II SA/Op 403/13

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi wniesionej przez J. D. i F. D. jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 6 marca 2013 r., nr [...], którą chylono w całości decyzję własną organu z dnia 31 października 2011 r., nr [...] i odmówiono stwierdzenia nieważności decyzji Kierownika Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta i Gminy w Prudniku z dnia 18 sierpnia 1987 r., nr [...],w zakresie rozgraniczenia nieruchomości nr A..

Zarówno zaskarżona decyzja, jak i decyzja ją poprzedzająca wydane zostały z wniosku skarżących w następujących okolicznościach faktycznych.

W dniu 6 września 2010 r. do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu wpłynął wniosek J. i F. D. o wyeliminowanie z obrotu prawnego wadliwej decyzji, dotyczącej rozgraniczenia działki o nr ewid. nr A., której są obecnie właścicielami.

Decyzją z dnia 31 października 2011 r., nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu stwierdziło, że decyzja Kierownika Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta i Gminy w Prudniku z 10 sierpnia 1987 r., nr [...], ustalająca przebieg granicy nieruchomości położonej w [...], działka nr A., stanowiącej własność Skarbu Państwa, w sposób opisany w protokole granicznym z 24 lipca1987 r. i oznaczony w dokumentacji rozgraniczeniowej numerami punktów od nr 1 do nr 8 z sąsiednimi działkami, tj. działką nr B. będącą własnością H. B. (granica oznaczona punktami nr 7, 8, 1) oraz działkami nr, nr D., C., E. będącymi własnością Skarbu Państwa (granica oznaczona punktami nr 1, 2, 3 ,4, 5, 6, 7 została wydana z naruszeniem prawa.

W uzasadnieniu organ wskazał na wniosek F. i J. D. datowany na dzień 2 września 2010 r. oraz na fakt, że wnioskodawcy są obecnie właścicielami działki o nr ewid. A. oraz okoliczność, że wniesienie podania związane jest z toczącym się procesem rozgraniczeniowym dotyczącym działki nr D., z którą działka A. graniczy. Następnie dokonał streszczenia zarzutów, jakie wnioskodawcy wyartykułowali, a które sprowadzały się do braku podstaw do wydania skarżonej decyzji na podstawie art. 8 ust. 1 dekretu z 13 września 1946 r. o rozgraniczeniu nieruchomości, gdyż ten tryb mógł być zastosowany tylko w wypadkach określonych w art. 6 ust. 1 i 2 dekretu, natomiast w razie sporu granicznego brak jest podstaw do wydania decyzji w tym trybie; naruszenia wszelkich zasad i prawa dotyczącego postępowania rozgraniczeniowego, którego celem jest ustalenie w stosunku do nieruchomości "jej stanu prawnego granic", a nie przenoszenie własności części nieruchomości (wpis danych działki nr D. k.m. [...], w rejestrach ewidencji gruntów obrębu [...] został dokonany w 1961 roku i nie został zmieniony do chwili obecnej); wytyczenia granic działki nr A. według szkicu przedłożonego do protokołu granicznego z dnia 24 lipca 1987 r. i do operatu nr [...], który nie został wykonany dla potrzeb postępowania rozgraniczeniowego, lecz do operatu z 20 lutego 1981 r. nr [...] z pomiarów zagospodarowana terenu, dokonanego w 1980 r. w celu sporządzenia mapy zasadniczej; wadliwym przyjęciu przez organ, że dokumenty wymienione w protokole granicznym z dnia 24 lipca1987 r. oraz takie jak szkic polowy nr 49 z 1947 r. (regulacja granic), szkic polowy geodety P. z 1965 r., uzupełnione o mapę ewidencji gruntów 1:2500 i jej miary graficzne są "dość wystarczające do wznowienia granic działki nr A., bez oświadczania jakichkolwiek stron, a w szczególności przy punktach 1, 2, 3", nieuwzględnienia mapy ewidencyjnej 1:2500, której obraz "wyraźnie przedstawia przebieg granic nieruchomości nr A., do przedmiotowego rozgraniczenia, a jej miary graficzne, przebieg granic; nie dostrzeżenie wskutek wskazanych błędów występowania "rozbieżność i niezgodność dokonanych zapisów i dokumentów okazanych w protokole granicznym z zapisami w decyzji i ze szkicem", a w szczególności tego, że granice "wytyczone na gruncie" są niezgodne z istniejącymi dokumentami oraz zapisami w skarżonej decyzji i w protokole granicznym; oparcie decyzji na nieprawdziwy zapisie w protokole granicznym, iż granicę w punktach 2, 5, i 6 ustalono na podstawie stanu użytkowania w terenie i strony przyjęły ją, jako prawnie obowiązujące, a to wobec tego, że punkty te leżą na granicach działki nr A. z działkami sąsiednimi, które tak jak działka nr A. były własnością "Skarbu Państwa - Urzędu Miasta i Gminy w Prudniku", wobec czego nie było żadnych innych stron, które mogłyby takie oświadczenie "złożyć i przyjąć je jako stan prawny". W rzeczywistości granice pomiędzy tymi punktami zostały ustalone według szkicu, nie wzięto natomiast pod uwagę dokumentów mających moc dowodową (powołanych w decyzji) i obowiązujących punktów dowiązań. Ponadto punkty 3, 4 i 6, 7, 8 ustalono również na podstawie szkicu, podczas gdy "z zapisów w protokole granicznym wynikają sprzeczności z zapisem w decyzji, a mianowicie, że punkty 3, 4 i 6, 7, 8 ustalono na podstawie miar z 1978 roku". Z kolei punkty 1 i 7 ustalono na podstawie miar z 1965 r., co prawidłowo zostało odnotowane w protokole granicznym, natomiast w zaskarżonej decyzji błędnie powołano się w tym zakresie na porozumienie stron; występowania w obrocie "dwóch różne dokumentów" dotyczących decyzji z 10 sierpnia 1987 r. "różniących się treścią w swojej istocie". Tylko na jednym z nich naniesiono "sprostowanie" dotyczące odcinka między punktami granicznymi 6 i 7, co powoduje zasadniczą różnicę w przebiegu granic i położeniu punktów granicznych "fałszując dokument"; wydanie decyzji przez Kierownika Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami, w sytuacji, gdy władzę wykonawczą posiadał wówczas Naczelnik Urzędu Miasta i Gminy, brak doręczenia zainteresowanym stronom wezwania do stawienia się na gruncie w terminie zgodnym z postanowieniami art. 5 ust. 1 pkt 1 dekretu z 1946 r., przeprowadzenie rozgraniczenia przez starszego asystenta geodety, Z. W., który nie posiadał uprawnień zawodowych w zakresie geodezji i kartografii upoważniających do wykonywania czynności technicznych i administracyjnych związanych z rozgraniczeniem; brak udziału w czynnościach rozgraniczających "ustawowego przedstawiciela Naczelnika Gminy Prudnik jako osoby prawnej, to jest sołtysa, który jest osobą prawa publicznego"; naruszenia z art. 153 kodeksu cywilnego poprzez wytyczenie granic na podstawie dokumentów z operatu nr [...], zamiast na podstawie księgi wieczystej nr [...], wykazu zmian gruntowych ze stanem na dzień 26 maja1987 r., wniosku Urzędu Miasta i Gminy w Prudniku z dnia 16 maja 1987 r. do księgi wieczystej Kw [...], mapy skopiowanej z pierworysu w 1959 r., mapy ewidencji gruntów w skali 1:2500 z kontroli terenowej w roku 1986/87 oraz miar i szkiców dokumentów z 1947 r., 1951 r., 1956 r., wykazanych przez starszego asystenta geodety w protokole granicznym; brak ujawnienia stanu gruntów co do powierzchni działki nr A., związana ze zmianą położenia i przebiegu jej granic (z działki nr A., podczas ustalania jej granic i pomiaru, ubyło aż 0,0700 ha w stosunku do stanu przedstawionego w wykazie zmian gruntowych na dzień 26.05.1987 r. i księdze wieczystej nr KW [...]); nie uwzględnienie faktu, że stan powierzchni działek o numerach D., I., E. stanowiących drogi gminne (obecnie własność Gminy Prudnik) oraz będącej ich własnością działki nr B. nie uległ zmianie od 1961 r.

