzór nad wykonywaniem orzekania o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie, w zakresie określonym w ust. 2, Prezes Zakładu wykonuje za pośrednictwem naczelnego lekarza Zakładu.

§ 13 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że bezpośredni nadzór nad wykonywaniem orzekania o niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników w oddziale Zakładu, w zakresie określonym w ust. 2, Prezes Zakładu wykonuje za pośrednictwem głównego lekarza orzecznika.

Odnosząc wyżej opisane regulacje prawne do stanu faktycznego sprawy stwierdzić należy, że przedmiotem skargi nie może być orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS w przedmiocie stwierdzenia braku niezdolności do pracy, gdyż nie jest to decyzja z zakresu ubezpieczeń społecznych, należąca do kategorii orzeczeń wskazanych w art. 3 § 2 P.p.s.a. Co istotne przepisy ustaw szczególnych nie przewidują sądowej kontroli w zakresie orzeczeń Komisji Lekarskich ZUS.

Orzeczenie komisji lekarskiej nie może być w żadnym przypadku przedmiotem samodzielnej skargi - ani do sądu administracyjnego ani sądu powszechnego. Dopiero decyzja ZUS wydana na podstawie takiego orzeczenia może być kontrolowana na drodze sądowej - ale przez sąd powszechny, nie zaś sąd administracyjny (por. postanowienie WSA w Warszawie, sygn. II SA/Wa 1951/12 z 12 grudnia 2012 r., oraz postanowienie WSA w Gorzowie Wlkp. z 23 lutego 2011 r., sygn. II SA/Go 54/11).

Skarga S. S. nie podlega kontroli sądów administracyjnych, gdyż nie dotyczy decyzji, postanowienia, aktu lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczącej przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikającego z przepisów prawa, a także pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach.

Ponieważ sprawa ze skargi S. S. nie mieści się we właściwości sądu administracyjnego, jako niedopuszczalna podlega odrzuceniu, na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 i art. 58 § 3 P.p.s.a.