I SA/Bd 471/14

Uzasadnienie

I SA/Bd 471/14

UZASADNIENIE

Skarżący pismem z dnia [...] r. wystąpił do Naczelnika Urzędu Skarbowego we W., między innymi, o "przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu" przedkładając trzy zwolnienia lekarskie obejmujące okres od [...] r. Pismem z dnia [...] r., uzupełnił wniosek wskazując, że odwołuje się od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. z dnia [...] r. i wnosi o przywrócenie 14 dniowego terminu do wniesienia odwołania, a jako niezależną przyczynę uchybienia terminowi wskazał zły stan zdrowia. Wyjaśnił, że gdy stan zdrowia uległ poprawie i dowiedział się o wydaniu decyzji przez Naczelnika Urzędu Skarbowego we W., złożył wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania.

Dyrektor Izby Skarbowej w B. po rozpatrzeniu przedmiotowego wniosku postanowieniem z dnia [...] r. odmówił przywrócenia terminu do złożenia odwołania od decyzji od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego

we W. z dnia [...] r. określającej w podatku od towarów i usług:

- kwotę zobowiązania podatkowego podlegającą wpłacie: za miesiąc październik

2010 r. w wysokości 27.770 zł, za miesiąc grudzień 2010 r. w wysokości 3.869 zł,

- nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy za miesiąc listopad 2010 r. w wysokości 4.341 zł,

oraz umarzającej postępowanie podatkowe za miesiąc wrzesień 2010 r. na podstawie art. 208 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy po rozpatrzeniu skargi na postanowienie odmawiającej przywrócenia terminu, wyrokiem z dnia 27 listopada

2013 r. sygn. akt I SA/Bd 820/13 uchylił zaskarżone postanowienie, stwierdzając, iż nie może być ono wykonane w całości. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż Dyrektor oceniając złożony wniosek pominął okoliczność ewentualnego występowania schorzeń wpływających na sferę psychiczną, co oznacza, że stan faktyczny sprawy nie został przez organ dostatecznie wyjaśniony.

Postanowieniem z dnia [...] r. Dyrektor Izby Skarbowej w B. ponownie odmówił przywrócenia terminu do wniesienia odwołania. W uzasadnieniu podał, że Przywrócenie terminu do wniesienia odwołania jest możliwe jedynie

w sytuacji, gdy wnioskodawca spełni wymogi z art. 162 § 1 i 2 ustawy Ordynacja podatkowa, w tym uprawdopodobni, iż uchybienie nastąpiło bez jej winy. O braku winy można mówić, jeśli uchybienie terminu nastąpiło z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia oraz nie nastąpiło w tym zakresie żadne niedbalstwo lub brak staranności ze strony podatnika. Przyczyną niedochowania terminu jest więc takie zdarzenie, którego strona nie wywołała i któremu nie mogła zapobiec, ani też którego nie mogła przezwyciężyć.

Organ podał, że skarżący uchybił terminowi do złożenia odwołania od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. z dnia [...] r., gdyż wskazana decyzja organu została mu doręczona w trybie art. 150 Ordynacji podatkowej,

tj. poprzez doręczenie zastępcze, w dniu [...] r., a termin do wniesienia odwołania upłynął z dniem [...] r. Dopiero pismem z dnia [...]r., uzupełnionym pismem z dnia [...] r. (uznanym przez organy podatkowe za odwołanie, mimo braków formalnych), skarżący złożył wniosek

o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Podał w nim, że przyczyną uchybienia terminowi do wniesienia odwołania była niewiedza o wydaniu decyzji przez organ podatkowy pierwszej instancji, bowiem w okresie od [...]

r. przebywał na zwolnieniu lekarskim. O wydaniu decyzji przez organ podatkowy dowiedział się Pan w dniu [...] r. od komornika skarbowego. Do wniosku załączył trzy zwolnienia lekarskie.