Organ podniósł także, iż po ustaleniu, że aktualnie właścicielami działek o numerach A. oraz B. są wnioskodawcy (dowód: odpisy z ksiąg wieczystych: nr KW G. oraz nr KW [...]), natomiast działki nr D., C., E. stanowią własność Gminy Prudnik (dowód: odpis z księgi wieczystej nr KW [...]), zawiadomiło wnioskodawców, że na ich wniosek zostało wszczęte postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności przedmiotowej decyzji. Podniósł nadto organ, że Z. W. odpowiadając na pytanie zawarte w piśmie Kolegium z 5 sierpnia 2011 r. poinformował, że czynności rozgraniczeniowe wykonywał jako pracownik (starszy asystent geodety) Wojewódzkiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych w [...] Biuro Powiatowe w [...], pod nadzorem Kierownika M. L.; samodzielnych uprawnień zawodowych w czasie wykonywania czynności rozgraniczeniowych nie posiadał. Nadto Burmistrz Prudnika poinformował, iż w Urzędzie Miejskim w Prudniku nie odnaleziono wydanego przez Naczelnika Miasta i Gminy Prudnik dokumentu upoważniającego do podpisania przez Kierownika Wydziału GiGG UMiG w Prudniku decyzji objętej postępowaniem nadzorczym. W dalszej części uzasadnienia organ przedstawił przebieg związany z postępowaniem rozgraniczeniowym nieruchomości położonej we wsi [...] dz. nr A., mapa 9 stanowiącej własność Skarbu Państwa z sąsiednimi nieruchomościami, zawiadomieniem stron postępowania oraz sporządzeniem przez starszego asystenta geodety protokołu granicznego z dnia 24 lipca 1987 r. (nr Ks. Robót [...]), po przeprowadzeniu czynności na działce nr A. k.m. [...] obręb [...] celem "ustalenia granic i pomiaru" w którym odnotowano, że oprócz niego na gruncie obecna była "H. B. - właścicielka działki nr B.. Wskazał także organ na figurujący w protokole opis granic istniejących na gruncie, oraz ich szkic. Uzasadniał organ, że dokonując analizy powyższych dokumentów uznał, że część tekstowa opisu zawiera oczywiste omyłki w oznaczeniu cyfrowym niektórych punktów granicznych w stosunku do sporządzonego szkicu i dalszej części protokołu granicznego. W aktach znajduje się materiał, który pozwala jednak na jednoznaczne przedstawienie ustalonego przez geodetę przebiegu granic istniejących na gruncie (w przypadku błędnych oznaczeń cyfrowych Kolegium przedstawiło je w nawiasie). Z ustaleń mierniczego wynikało, że granica istniejąca na gruncie:

a) na odcinku przylegającym do działki nr B. - własność H. B. biegnie linią łamaną łącząc kolejno punkty: 7 (6), 8 (7) i 1. Od punktu 7 (6) do 8 (7) granica początkowo biegnie niewidoczna w terenie, a następnie przecina budynek gospodarczy i gnojownik. Od punktu 8 (7) do 1 granica biegnie po ogrodzeniu metalowym z siatki na podmurówce;

b) na odcinku przylegającym do "działki nr D. (drogi) własność Skarbu Państwa Urząd Miasta i Gminy w Prudniku" granica biegnie linią łamaną łącząc kolejno punkty 1, 2 i 3;

c) na odcinku przylegającym do "działki nr C. i K.3 (drogi) własność Skarbu Państwa - Urząd Miasta i Gminy w Prudniku" granica biegnie skrajem drogi łącząc kolejno punkty 3, 4, 5, i 6 oraz 7 (ostatni punkt graniczny został pominięty przez biegłego w części tekstowej opisu). Analizując protokół graniczny organ stwierdził, że w dalszej jego części geodeta podał, że dokonał oceny, czy wyżej opisane granice zgadzają się z dokumentami ewidencyjnymi, tj. dokumentami z 1947 r. (regulacja), z 1951 r. - wyk. Z. (aktualizacja), z 1965 - wyk. S. P., z 1978 r. wyk. - A. Z. i z 1979 r. - wyk. H. S., stwierdził zgodność miar pobranych na gruncie z ww. danymi w punktach 1, 3, 4, 7 i 8 oraz, że punkty 1 i 7 ustalono na podstawie miar z 1965 r., zaś punkty 3, 4 i 8 na podstawie miar z 1947 r. Zdaniem Kolegium, zgromadzony w aktach sprawy materiał wskazuje, że ustalenie punktu granicznego nr 8 było możliwe na podstawie miary z 1965 r. Protokół graniczny zawiera również informację, iż granicę w punktach 2, 5, i 6 ustalono na podstawie stanu użytkowania w terenie, przy czym strony przyjęły ją jako prawnie obowiązującą. Odnosząc się do oznaczenia punktów granicznych geodeta stwierdził, że w punkcie 7 odnaleziono polny kamień graniczny; punkt 8 stanowi narożnik budynku mieszkalnego; punkt 1-obetonowana metalowa rurka ogrodzenia; natomiast punkt 3 - drzewo jesion o średnicy 0,30 m. Z protokołu granicznego wynika także, iż pozostałe punkty nie posiadały oznaczenia, wobec czego w punktach 4, 5 i 6 wkopano betonowe kamienie graniczne z krzyżem, stabilizując podziemnie betonowymi płytkami z krzyżem, natomiast w punkcie 2 wyryto w betonie obok kratki ściekowej krzyż. Organ dostrzegł, iż końcowa część protokołu zawiera stwierdzenie: "Jako interesowni oświadczamy, że nie zgłaszamy zastrzeżeń co do przebiegu wyżej opisanych granic i wyrażamy wolę, aby w punktach granicznych zostały trwale osadzone znaki graniczne. Przeczytano, przyjęto i podpisano", pod którym swój podpis złożyła H. B.. Natomiast poniżej tego oświadczenia znajduje się kolejne oświadczenie, w którym Kierownik Wydziału GiGG UMiG w Prudniku stwierdza, iż "granice uznane przez sąsiadów w powyższym protokole uznaję również, co potwierdzam własnoręcznym podpisem". Protokół podpisał także starszy asystent geodety Z. W., który sporządził ponadto szkic polowy dotyczący granic działki nr A.. Znajduje się on na dwóch kartach, z których jedna zawiera uwagę, iż "miary w nawiasie przepisane z operatu wyk.S. J. 1980 r. O.P.G.K. Pozostała sytuacja została pomierzona przez OPGiK w 1980 r. wyk. S. J. Nr op. [...]". W takim stanie faktycznym decyzją z 10 sierpnia 1987 r., nr [...], Kierownik Wydziału GiGG UMiG w Prudniku ustalił przebieg granicy nieruchomości położonej w [...], działka nr A., stanowiącej własność Skarbu Państwa, w sposób opisany w protokole granicznym z dnia 24 lipca 1987 r. i oznaczony w dokumentacji rozgraniczeniowej numerami punktów od 1 do 8 z sąsiednimi działkami, tj. działką nr B. będącą własnością H. B. (granica oznaczona punktami nr 7, 8, 1) oraz działkami nr D., C., E. będącymi własnością Skarbu Państwa (granica oznaczona punktami nr 1, 2, 3 ,4, 5, 6, 7). SKO przedstawiło także stwierdzenia zawarte w kontrolowanej decyzji, a to że rozgraniczenie przeprowadzono z urzędu, a granica została ustalona: na odcinkach miedzy punktami granicznymi o numerach 3, 4 i 6, 7, 8 na podstawie dokumentów geodezyjnych z 1947 r., 1965 r. i 1978 r., posiadających moc dowodową zgodnie z przepisami rozporządzenia Minister Odbudowy z dnia 10 listopada 1948 r. o mocy dowodowej planów i dokumentów przy ustalaniu granic nieruchomości (Dz. U. nr 55, poz. 439) - pkt 1 uzasadnienia, natomiast na odcinkach pomiędzy punktami granicznymi o numerach 1, 2, 3 i 4, 5, 6, 7 na mocy zgodnego oświadczenia zainteresowanych właścicieli nieruchomości, bowiem brak jest dokumentów do jednoznacznego wznowienia przebiegu granicy - istniejące dokumenty są niewystarczające - pkt 2 uzasadnienia. Z włączonego do akt sprawy zwrotnego potwierdzenia odbioru wynika, że 12 sierpnia 1987 r. decyzja został doręczona H. B..

Organ podał także powody jakie legły u podstaw uznania J. i F. D. za podmioty uprawnione do złożenia wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji rozgraniczeniowej z dnia 10 sierpnia 1987 r., co do nieruchomości nr A., a mianowicie to, że obecnie są oni właścicielami całej działki, o której rozgraniczeniu stanowi przedmiotowa decyzja. Podkreśliło także, iż obecnie kompetencję do wydawania decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości, stosownie do treści art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. nr 193, poz. 1287 z późn. zm.) posiada wójt (burmistrz, prezydent miasta). W tej sytuacji samorządowe kolegia odwoławcze są właściwe do stwierdzania nieważności decyzji rozgraniczeniowych wydawanych na podstawie zarówno tej ustawy, jak i uchylonego przez nią dekretu z 13 września 1946 r. o rozgraniczeniu nieruchomości (Dz. U. nr 53, poz. 298 ze zm.), dalej określanego jako dekret. Wskazało, że przy ocenie, czy zachodzą przesłanki do stwierdzenia nieważności decyzji, organ bada stan faktyczny, jak i prawny z daty wydania decyzji, w stosunku do której toczy się postępowanie administracyjne o stwierdzenie jej nieważności. Przywołując następnie przepisy dekretu z 1946 r. oraz § 1, § 2 rozporządzenia Ministra Odbudowy wydanego w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości z dnia 10 listopada 1948 r. o mocy dowodowej planów i dokumentów przy ustalaniu granic nieruchomości (Dz. U. nr 55, poz. 439), a także wskazując na fakt, że rozgraniczenie nieruchomości należy do instytucji prawa cywilnego i od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.), tj. od 1 stycznia 1965 r., jego podstawę stanowi przepis art. 153 K.c regulujący kryteria rozgraniczenia, podniosło, że przepisy dekretu obejmowały regulacje dotyczące istoty technicznej rozgraniczenia - postępowania przed władzami mierniczymi i ich właściwości, a także określały przesłanki, które brane były pod uwagę przy ustalaniu granic. Następnie organ przeprowadził obszerny i całościowy wywód związany z ustaleniem, jaki organ był władzą mierniczą w rozumieniu art. 3 dekretu, w dacie wydania badanej decyzji, tj. 10 sierpnia 1987 r. W tym zakresie powołał się na przepisy art. 1, art. 3 lit. a dekretu z dnia 30 marca 1945 r. o pomiarach kraju i organizacji miernictwa (Dz. U. nr 11, poz. 58) w wyniku którego utworzony został Główny Urząd Pomiarów Kraju oraz zakres działania tego organu, a także przepisy § 1 ust. 1 i 2, § 2, § 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 maja 1945 r. o organizacji i zakresie działania organów podległych Głównemu Urzędowi Pomiarów Kraju (Dz. U. nr 20, poz. K.) i stwierdził, że referaty pomiarów starostw powiatowych lub miejskie biura pomiarów były powołane do spełniania na terenie danego powiatu (miasta) zadań ogólnych, określonych w § 3, obejmujących załatwianie spraw mierniczych. Dalej wskazał na ustawę z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz. U. nr 14, poz. 130 zpóźn. zm.), która weszła w życie z dniem 13 kwietnia 1950 r., i na mocy przepisów, której powstały rady narodowe, jako terenowe organy jednolitej władzy państwowej w gminach, miastach, a które to rady przejęły dotychczasowy zakres właściwości zniesionych organów odpowiedniego stopnia; ustawę z dnia 25 września 1954 r. oreformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz. U. nr 43, poz. 191), która weszła w życie w dniu 29 września 1954 r. i która w miejsce dotychczasowych gmin i gromad wprowadziła nowe gromady, jako jednostki podziału administracyjnego wsi; ustawę z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych (Dz. U. nr 5, poz. 16), która uchyliła z dniem 29 stycznia 1958 r. ustawę z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej ; ustawę z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych (Dz. U. nr 49, poz. 312), która zaczęła obowiązywać od dnia 1 stycznia 1973 r. i która powołała gminy jako podstawowe jednostki podziału administracyjno-gospodarczego na terenach wiejskich, przy jednoczesnym zniesieniu podziału terenów wiejskich na gromady oraz wprowadziła w ustawie o radach narodowych nowy rozdział 7a ("Przepisy szczególne dotyczące gminnych rad narodowych"), w tym art. 65a ust. 3; ustawę o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz. U. nr 47, poz. 276), która z dniem 9 grudnia 1973 r. przekazywała kompetencje dotychczasowych prezydiów powiatowych rad narodowych i ich organów na naczelników powiatów będących terenowymi organami administracji państwowej w powiecie oraz § 5 ust. 2 pkt 1 i § 8 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 maja 1974 r. w sprawie przekazania niektórych spraw z zakresu właściwości organów administracji państwowej wyższego stopnia do właściwości organów administracji państwowej niższego stopnia (Dz. U. nr 22, poz. 131) i przekazaniem z dniem 1 października 1974 r. orzekania w sprawach rozgraniczania nieruchomości na podstawie art. 4 ust. 1 i 2, art. 5, art. 7 ust. 3, art. 8 ust. 1, art. 10 ust. 2, art. 14 ust. 1, art. 17 i art. 21 ust. 2 dekretu do właściwości naczelników gmin, naczelników miast nie stanowiących powiatu, naczelników miasta i gminy oraz naczelników dzielnic w miastach stanowiących powiat; ustawę z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz. U. nr 16, poz. 91), która począwszy od 1 czerwca 1975 r. wprowadziła dwustopniowy podział administracyjny Państwa na jednostki stopnia podstawowego, a zadania i uprawnienia oraz sprawy indywidualne z zakresu administracji państwowej, należące w myśl dotychczasowych przepisów do powiatowych rad narodowych i powiatowych organów administracji państwowej, przejęły odpowiednie organy stopnia podstawowego (art. 37 ust. 1); ustawę z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 41, poz. 185), która niemal w całości uchyliła ustawę z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych i która to ustawa o systemie rad narodowych wprowadziła podział terenowych organów administracji państwowej na organy o właściwości ogólnej i szczególnej. Przywołując przepis art. 125 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 oraz art. 137 ostatnio wymienionej ustawy, uwzględniając przytoczone powyżej regulacje prawne oraz biorąc pod uwagę fakt, iż miasto Prudnik nigdy nie liczyło ponad 50.000 mieszkańców przyjęło, że kompetencję do wydania analizowanej decyzji posiadał Naczelnik Miasta i Gminy w Prudniku, jako terenowy organ administracji państwowej, który mógł jednak działać przez upoważnionego pracownika podległego mu urzędu. Uzasadniało dalej, po przytoczeniu art. 16 K.p.a., art. 17 pkt 1 K.p.a. i art. 156 § 1 K.p.a., że przeprowadzone postępowanie wyjaśniające nie potwierdziło istnienia pisemnego umocowania udzielonego przez Naczelnika Miasta i Gminy w Prudniku do działania w jego imieniu pracownika, który podpisał badaną decyzję, a tym samym stwierdzić należało wystąpienie w analizowanej sprawie przesłanki z art. 156 § 1 pkt 1 K.p.a. Organ dokonał również oceny wystąpienia przesłanek nieważnościowych określonych w art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a i podniósł, że podstawę prawną wydania skarżonej decyzji stanowił art. 8 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 1 i 2 dekretu, a ustalony stan faktyczny nie potwierdza tezy, że jej wydanie nastąpiło z rażącym naruszeniem powołanych przepisów. Przewidziane w dekrecie postępowanie poprzedzające wydanie decyzji rozgraniczeniowej zostało przeprowadzone bez uchybień, które byłyby na tyle istotne, że uzasadniałyby wyeliminowanie skarżonej decyzji z obrotu prawnego. Odnosząc się do zarzutów wnioskodawców uznał, że brak pisemnego wezwania stron do stawienia się na gruncie i zbyt krótki termin pomiędzy wydaniem postanowienia (decyzji) z 22 lipca 1987 r., a przeprowadzeniem czynności i badania na gruncie, stanowi niewątpliwie naruszenie art. 5 ust. 1 pkt 1 dekretu, jednak ta wada postępowania pozostaje bez wpływu na treść decyzji, z uwagi na udział H. B. w dokonywanych przez mierniczego czynnościach oraz podpisanie przez nią protokołu granicznego, a także zaakceptowanie dokonanych ustaleń przez przedstawiciela UMiG w Prudniku. Przepisy dekretu nie przewidywały natomiast udziału Sołtysa w czynnościach rozgraniczeniowych i nie ustanawiały go ustawowym przedstawicielem naczelnika miasta i gminy w tego rodzaju sprawach. Organ przeprowadził nadto argumentację odnoszącą się do powodów uznania, że w przedmiotowej sprawie nie wystąpił spór graniczny, oraz że wyznaczenie wszystkich granic przedmiotowej działki nie było możliwe na podstawie art. 6 ust. 1 dekretu. Akcentował, że materiał dowodowy sprawy wskazuje, iż były podstawy do ustalenia w zaskarżonej decyzji granicy na odcinku oznaczonym punktami granicznymi o numerach 3 i 4, zgodnie z art. 6 ust. 1 dekretu, na podstawie dokumentów geodezyjnych z 1947 r., tj. szkicu polowego nr 49 (regulacji), w sposób opisany w protokole granicznym i przedstawiony na szkicu polowym, zaś pozostałej części granicy, składająca się z sześciu odcinków (oznaczonych odpowiednio punktami granicznymi o numerach 1 i 2, 2 i 3, 4 i 5, 5 i 6 oraz 6 i 7) na podstawie zgodnego oświadczenia obu stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania oświadczenia nie złoży, przewidzianego w art. 6 ust. 2 dekretu. Zespół orzekający wskazał nadto, że uzasadnienie decyzji rozgraniczeniowej zawiera oczywiste omyłki, gdyż jego pkt 1 wadliwie wymienia punkt graniczny nr 6 oraz pomija punkt graniczny nr 1; w pkt 1 uzasadnienia, poza punktami granicznymi o numerach 3, 4, powinny zostać wymienione punkty graniczne o numerach 1, 7, 8, nie zaś - 6, 7, 8; sposobu ustalenia granicy na odcinku między punktami granicznymi o numerach 6 i 7 dotyczy pkt 2 uzasadnienia, a także i to, że w całym uzasadnieniu brak jest wskazania, w jaki sposób ustalona została granica na odcinku między punktami granicznymi 1 i 7. W ocenie organu, wskazane wadliwości nie stanowią one jednak podstawy do stwierdzenia nieważności tej decyzji, lecz powinny skutkować jej sprostowaniem w trybie art. 113 K.p.a. Odnosząc się do zarzutu wniosku zauważyło, że przekazany z aktami sprawy oryginał analizowanej decyzji nie zawiera żadnych skreśleń, wobec czego posiada też wszystkie wymienione wcześniej oczywiste omyłki. Natomiast bez znaczenia w niniejszej sprawie jest okoliczność, iż inny egzemplarz tej decyzji zawiera odręczne poprawki. SKO uznało również, że skoro szkic przedłożony do protokołu granicznego z dnia 24 lipca 1987 r. został wykonany przez mierniczego wyznaczonego postanowieniem z 22 lipca1987 r. do przeprowadzenia czynności na gruncie, to wykorzystanie przy jego sporządzeniu danych ze szkicu wykonanego przez geodetę S. J. do operatu z 20 lutego1981 r., nr [...], nie stanowi naruszenia prawa, które rzutowałoby na prawidłowość badanej decyzji. Stwierdziło także, iż w wyniku decyzji doszło do zmiany powierzchni działki nr A.. Brak naniesienia wynikających z tej decyzji zmian w wyrysach z ewidencji gruntów nie stanowi przedmiotu obecnego postępowania nadzorczego. Uzasadniało, że zmniejszenie powierzchni działki nr A. o 0,0700 ha wynika z przesunięcia punktu granicznego nr 2 (skutkiem czego powiększeniu uległa pow. działki nr D.) oraz ze zmiany położenia punktów 5 i 6 (przez co powiększyła się pow. działki nr C.). Efekt ten spowodowany jest dokonaniem rozgraniczenia, we wskazanej części granicy działki nr A., na podstawie art. 6 ust. 2 dekretu, co jednak nastąpiło za zgodą ówczesnego właściciela zmniejszanych i powiększanych działek, tj. Skarbu Państwa. W tym zakresie wyraziło zdanie, że jest to dopuszczalne i uzasadnione następstwo właściwie przyjętego trybu rozgraniczenia. Analizując decyzję pod kątem wystąpienia pozostałych przesłanek z art. 156 § 1 pkt 3 do 6 K.p.a. organ podniósł, że nie wystąpiły one w sprawie. Jednocześnie zauważył, iż wobec faktu, że decyzję o rozgraniczeniu H. B. odebrała w dniu 12 sierpnia 1987 r., to dziesięcioletni termin, ograniczający m.in. stwierdzenie nieważności decyzji wydanej z naruszeniem przepisów o właściwości, rozpoczął bieg 13 sierpnia 1987 r. i w dacie orzekania w niniejszej sprawie już upłynął.

Wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy złożyli J. i F. D., podtrzymując żądanie stwierdzenia, że decyzja z dnia 10 sierpnia 1987 r. wydana została bez podstawy prawnej i z rażącym naruszeniem prawa. W uzasadnieniu swojego stanowiska ponowili zarzuty związane z wydaniem decyzji przez podmiot do tego nieuprawniony, a także wydania decyzji na podstawie art. 8 ust. 1 dekretu z 1946 r. w sytuacji, gdy tryb tam określony był trybem wyjątkowym i możliwym do zastosowania w przypadkach, o których stanowił art. 6 ust. 1 i 2. "Odwołujący" się negowali także stanowisko organu, że wyznaczenie wszystkich granic możliwe było na podstawie art. 6 ust. 1 dekretu, podkreślając, że na tej podstawie możliwe było jedynie ustalenie punktów granicznych 1,3,4,7,8, zaś punktów 2,5,6 oraz 3,4 nie można było określić na podstawie dokumentów wskazanych w przedmiotowej decyzji i w protokole. Akcentowali, że granica na odcinkach między punktami granicznymi 1,2,3,4,5,6,7 ustalona została na podstawie zgodnego oświadczenia zainteresowanych właścicieli nieruchomości, albowiem jedynym właścicielem ich był Skarb Państwa. Kierownik Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami nie posiadał natomiast kompetencji do złożenia przedmiotowego oświadczenia. Kompetencję taką posiadał jedynie Naczelnik Miasta i Gminy Prudnik sprawujący władztwo nad działką A. i działkami sąsiadującymi, który jednak nie zaakceptował takiego przebiegu granic i nie złożył podpisu na protokole granicznym, ani też nie złożył oświadczenia. We wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy zarzucili także, iż czynności rozgraniczające przeprowadzone zostały przez osobę, która samodzielnie takich czynności nie mogła wykonywać oraz, która wykorzystała przy tych pracach geodezyjnych szkic graniczny z operatu nr [...] geodety J.. W ocenie skarżących, wadliwości decyzji dotyczące numerów punktów granicznych nie powinny być korygowane w ramach sprostowania decyzji.

Decyzją z dnia 6 marca 2013 r., nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu uchyliło w całości decyzję własną z dnia 31 października 2011 r. i odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji Kierownika Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta i Gminy w Prudniku z dnia 18 sierpnia 1987 r., nr [...], w zakresie rozgraniczenia nieruchomości nr A..

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ stwierdził, że materialnoprawną podstawą kwestionowanej decyzji z 10 sierpnia 1987 r. są obowiązujące w dacie jej wydania przepisy dekretu z dnia 13 września 1946 r. o rozgraniczaniu nieruchomości. SKO przy ponownym rozpoznaniu sprawy powtórnie przytoczyło treść przepisów dekretu o rozgraniczeniu nieruchomości i stwierdziło, że po dokonaniu czynności, wymienionych w art. 4-6 dekretu, powiatowa władza miernicza uprawniona była do orzeczenia o rozgraniczeniu (art. 8 ust. 1 dekretu). Oceniając przesłanki z art. 156 § 1 K.p.a. w kontekście przywołanych regulacji dekretu, zespół orzekający nie zgodził się ze stwierdzeniem zawartym w decyzji organu "pierwszoinstancyjnego", że decyzja z 10 sierpnia 1987 r. wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości, a to wobec wydania jej przez pracownika Urzędu Miasta i Gminy w Prudniku, który nie był upoważniony do orzekania w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości. SKO podzieliło natomiast ustalenia i wywód zamieszczony w uzasadnieniu decyzji z 31 października 2011 r. dotyczący analizy pojęcia władzy mierniczej. Następnie mając na uwadze nowe dowody zebrane w postępowaniu "odwoławczym" (pismo z dnia 23 marca 2012 r. Burmistrz Prudnika, które zawierało oryginał zakresu czynności Pana H. S., ówczesnego Kierownika Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta i Gminy Prudnik, z dnia 2 kwietnia 1985 r., podpisany przez Naczelnika Miasta i Gminy Prudnik) uznało, że w sprawie nie wystąpiła przesłanka nieważnościowa, o której mowa w art. 156 § 1 pkt 1 K.p.a. Decyzja z dnia 10 sierpnia 1987 r., stosownie do art. 107 § 1 K.p.a., zawiera oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. Uzasadniało, że z pkt 6 zakresu czynności ówczesnego Kierownika Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta i Gminy Prudnik, z dnia 2 kwietnia1985 r., podpisanego przez Naczelnika Miasta i Gminy Prudnik, wynika, iż do zakresu czynności ww. należało załatwianie spraw dotyczących rozgraniczeń i podziałów gruntów, w tym do rejestracji i wydawania decyzji o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego (lit. a) oraz do "opracowania i wydawania decyzji o zatwierdzeniu granic" (lit. f). Taka treści przedmiotowego dokumentu pozwalała na przyjęcie, że decyzja z 10 sierpnia 1987 r., pomimo braku na pieczątce klauzuli upoważnienia do działania, wydana została przez organ właściwy. Takie stanowisko uzasadnia uchylenie zaskarżonej decyzji Kolegium z 31 października 2011 r. Dokonując oceny decyzji rozgraniczeniowej pod kątem zaistnienia przesłanki z art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a., tj. do braku podstawy prawnej i rażącego naruszenia prawa SKO stanęło na stanowisku, że w przepisach prawa istniała podstawa prawna do orzekania w przedmiocie ustalenia przebiegu granic pomiędzy stanowiącymi własność Skarbu Państwa działką nr A. oraz działkami nr D., nr C. i nr E., a działką nr B. będącą własnością H. B. i B. B. i taką podstawą materialnoprawną są przepisy dekretu z dnia 13 września 1946 r. o rozgraniczaniu nieruchomości, a nie przepisy dekretu z dnia 21 września 1950 r. o rozgraniczeniu nieruchomości Skarbu Państwa lub nieruchomości nabywanych dla realizacji narodowych planów gospodarczych (Dz. U. nr 44, poz. 398). Uznając zarzut "odwołujących się" za chybiony, SKO dowodziło, że dekret z 21 września 1950 r. dotyczył rozgraniczenia nieruchomości Skarbu Państwa w ściśle określonym celu - na nabycie nieruchomości dla realizacji narodowych planów gospodarczych (art. 3 ust. 1). Prawidłowość takiego stanowiska potwierdza także wydane na podstawie art. 3 ust. 2 dekretu zarządzenie Ministra Handlu Wewnętrznego z dnia 15 maja 1951 r. w sprawie upoważnienia jednostek podległych Ministrowi Handlu Wewnętrznego do przeprowadzenia rozgraniczenia nieruchomości (M.P. nr A-47, poz. 627) oraz treści decyzji o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego z 22 lipca 1987 r. nr [...], oraz z samej decyzji rozgraniczeniowej. W sprawie nie zaistniała sytuacja, aby decyzji rozgraniczeniowa wydana została bez podstawy prawnej, tj. normy prawa materialnego (wyjątkowo - procesowego), ustanowionej aktem powszechnie obowiązującym