Dyrektor Izby Skarbowej w B. stosując się do wskazań Sądu, zebrał materiał dowodowy:

- wezwanie Naczelnika Urzędu Skarbowego w R. z dnia [...] odebrane osobiście przez skarżącego (co wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru) w dniu

[...] r.,

- podpisaną przez skarżącego odpowiedź na powyższe wezwanie datowaną na [...]r., a nadaną na poczcie w dniu [...] r.,

- protokół z przesłuchania świadka spisany w dniu [...] r. w Urzędzie Skarbowym w Ż. w obecności skarżącego, o czym świadczy jego podpis,

- protokół Naczelnika Urzędu Skarbowego w R. na okoliczność oględzin nieruchomości położonej w U. (miejsce zamieszkania skarżącego) spisany w dniu [...]r. w obecności skarżącego, o czym świadczy jego podpis,

- pismo skarżącego z dnia [...] r. (nadane na poczcie w dniu [...] r.) kierowane do Naczelnika Urzędu Skarbowego w R. w zakresie odnalezionych przedmiotów w związku z ww. oględzinami z dnia [...] r.,

- pismo skarżącego z dnia [...] r. (nadane na poczcie tego samego dnia), kierowane do Naczelnika Urzędu Skarbowego w R. wskazujące nowe

okoliczności sprawy,

- postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia [...] r. odebrane przez skarżącego osobiście (co wynika ze zwrotnego potwierdzenia odbioru) w dniu [...] r.,

- podpisane przez skarżącego w dniu [...] r. pełnomocnictwo udzielone adwokatowi R. G. do złożenia skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 16 kwietnia 2013r, sygn. akt I SA/Bd 113/13 oddalającego skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej

w B. z dnia [...] r.

Dyrektor Izby Skarbowej w B. stwierdził, że uchybienie terminowi do wniesienia odwołania od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. nie było następstwem choroby, w związku z którą skarżący przebywał na zwolnieniach lekarskich w okresie od [...] r. W tym bowiem czasie, na co wskazują zebrane dowody, brał czynny udział w innych postępowaniach prowadzonych przez organy podatkowe - odbierał korespondencję, udzielał pisemnych odpowiedzi i wyjaśnień, brał udział w oględzinach nieruchomości i przesłuchaniu świadka (w urzędzie skarbowym znajdującym się poza miejscem zamieszkania), czy wreszcie udzielił pełnomocnictwa do reprezentowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

W tej sytuacji, opierając się na zasadach logiki, w ocenie Dyrektora Izby Skarbowej w B., zbędne jest - wskazane przez Sąd w wyroku uchylającym postanowienie z dnia [...] r. - wezwanie skarżącego do przedstawienia jaką chorobę stwierdzały przedłożone zwolnienia lekarskie, a następnie dokonanie analizy, czy stan zdrowia mógł uprawdopodobnić brak winy w niedochowaniu terminu wniesienia odwołania. W orzecznictwie i doktrynie ugruntowany został pogląd, że jako kryterium przy ocenie winy w uchybieniu terminu procesowego należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie

o swoje interesy. Inaczej mówiąc, przywrócenie uchybionego terminu będą uzasadniały takie obiektywne - występujące bez woli strony - okoliczności i zdarzenia, które mimo dołożenia odpowiedniej staranności w prowadzeniu własnych spraw udaremniły dokonanie czynności we właściwym czasie.

Organ uznał, że taka sytuacja nie występuje w przedmiotowej sprawie. Mimo przebywania na zwolnieniach lekarskich, czego Dyrektor Izby Skarbowej w B. nie zakwestionował, skarżący brał czynny udział w innych postępowaniach.

Tym samym w sposób bezsprzeczny organ stwierdził, iż zdarzenie polegające na przebywaniu na zwolnieniach lekarskich, w świetle powołanych powyżej okoliczności nie stanowi przesłanki uzasadniającej przyjęcie braku winy w złożeniu odwołania po ustawowym terminie.

Dyrektor zauważył ponadto, iż przesyłka zawierająca decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. była dwukrotnie awizowana. Pierwsze awizo miało miejsce w dniu [...], a drugie w dniu [...] r. Po dokonaniu każdego awizowania zostawiano w oddawczej skrzynce pocztowej przez doręczającego informację

o pozostawaniu przesyłki na poczcie. Skarżący wiedział o toczącym się postępowaniu podatkowym. W dniu [...] r. odebrał postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. z dnia [...] r. w sprawie wyznaczenia, przed wydaniem decyzji, siedmiodniowego terminu do wypowiedzenia się w zakresie zebranego materiału dowodowego. Znał również ostateczny termin załatwienia prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. postępowania, gdyż postanowieniem z dnia [...] r. poinformowano go, że postępowanie zakończy się do dnia [...] r. Postanowienie odebrał osobiście w dniu [...] r., a decyzja organu podatkowego pierwszej instancji wydana została w dniu

[...] r.