Oceniając decyzję z 10 sierpnia 1987 r. w aspekcie przesłanki wydania jej z rażącym naruszeniem prawa stwierdziło, po odniesieniu się do zarzutów podniesionych przez strony postępowania w odwołaniu oraz piśmie z 11 maja 2012 r. oraz przez H. B. w piśmie z 7 lutego 2013 r., że decyzja rozgraniczeniowa nie naruszała rażąco prawa. Nadto Kolegium podniosło, że decyzja "pierwszoinstancyjna" została w całości uchylona niniejszym rozstrzygnięciem, a dokumentacja sądowa oraz ewidencja gruntów nie podlega weryfikacji w ramach postępowania prowadzonego przez samorządowe kolegium odwoławcze. Zauważył także organ, że z akt sprawy wynika, że kontrolowane orzeczenie nie narusza powagi rzeczy osądzonej (res iudicata), gdyż nie zostało poprzedzone inną decyzją ostateczną rozstrzygającą w przedmiocie ustalenia przebiegu granic pomiędzy działki nr A., położonej w [...], stanowiącej własność Skarbu Państwa, z działkami sąsiednimi: nr B. będącą własnością Pani H. B. oraz działkami nr D., nr C. i nr E. stanowiącymi własność Skarbu Państwa. Decyzja skierowana została do H. B., jako właścicielki działki nr B., graniczącej z działką rozgraniczaną. Niewątpliwie posiadała ona legitymację procesową do występowania jako strona w postępowaniu zakończonym spornym aktem administracyjnym, w związku z czym nie zachodzi przesłanka z art. 156 § 1 pkt 4 K.p.a. Przymiot strony w postępowaniu rozgraniczeniowym posiadał również B. B., małżonek H. B., współwłaściciel dz. nr B. (vide akt notarialny z 27 kwietnia 1988 r.), lecz wada ta, aczkolwiek kwalifikowana, nie stanowi podstawy do stwierdzenia nieważności, gdyż jest przesłanką do wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 4 K.p.a.). Zdaniem SKO, sporna decyzja z 10 sierpnia 1987 r. nie była niewykonalna w dniu jej wydania, a w razie wykonania nie wywołałoby czynu zagrożonego karą (art. 156 § 1 pkt 5 i 6 K.p.a.). Nie zawiera też ona wady powodującej jej nieważność z mocy prawa (art. 156 § 1 pkt 7 K.p.a.).

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu J. i F. D. wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz stwierdzenie nieważności decyzji Kierownika Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta i Gminy Prudnik. Kwestionując rozstrzygnięcie oraz ocenę dokonaną przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu, skarżący podtrzymali wszystkie zarzuty zgłaszane w toku postępowania administracyjnego. W szczególności zaś powtórzyli swoją argumentację co do zarzutów wydania decyzji przez osobę do tego nieuprawnioną, a także zastosowania przepisów dekretu z 1946 r. o rozgraniczaniu nieruchomości, zamiast przepisów szczególnych, lex specialis względem ww. dekretu, to jest przepisów dekretu z 1950 r. Ponadto zaskarżonej decyzji zarzucili wadliwe przyjęcie, że granicę działki nr A. z działką przez którą przebiega droga o nr D. , pomiędzy punktami 1, 2 ,3 ustalono zgodnie z przepisem art. 6 ust. 1 i 2 dekretu. Odcinek ten pozostaje w sprzeczności z mapą ewidencyjną sporządzoną w skali 1:2500 i wykresem z tej mapy oraz nie jest zgodny ze szkicami nr 49 z 1947 r. i nr 3 z 1951 r., a tym samym nie można się zgodzić, że przy ustalaniu granicy działki nr A. wzięto pod uwagę odpowiednie znaki, ślady graniczne oraz odpowiednie dokumenty. Z protokołu granicznego z 24 lipca 1987 r. wynika, że punkt graniczne 1,2,3 zostały ustalone na podstawie nowych pomiarów z natury dokonanych 24 lutego 1981 r., służących do założenia mapy zasadniczej ze szkiców nr 293 i 294 z operatu nr [...], które nie uwzględniały stanu prawnego i faktycznego granic. Dodatkowo też skarżący wskazali, że w wyniku tego pomiaru "zapodziano" jeszcze jeden punkt załamania się granicy zaznaczony kropkami na szkicu nr 49 z 1947 r. Nadto w ocenie skarżących, błędnie wskazuje organ w zaskarżonej decyzji, że określenie w protokole granicznym z 24 lipca 1987 r. punktów granicznych nr 3 i 4 oraz granicy na tym odcinku było możliwe na podstawie art. 6 ust. 1 dekretu, gdyż żadne wymienione dokumenty w ww. protokole nie zawierały miar liczbowych, które umożliwiłyby ustalenie konkretnej granicy. Również granicy na odcinku oznaczonym punktami 1, 2 nie można było ustalić na podstawie zgodnego oświadczenia stron, gdyż istniały dokumenty w tym zakresie, a to szkic nr 49 z 1947 r. oraz z 1965 r. Nadto w sprawie doszło do niezgodności w ustaleniu położenia punktu nr 2, 5 i 6 z istniejącą dokumentacją wskazaną w protokole granicznym i decyzji rozgraniczeniowej ze stanem prawnym i faktycznym istniejącym na gruncie w dniu przeprowadzania rozgraniczenia. Okoliczność ta potwierdzona została także przez skład orzekający, który wskazał, że zmniejszenie działki nr A. o 0,07 ha jest następstwem przesunięcia punktu granicznego nr 2 w wyniku czego uległa powiększeniu działka nr D. (droga publiczna) oraz zmiany położenia punktów 5 i 6, co skutkowało powiększeniem działki nr C. (na mapie oznaczonej I.). Skarżący podkreślali, że z niewiadomych przyczyn z działki nr A., której właścicielem był Skarb Państwa, w wyniku błędnego i sprzecznego z dokumentami uzyskanymi w postępowaniu rozgraniczeniowym dokonano zmniejszenia powierzchni tej działki, której obecnie są właścicielami.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Opolu podtrzymało stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji i wniosło o oddalenie skargi.

W piśmie procesowym z dnia 18 listopada 2013 r., skarżący podnieśli dodatkowo zarzut naruszenia art. 7, 77 § 1 oraz 80 K.p.a., a to poprzez brak wyjaśnienia czy Kierownik Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami był upoważniony do orzekania w przymiocie rozgraniczenia nieruchomości, naruszenia art. 1 dekretu z 1950 r. o rozgraniczaniu nieruchomości Skarbu Państwa oraz naruszenie art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. poprzez nieuwzględnienie, że decyzja została wydana z naruszeniem art. 5 ust. 1 pkt 2 dekretu z 1946 r. o rozgraniczaniu nieruchomości, co skutkowało naruszeniem art. 10 K.p.a., naruszenie art. 6 ust. 1 i 2 dekretu z 1946 r. poprzez dokonanie błędnej subsumcji do ustalonego stanu faktycznego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz.1269 ze zm.), sądy administracyjne kontrolują działalność administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, iż w postępowaniu sądowym nie mogą być brane pod uwagę argumenty natury słusznościowej czy celowościowej. Badana jest wyłącznie legalność aktu administracyjnego, czyli prawidłowość zastosowania przepisów prawa do zaistniałego stanu faktycznego, trafność ich wykładni oraz prawidłowość przyjętej procedury.

Stosownie natomiast do art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r, poz. 270 ze zm.) – zwanej P.p.s.a., Sąd wydaje rozstrzygnięcie w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Oznacza to, iż Sąd bierze z urzędu pod uwagę wszelkie naruszenia prawa proceduralnego i materialnego niezależnie od treści podnoszonych w skardze zarzutów, jednakże w zakresie oceny legalności nie może wykraczać poza sprawę, która była lub winna być przedmiotem postępowania przed organami administracji publicznej i której dotyczy zaskarżone rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 P.p.s.a. uwzględnienie skargi i uchylenie decyzji następuje w przypadku naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (lit. a), naruszenia prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (lit. b) lub innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c).

Przeprowadzona w niniejszej sprawie przez Sąd kontrola legalności zaskarżonej decyzji nie wykazała, aby dotknięta była ona wadą, o której mowa w art. 156 § 1 K.p.a., powodującą jej nieważność, jak również aby wydana została z naruszeniem przepisów prawa, o jakim mowa w art. 145 § 1 P.p.s.a. Z tego też względu, na mocy art. 151 P.p.s.a. skargę należało oddalić.

Rozważania w zakresie dokonanej oceny rozpocząć należy od wskazania, że przedmiotem niniejszego postępowania sądowoadministracyjnego była decyzja wydana na skutek postępowania w przedmiocie stwierdzenia nieważności ostatecznej decyzji o rozgraniczeniu nieruchomości. Z uwagi na tryb kontrolowanego postępowania od razu też należy zastrzec, że przedmiotem rozważań Sądu w niniejszej sprawie nie była ocena merytorycznego rozstrzygnięcia w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości o nr ewid A., lecz kwestie dotyczące zaistnienia bądź nie podstaw do stwierdzenia nieważności decyzji wydanej w tym przedmiocie.

Wskazać wszak trzeba, że postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji jest wyjątkową instytucją, stwarzającą prawną możliwość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wydana w niej decyzja dotknięta była kwalifikowaną wadliwością prawną określoną w art. 156 § 1 K.p.a. W wyniku stwierdzenia nieważności sprawa, która była przedmiotem decyzji uznanej za nieważną, wraca do stanu, w jakim się znajdowała przed jej wydaniem. Organ, który stwierdził nieważność decyzji przekazuje bowiem sprawę do organu, który decyzję nieważną wydał. Ten zaś w razie potrzeby uprawniony jest dopiero do ponownego rozpoznania sprawy i wydania w niej merytorycznego rozstrzygnięcia.

Stosownie do tego zauważyć też trzeba, że postępowanie nieważnościowe nie kończy się merytorycznym rozstrzygnięciem sprawy, w której podjęto decyzję objętą trybem stwierdzenia nieważności. Służy ono ustaleniu zaistnienia, bądź też nie, przesłanek określonych w art. 156 § 1 K.p.a., przy czym dostrzec należy, że przesłanki te dotyczą wadliwości decyzji, a nie wadliwości postępowania w którym decyzję tę podjęto. Wadliwości postępowania stanowić może bowiem podstawę do jego wznowienia. Decyzja w przedmiocie stwierdzenia nieważności jest decyzją wydaną w nowej sprawie administracyjnej, w której to postępowanie i dokonywane w nim ustalenia dotyczą tylko i wyłącznie przyczyn ewentualnego zaistnienia przesłanek nieważnościowych, o których stanowi art. 156 § 1 K.p.a.

Z tego też względu w niniejszym postępowaniu Sąd nie był uprawniony do dokonywania, w odniesieniu do stanu faktycznego sprawy o ustalenie przebiegu granicy nieruchomości położonej w [...] nr A. z sąsiednimi działkami, oceny prawidłowości bądź nie przeprowadzonego w tym przedmiocie postępowania administracyjnego. Ocena dokonana w zakresie, objętego niniejszym postępowaniem, trybu nieważnościowego wykazała natomiast, że w niniejszej sprawie nie zaistniały okoliczności stanowiące postawę stwierdzenia nieważności kwestionowanej przez skarżących decyzji o ustaleniu przebiegu granic z dnia 10 sierpnia 1987 r.

Przepis art. 156 § 1 K.p.a. stanowi, że organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,

2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,

4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,

5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,

6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,

7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

Przepis ten określa w sposób wyczerpujący podstawy nieważności, co oznacza, iż brak jest możliwości stosowania wykładni rozszerzającej, a ustawowe przesłanki stwierdzenia nieważności stosowane winny być dosłownie, a nawet ścieśniająco. Nie są one też oparte na swobodnym uznaniu organu lub Sądu i stąd też muszą wystąpić w sposób niewątpliwy i musi być nimi dotknięta decyzja, a nie samo postępowanie.

Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, zgodnie z art. 157 § 2 K.p.a. wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. W myśl art. 158 § 1 K.p.a. kończy się ono wydaniem decyzji, przy czym decyzja stwierdzająca nieważność zostaje wydana jedynie w wyniku ustalenia istnienia co najmniej jednej z pozytywnych przesłanek ustalonych w art. 156 § 1 K.p.a. i braku przesłanek negatywnych, o których mowa w art. 156 § 2 K.p.a., bądź które wynikają z przepisów szczególnych. Brak okoliczności skutkujących zaistnieniem wadliwości z art. 156 § 1 K.p.a., wyłącza dopuszczalność stwierdzenia nieważności i skutkuje rozstrzygnięciem o braku podstaw prawnych do stwierdzenia nieważności kwestionowanej decyzji. Co więcej wady muszą tkwić w samej decyzji i godzić w elementy podmiotowe stosunku prawnego, w jego przedmiot lub też podstawę prawną.

Mając na uwadze powyższe regulacje oraz charakter instytucji stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej przyjąć należało, iż w niniejszej sprawie Samorządowe Kolegium Odwoławcze, prawidłowo wszczęło postępowanie, o stwierdzenie nieważności decyzji, uznając za podstawę wszczęcia postępowania wniosek skarżących. W piśmie z dnia 2 września 2010 r., skarżący wyraźnie podnieśli co do kwestionowanej decyzji zarzut nieważności. Następnie zarzut ten, jako dotyczący rażącego naruszenia prawa formułowany był i uzasadniany w kolejnych ich pismach kierowanych do organu. Zatem na mocy art. 157 § 2 K.p.a. organ obowiązany był wszcząć postępowanie nieważnościowe, przyjmując jako podstawę wszczęcia wniosek strony. W postępowaniu nieważnościowym, które co należy podkreślić nie jest konkurencyjnym wobec postępowania o wznowienie, które ma za zadanie zbadanie okoliczności związanych z wadliwością postępowania, a nie decyzji, okoliczności faktyczne podlegać mogą bowiem ocenie tylko w odniesieniu do ustawowych podstaw stwierdzenia nieważności. Wobec zakresu art. 156 § 1 K.p.a. uznać trzeba, że w niniejszej sprawie postępowanie administracyjne przez SKO przeprowadzone zostało w sposób prawidłowy i wyczerpujący, co związane jest z dokonaniem ustaleń oraz oceną wszystkich ustawowych przesłanek nieważności decyzji, zgodnie z zasadami regulującymi postępowanie przed organami administracji publicznej.