Dyrektor stwierdził, że nie została spełniona przesłanka zawarta w art. 162 § 1 Ordynacji podatkowej, tj. skarżący nie uprawdopodobnił, że uchybienie terminowi do wniesienia odwołania nastąpiło bez jego winy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy skarżący wniósł o uchylenie postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej, zarzucając mu brak respektowania wyroków sądowych, a w konsekwencji brak chęci wyjaśnienia okoliczności i faktów w wydawanych przez niego z naruszeniem prawa postanowieniach i decyzjach.

Skarżący podał, że Dyrektor Izby Skarbowej w B. kolejny raz odmówił przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od wydanej przez niego wadliwej decyzji i nie respektuje wyroków sądowych. Zarzucił, że organ nie potrafi rozróżnić choroby fizycznej od psychicznej. Dodał, że jego schorzenie dotyczy sfery psychicznej spowodowanej przez Polskie Organy Podatkowe, tj. Urząd Skarbowy w R.

w powiązaniu z Dyrektorem Izby Skarbowej w B., którzy od 2008 r. próbują zniszczyć jego firmę, jednak występują chwile, że skarżący funkcjonuje w sposób prawidłowy, co – jak podał – mógłby poświadczyć lekarz psychiatra, do którego uczęszcza.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona postanowienie nie narusza prawa.

Zgodnie z art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153 poz. 1269, ze m.), sądy administracyjne kontrolują prawidłowość zaskarżonych aktów administracyjnych, między innymi postanowień, przy uwzględnieniu kryterium ich zgodności z prawem. Postanowienie podlega uchyleniu, jeśli sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa będące podstawą wznowienia postępowania lub inne naruszenie prawa mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012r. poz. 270 dalej jako "p.p.s.a.") lub też naruszenie prawa będące podstawą stwierdzenia nieważności (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).

Ponieważ Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy po rozpatrzeniu skargi na postanowienie odmawiającej przywrócenia terminu, wyrokiem z dnia 27 listopada 2013 r. sygn. akt I SA/Bd 820/13 uchylił zaskarżone postanowienie, stwierdzając, iż nie może być ono wykonane w całości, należy wskazać na art. 153 p.p.s.a., gdzie zapisano, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone

w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia.

WSA wyjaśnia jednak , że możliwym jest odstępstwo od zasady wyrażonej

w art. 153 p.p.s.a., które może dotyczyć dwóch sytuacji. Pierwsza z nich związana jest

z ewentualną zmianą stanu faktycznego, gdy w trakcie ponownego rozpatrywania sprawy organ stwierdzi, że stan faktyczny uległ zasadniczej zmianie i jest odmienny od przyjętego przez sąd, natomiast drugi z przypadków utraty mocy wiążącej oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania wyrażonych w wyroku sądu to zmiana stanu prawnego po wydaniu orzeczenia przez sąd.

Badając przedmiotową sprawę według przedstawionych kryteriów Sąd nie dopatrzył się naruszenia prawa w zaskarżonym postanowieniu.

Wedle art. 162 § 1 O.p., w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Natomiast § 2 tego artykułu wskazuje, że podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie

z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin.

WSA w wyroku z dnia 27 listopada 2013 r., sygn. akt I SA/Bd 820/13, uznał, że dokonana przez Dyrektora Izby Skarbowej w B. ocena przyczyn, dla których skarżący nie dotrzymał terminu do wniesienia odwołania od ww. decyzji organu podatkowego, nie była prawidłowa. Przede wszystkim ze względu na to, że organ rozpatrujący wniosek nie dokonał dokładnej analizy podanej przez skarżącego argumentacji, w szczególności w zakresie dotyczącym przyczyn uchybienia terminowi wynikających ze schorzeń wpływających na stan psychiczny skarżącego. W ocenie WSA, w celu zweryfikowania twierdzeń skarżącego odnośnie stanu jego zdrowia (depresji) w okresie, w którym należało złożyć odwołanie, organ winien był wezwać skarżącego do udokumentowania i wykazania podnoszonych okoliczności stosownym zaświadczeniem lekarskim bądź wszelkimi innymi dostępnymi środkami. Sąd wskazał, że jeżeli schorzenie strony oddziałuje na jej sferę psychiczną w taki sposób, że utrudnia prawidłową ocenę sytuacji procesowej oraz podjęcie decyzji o dokonaniu określonej czynności, to nie można mówić o winie strony w uchybieniu tej czynności. Przypomniał, że stany depresyjne mogą utrudniać, a niekiedy uniemożliwiać choremu prawidłowe zajmowanie się zarówno sprawami życia codziennego, jak i przede wszystkim sprawami urzędowymi czy sądowymi, w tym podejmowanie racjonalnych decyzji

o czynnościach procesowych.