Jednocześnie też, jako prawidłowe przyjąć należy stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji, dotyczące braku podstaw do stwierdzenia nieważności decyzji o rozgraniczenie nieruchomości o nr ewid. A. w [...]. Na pełną akceptację zasługuje przy tym również prezentowana w zaskarżonej decyzji ocena organu, która zdaniem Sądu, dokonana została w oparciu o prawidłowe ustalenia faktyczne, znajdujące potwierdzenie w aktach administracyjnych dotyczących spornej decyzji rozgraniczeniowej. Sąd podziela także w pełni stanowisko wyrażone przez organ w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i uznaje za zbędne powielanie zamieszczonej tam argumentacji. W zakresie decyzji I instancyjnej aprobuje zaś w całości wywody dotyczące organu, który posiadał status władzy mierniczej w rozumieniu art. 3 dekretu z dnia 13 września 1946 r. o rozgraniczaniu nieruchomości (Dz. U . nr 53, poz. 298 ze zm.), zwanego dalej dekretem. W tym zakresie Sąd przyjmuje, że kompetencję do wydania decyzji z dnia 10 sierpnia 1987 r. o rozgraniczeniu nieruchomości posiadał Naczelnik Miasta i Gminy w Prudniku, jako terenowy organ administracji państwowej (art. 125 ust. 1 pkt 3 i ust. 2, i art. 137 ustawy z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 41, poz. 185 ze zm.).

Zgodnie z art. 137 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych - terenowymi organami administracji państwowej o właściwości szczególnej są w miastach, gminach i dzielnicach, z zastrzeżeniem ust. 3 – kierownicy wydziałów urzędów miejskich, gmin i dzielnic. W miastach liczących do 50 tys. mieszkańców oraz w gminach prezydent miasta oraz naczelnik wykonują równocześnie kompetencje terenowego organu administracji państwowej o właściwości szczególnej, jeżeli przepisy ustaw szczególnych nie postanowią inaczej (ust. 3). W świetle powyższego uznać należy, że SKO trafnie przyjęło, że skoro miasto Prudnik miało i ma poniżej 50 tys. mieszkańców, to w dacie decyzji o rozgraniczeniu, organem uprawnionym do wydania ww. decyzji był Naczelnik Miasta i Gminy w Prudniku. Jednocześnie przepis art. 137 ust. 4 ww. ustawy stanowił, że prezydent miasta lub naczelnik, o którym mowa w ust. 3, może upoważnić pracowników podległego mu urzędu do załatwiania określonych spraw w jego imieniu, w tym również do wydawania decyzji. Powyższy szczególny przepis regulował zatem problematykę dekoncentracji uprawnień do załatwiania przez podległych naczelnikowi organu administracji państwowej o właściwości szczególnej spraw w formie decyzji. Udzielenie upoważnienia do załatwiania spraw i wydawania decyzji w imieniu organu jest czynnością o charakterze wewnętrznym. Nie powoduje ono utraty przez organ udzielający upoważnienia konkretnie określonemu imiennie pracownikowi kompetencji do załatwiania spraw, gdyż taki upoważniony podmiot działa w tym zakresie w imieniu organu i na jego odpowiedzialność. Właściwy organ administracji nadal bowiem zachowuje swoje uprawnienia. Innymi słowy, podmiot upoważniony do załatwiania spraw nie nabywa kompetencji organu, jako własnych, lecz wykonuje je na rachunek i w imieniu organu, do którego kompetencje te należą. Upoważniony pracownik nie staje się przez to organem, lecz w granicach określonych w upoważnieniu pełni zadania organu, tj. w wyniku upoważnienia podmiot upoważniony uzyskuje prawo do wykonywania czynności ze skutkiem prawnym dla organu upoważniającego (por. wyrok NSA z dnia z dnia 29 stycznia 2002 r., sygn. akt II SA 3033/00 LEX nr 82683 i wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23 kwietnia 2008 r., sygn. akt IV SA/Po 798/07, LEX nr 506455). Zaznaczyć należy również, iż upoważnienie może być udzielone w każdej formie pod warunkiem, aby zachowana została forma pisemna oświadczenia woli organu i zakres upoważnienia objęty tym oświadczeniem był jasny i czytelny.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy uznać należy, że prawidłowo SKO w zaskarżonej decyzji przyjęło, że Kierownik Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta i Gminy w Prudniku, co najmniej od 2 kwietnia 1985 r. upoważniony był m.in. do rejestracji i wydawania decyzji o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego oraz opracowywania i wydawania decyzji o zatwierdzaniu granic (pkt 6 lit. "a" i "f" zakresu czynności). Zakres jego upoważnienia wynikał z pisemnego zakresu czynności, który podpisany został przez organ (Naczelnika Miasta i Gminy). Tym samym brak jest podstaw do uznania, że decyzja rozgraniczeniowa z 1987 r. wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości ( art. 156 § 1 pkt 1 K.p.a.), a to, przez jej wydanie przez Kierownika Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta i Gminy w Prudniku, a nie Naczelnika Miasta i Gminy w Prudniku.

Zgodzić należy się ze skarżącymi, że podstawę prawną do udzielenia takiego upoważnienia nie mógł stanowić przepis art. 268a K.p.a. Przepis art. 268a K.p.a. dodany został bowiem do przepisów po 23 października 1987 r. ( por. art. 1 - Dz. U. nr 33 poz. 186). Organ jednakże wskazywał w tym zakresie na powołany wyżej przepis art. 137 ustawy o systemie rad narodowych. Kwestii uprawnień orzeczniczych innych osób niż piastujące funkcję organu w 1987 r., wbrew zarzutom skarżących zawartym w piśmie z dnia 18 listopada 2013 r., nie regulowało rozporządzenie RM z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie zasad organizacji urzędów terenowych organów administracji państwowej (Dz. U. 1975 nr 17, poz. 93), które uchylone zostało z dniem 1 lipca 1979 r. lecz przepis art. 137 ustawy o systemie rad narodowych i tym samym ten zarzut nie mógł stanowić podstawy przyjęcia, ze organ naruszył art. 7, art. 77 § 1 K.p.a. oraz art. 80 K.p.a. poprzez niewyczerpujące zebranie i wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy sprowadzające się do ustalenia, czy Kierownik Wydziału GiGG UMiG w Prudniku upoważniony był do orzekania w przedmiocie rozgraniczania nieruchomości. Organy przeprowadziły w tym zakresie postępowanie dowodowe, które umożliwiało prawidłowe rozpoznanie sprawy. Poczynionym ustaleniom stanu faktycznego oraz przeprowadzonemu procesowi dedukcji organy dały wyraz w uzasadnieniu decyzji.

Podstawę prawną decyzji, co do której skarżący żądają stwierdzenia nieważności stanowiły przepis art. 8 ust. 1 dekretu. Przepis art. 8 ust. 1 dekretu przewidywał, że po dokonaniu czynności, wymienionych w art. 4-6, powiatowa władza miernicza orzeka o rozgraniczeniu.

Trafnie podniósł organ orzekający w przedmiotowej sprawie, że władza miernicza (na dzień wydania decyzji terenowy organ administracji państwowej – Naczelnik Miasta i Gminy w Prudniku) przeprowadził postępowanie wymagane przepisami art. do 6 dekretu. Właściwy organ, w imieniu którego działał upoważniony Kierownik Wydziału Geodezji i Gospodarki Gruntami Urzędu Miasta i Gminy w Prudniku wszczął z urzędu postępowanie w sprawie rozgraniczenia nieruchomości położonej we wsi [...] działka nr A., k.m. [...], stanowiącej własność Skarbu Państwa z sąsiednimi nieruchomościami. Ponadto zgodnie z art. 5 ust. 1 dekretu do przeprowadzenia czynności rozgraniczeniowych wyznaczył geodetę z Oddziału WBGiTR w [...]. Równocześnie wezwał zainteresowanych do przybycia osobiście lub przez pełnomocnika na rozprawę rozgraniczeniową która odbędzie się w dniu 24 lipca 1987 r. we wsi [...] dz. nr K. m. [...] o godz. 10.00, odnotowując zarazem, że zainteresowane strony zostały powiadomione osobiście przez geodetę. Wyznaczony geodeta przeprowadził w dniu 24 lipca 1987 r. czynności na działce nr A. celem ustalenia granic i pomiaru oraz sporządził protokół graniczny nr Ks. Robót [...]. Protokół obejmuje opis granic istniejących na gruncie, oraz ich szkic. Analiza zapisów protokołu oraz decyzji rozgraniczeniowej wskazuje, że część tekstowa opisu zawiera wprawdzie oczywiste omyłki w oznaczeniu cyfrowym niektórych punktów granicznych w stosunku do sporządzonego szkicu i dalszej części protokołu granicznego, jednakże materiał zgromadzony w aktach sprawy pozwala na jednoznaczne przedstawienie ustalonego przez geodetę przebiegu granic istniejących na gruncie. Błąd w opisie dotyczył punktu nr 7, który oznaczony został wadliwe nr 6, punktu 8, który oznaczony został nr 7 oraz pominięcia punktu 7, jako ostatniego punktu granicznego w części tekstowej opisu, co do ustalenia przebiegu granicy ustalonej punktami: 3, 4, 5, i 6 i 7, tj. odcinku przylegającym do działki nr C. i K.3 (drogi) własność Skarbu Państwa Urząd Miasta i Gminy w Prudniku, która to granica biegnie skrajem drogi, łącząc kolejno punkty.

Decyzją rozgraniczeniową Kierownik Wydziału GiGG UMiG w Prudniku ustalił przebieg granicy nieruchomości położonej w [...], działka nr A., stanowiącej własność Skarbu Państwa, w sposób opisany w protokole granicznym z 24 lipca 1987 r. i oznaczony w dokumentacji rozgraniczeniowej numerami punktów od nr 1 do nr 8 z sąsiednimi działkami, tj. działką nr B. będącą własnością H. B. - granica oznaczona punktami nr 7, 8, 1 oraz działkami nr, nr D., C., E. będącymi własnością Skarbu Państwa granica oznaczona punktami nr 1, 2, 3 ,4, 5, 6, 7.

Przedmiotowa decyzja nie zwierała wad, o których stanowi art. 107 § 1 K.p.a. Zawierała ona m.in. oznaczenie organu, datę wydania decyzji powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, podpis.

Sąd w niniejszym składzie podziela nadto pogląd SKO, że możliwym było w sprawie rozgraniczenia nieruchomości o nr ewid. A. wszczęcie z urzędu postępowania zakończonego decyzją rozgraniczeniową na podstawie art. 2 ust. 3 dekretu, jak również że przewidziane w dekrecie postępowanie poprzedzające wydanie decyzji rozgraniczeniowej zostało przeprowadzone bez uchybień na tyle istotnych, że uzasadniałyby one wyeliminowanie skarżonej decyzji z obrotu prawnego w drodze stwierdzenia nieważności. Aprobuje także, w świetle wyjaśnień geodety wyznaczonego do przeprowadzenia czynności rozgraniczeniowych przewidzianych w art. 5 ust. 1 dekretu uznanie, że był on podmiotem uprawnionym do dokonania czynności rozgraniczeniowych. Dekret o rozgraniczaniu nieruchomości nie definiuje, kto może pełnić rolę mierniczego i stąd też skoro geodeta zatrudniony był, jako starszy asystent geodety w Biurze Powiatowym w [...] Wojewódzkiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych w [...], a czynności rozgraniczeniowe wykonywał pod nadzorem kierownika M. L., to tym samym brak jest podstaw do uznania, że czynności rozgraniczeniowych dokonał nieuprawniony podmiot.

Zgodzić należy się ze skarżącymi, że przepis art. 5 ust. 1 pkt 1 dekretu określał, że mierniczy wzywa strony do stawienia się na gruncie w terminie wskazanym, nie wcześniej jednak, jak po 7 dniach od daty doręczenia wezwania. Jednakże ta wada związana z brakiem pisemnego zawiadomienia strony (H. B.) postępowania oraz ustaleniem krótszego terminu, niż stanowi przepis art. 5 ust. 1 pkt 1 dekretu nie ma wpływu na treść decyzji. Dotyczy ona wadliwości postępowania, a nie samej decyzji. Trafnie przy tym dostrzegło SKO, że ww. strona postępowania brała udział w czynnościach na gruncie w wyznaczonym dniu, nie zgłaszała zastrzeżeń, co do ustalenia przebiegu granicy i podpisała protokół graniczny bez zastrzeżeń. Zasadnie również uznało SKO, że przepisy dekretu z 1946 r. nie przewidywały udziału sołtysa w czynnościach rozgraniczeniowych, i nie ustanawiały go ustawowym przedstawicielem naczelnika miasta i gminy w tego rodzaju sprawach i Sąd stanowisko to aprobuje.

Mając na uwadze treść decyzji rozgraniczeniowej, wbrew twierdzeniom skarżących w przedmiotowej sprawie nie wystąpił spór graniczny oraz, że wyznaczenie wszystkich granic przedmiotowej działki było możliwe na podstawie art. 6 ust. 1 dekretu. Ewentualny spór graniczny mógłby dotyczyć jedynie wyznaczenia granicy działki nr A. na odcinku przylegającym do działki nr B., należącej do H. B., ale nie wystąpił, gdyż właścicielka działki nie zgłosiła żadnych zastrzeżeń, co do ustalonego w protokole granicznym z dnia 24 lipca 1987 r. przebiegu granicy. Decyzja rozgraniczeniowa oparta została na materiale dowodowym wynikającym z przeprowadzonego postępowania dowodowego i wobec braku możliwości ustalenia granicy w punktach granicznych o numerach 2, 5 i 6, na podstawie kryteriów określonych w art. 6 ust. 1 dekretu, mierniczy dokonał stosownych ustaleń zgodnie z oświadczeniem strony (art. 6 ust. 2). W trybie art. 6 ust. 1 dekretu możliwe było określenie natomiast punktów granicznych o numerach 1, 3, 4, 7 i 8 z wykorzystaniem miar z 1947 r. oraz miar z 1965 r. i operatu pomiarowego z 1965 r. wykonanego w związku z rozgraniczeniem działek nr B. i L. przez geodetę S. P. (dwa jej odcinki oznaczone odpowiednio punktami granicznymi o nr 7 i 8 oraz 8 i 1) i nie była kwestionowana przez H. B., co potwierdza jej podpis pod protokołem granicznym. Pozostała część rozgraniczanej działki nr A., stanowiącej w dacie wydania analizowanej decyzji własność Skarbu Państwa, sąsiaduje z działkami drogowymi o numerach D., C., K.3/3, również stanowiącymi wówczas własność Skarbu Państwa. Nie mogło zatem w tym zakresie dojść do sporu przy ustalaniu przebiegu granicy. Lektura akt administracyjnych sprawy wskazuje, iż istniały podstawy do ustalenia w zaskarżonej decyzji granicy na odcinku oznaczonym punktami granicznymi o numerach 3 i 4, zgodnie z art. 6 ust. 1 dekretu, na podstawie dokumentów geodezyjnych z 1947 r., tj. szkicu polowego nr 49 (regulacji), w sposób opisany w protokole granicznym i przedstawiony na szkicu polowym. Pozostała część granicy, składająca się z sześciu odcinków (oznaczonych odpowiednio punktami granicznymi o numerach 1 i 2, 2 i 3, 4 i 5, 5 i 6 oraz 6 i 7) możliwa była natomiast do ustalenia w zaskarżonej decyzji na podstawie zgodnego oświadczenia obu stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania oświadczenia nie złoży, przewidzianego w art. 6 ust. 2 dekretu. Zastosowanie tego artykułu w przedmiotowym stanie faktycznym wymagało jedynie zaakceptowania przez przedstawiciela UMiG w Prudniku, w imieniu Skarbu Państwa, ustalenia granicy działki nr A. na wskazanych wyżej odcinkach, w sposób opisany w protokole granicznym i przedstawiony na szkicu polowym, co nastąpiło w protokole.

Trafnie wskazało także SKO na istnienie w uzasadnieniu decyzji rozgraniczeniowej oczywistych omyłek, na które wskazywali skarżący, nie stanowią one jednak podstawy do stwierdzenia nieważności tej decyzji, lecz powinny skutkować jej sprostowaniem w trybie art. 113 K.p.a. Zgodnie z art. 113 § 1 K.p.a. organ może z urzędu lub na żądanie strony w drodze postanowienia sprostować m.in. oczywiste omyłki w wydanych przez ten organ decyzjach. Oczywista omyłka pisarska to widoczne, wbrew zamierzeniu organu, niewłaściwe użycie wyrazu, widocznie mylna pisownia, widoczne niezamierzone opuszczenie jednego lub więcej wyrazów. Inne oczywiste omyłki to omyłki stojące na równi z błędami pisarskimi, polegające na tym, że w decyzji wyrażono treść, która widocznie jest niezgodna z myślą organu, a została wpisana przez przeoczenie, tj. niewłaściwy dobór słowa. Istotną cechą błędu pozwalającą na zastosowanie trybu sprostowania jest jego oczywistość. Może ona wynikać bądź z natury samego błędu, bądź też z porównania rozstrzygnięcia z uzasadnieniem, treścią wniosku, czy też innymi okolicznościami. Stąd też w trybie art. 113 § 1 K.p.a. możliwe jest sprostowanie oczywistych omyłek pisarskich w uzasadnieniu decyzji.

Nie można zgodzić się ze skarżącymi, że w obrocie prawnym występuje dwie decyzje rozgraniczeniowe z dnia 10 sierpnia 1987 r. Znajdujący się w aktach administracyjnych sprawy oryginał analizowanej decyzji nie zawiera żadnych skreśleń, wobec czego posiada też w