WSA w wyroku z dnia 27 listopada 2013 r., sygn. akt I SA/Bd 820/13, wskazał, że organ ma obowiązek w szczególności wezwać skarżącego do przedstawienia, jaką chorobę stwierdzały przedłożone przez niego zwolnienia lekarskie, a następnie dokonać analizy, czy stan zdrowa strony mógł uprawdopodobnić brak jej winy w dochowaniu terminu wniesienia odwołania.

Obecnie w ocenie WSA organ nie naruszył prawa w zaskarżonym postanowieniu, w szczególności wykonał wcześniejsze zalecenia Sądu, a odstępstwa od wskazań były usprawiedliwione nowymi ustaleniami faktycznymi w sprawie.

Rację ma organ w tym, że uchybienie terminowi do wniesienia odwołania od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego we W. nie było następstwem choroby, w związku z którą skarżący przebywał na zwolnieniach lekarskich w okresie od [...] r. W tym bowiem czasie, na co wskazują zebrane dowody, brał czynny udział w innych postępowaniach prowadzonych przez organy podatkowe - odbierał korespondencję, udzielał pisemnych odpowiedzi i wyjaśnień, brał udział

w oględzinach nieruchomości i przesłuchaniu świadka (w urzędzie skarbowym znajdującym się poza miejscem zamieszkania), czy wreszcie udzielił pełnomocnictwa do reprezentowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Jak ustalono skarżący mógł odebrać na poczcie decyzję w czasie od [...]r. Termin na złożenie odwołania upływał [...]. W tym czasie poczynił szereg czynności jak: odbiór wezwania Naczelnika Urzędu Skarbowego w R. z dnia [...]., złożenie podpisu przez skarżącego na odpowiedzi na powyższe wezwanie datowaną na [...] r., a nadaną na poczcie w dniu

[...] r., podpisanie protokołu z przesłuchania świadka spisanego w dniu

[...] r. w Urzędzie Skarbowym w Ż., podpisanie protokołu oględzin Naczelnika Urzędu Skarbowego w R. i uczestnictwo w oględzinach nieruchomości położonej w U. (miejsce zamieszkania skarżącego), pismo skarżącego z dnia [...] r. (nadane na poczcie w dniu [...] r.) kierowane do Naczelnika Urzędu Skarbowego w R. w zakresie odnalezionych przedmiotów w związku z ww. oględzinami z dnia [...] r., pismo skarżącego z dnia [...] r. (nadane na poczcie tego samego dnia), kierowane do Naczelnika Urzędu Skarbowego w R. wskazujące nowe okoliczności sprawy, osobisty odbiór postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia

[...] r., podpisane przez skarżącego w dniu [...] r. pełnomocnictwo udzielone adwokatowi R. G. do złożenia skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia

16 kwietnia 2013r, sygn. akt I SA/Bd 113/13 oddalającego skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia [...] r.

W ocenie Sądu rodzaj dokonanych czynności, to, że wymagały one percepcji, mobilności, elastyczności, na koniec to, że nie dotyczyły jedynie pewnych okresów ale rozciągały się w całym czasie jaki skarżący miał na zareagowanie na decyzję z dnia

[...]r. jednoznacznie świadczy o tym, że nie odebranie decyzji na poczcie nie miało przyczyny wskazywanej przez skarżącego przedmiotowymi zwolnieniami lekarskimi. W szczególności nie można stwierdzić, że nastąpiło to w stanie depresji uniemożliwiającym dokonanie czynności.

Co więcej ustalenia te zmieniały stan faktyczny sprawy na tyle, by przyznać rację organowi co do tego, że odstąpił od przesłuchania skarżącego na okoliczności choroby na jaką się on powołuje.

Mając na względzie powyższe oraz art. 151 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji.

M. Łent L. Kleczkowski I. Najda – Ossowska