VI SA/Wa 1536/13

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] marca 2013 r. nr [...], Główny Inspektor Transportu Drogowego (dalej jako: "GITD"), po ponownym rozpatrzeniu sprawy zakończonej decyzją tego organu z dnia [...] lipca 2012 r. nr [...] o nałożeniu kary pieniężnej w wysokości 3 000 zł za przejazd po drodze krajowej, bez uiszczenia opłaty elektronicznej, na skutek wniosku M. H. o ponowne rozpatrzenie sprawy – utrzymał w mocy decyzję z dnia [...] lipca 2012 r.

Jako podstawę prawną organ wskazał art. 127 § 3 w zw. z art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., art. 13 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 13k ust. 1 pkt 1, art. 13k ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2007 r. nr 19, poz. 115 ze zm., dalej jako: "u.d.p.") oraz załącznik nr 1 pkt 3 lit. b do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 marca 2011 r. w sprawie dróg krajowych lub ich odcinków, na których pobiera się opłatę elektroniczną, oraz wysokości stawek opłaty elektronicznej (Dz.U. z 2011 r. nr 80, poz. 433 ze zm., dalej jako: "rozporządzenie z dnia 22 marca 2011 r."), art. 50 pkt 1 lit. j, art. 51 ust. 6 pkt 1 lit b, art. 51 ust. 7 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. z 2012 r., poz. 1265, dalej jako "u.t.d.").

W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia GITD podał, że w dniu [...] lipca 2012 r., na drodze krajowej [...], na 60 km odcinka, o godzinie 16:15, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego zatrzymał do kontroli mobilnej samochód marki [...] o nr rej. [...], którym kierował M.H.

Organ wskazał, że z wpisów w dowodzie rejestracyjnym pojazdu wynikało, że jego dopuszczalna masa całkowita wynosiła 7 500 kg, a zatem przekraczała 3,5 t.

Wyjaśnił także, że przyczyną zatrzymania rzeczonego pojazdu do kontroli mobilnej, był fakt niewykrycia przez skaner, zainstalowany w pojeździe służbowym Inspekcji Transportu Drogowego, urządzenia służącego do poboru opłat elektronicznych (tj. jednostki viaBOX), w sytuacji wykonywania przejazdu na odcinku płatnej drogi krajowej.

GITD podniósł, że w toku kontroli ustalono, że kierowca M.H. w dniu [...] lipca 2012 r., o godzinie 15:01:58 poruszał się kontrolowanym pojazdem, po drodze krajowej [...], na odcinku węzeł [...] – węzeł [...].

GIDT stwierdził, że droga krajowa po której poruszał się kontrolowany pojazd samochodowy została wyszczególniona w załączniku nr 1 pkt 3 lit. b rozporządzenia z dnia 22 marca 2011 r., a zatrzymany pojazd nie był wyposażony w urządzenie służące do poboru opłat elektronicznych (jednostkę pokładową viaBOX). Zatem przejeżdżając przez bramownicę nr [...], nie uiścił wymaganej opłaty elektronicznej.

GITD wskazał, że stan faktyczny niniejszej sprawy ustalono na podstawie protokołu kontroli nr [...] oraz dowodu rejestracyjnego skontrolowanego pojazdu.

Mając powyższe na uwadze decyzją z dnia [...] lipca 2012 r. GITD nałożył na M.H. karę pieniężną w wysokości 3 000 zł.

Podstawę faktyczną rozstrzygnięcia stanowiło wykonywanie przejazdu po drodze krajowej, wymienionej w rozporządzeniu z dnia 22 marca 2011 r., bez uiszczenia opłaty, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3 u.d.p.

We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy strona nie zgadzając się z treścią rozstrzygnięcia, podniosła, że prowadzenie pojazdu w dniu [...] lipca 2012 r. odbyło się po drodze krajowej [...] i [...] w ramach jednego ciągłego przejazdu. Stąd, jak podnosiła, winna podlegać karze pieniężnej, co najwyżej za przejazd za dwa odcinki dróg krajowych, podczas gdy została ukarana dziesięciokrotnie.

Rozpoznając ponownie niniejszą sprawę – GITD wezwał operatora elektronicznego systemu poboru opłat o udzielenie informacji, czy za sporny przejazd została uiszczona opłata elektroniczna oraz czy użytkownik zawarł z operatorem umowę o uiszczenie opłaty elektronicznej typu Post-Pay. W odpowiedzi operator elektronicznego systemu poboru opłat udzielił informacji, że opłata elektroniczna za sporny przejazd nie została uiszczona, a użytkownik pojazdu zawarł umowę dopiero w dniu [...] lipca 2012.r o godzinie 19:13.

Następnie organ przytoczył przepisy regulujące elektroniczny system opłat, jak również stanowiące podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji.

Organ stwierdził, że z całokształtu materiału dowodowego zebranego w sprawie w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że kontrolowany pojazd samochodowy poruszał się po drodze wymienionej w rozporządzeniu z dnia 22 marca 2011 r. i za kontrolowany przejazd nie została uiszczona opłata, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3 u.d.p.

Podkreślił, że strona postępowania administracyjnego została ustalona prawidłowo, gdyż jest nią osoba, która kierowała kontrolowanym pojazdem samochodowym.

Ustosunkowując się do zarzutów podniesionych we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy – GITD wyjaśnił, że ustawodawca nie przewidział możliwości odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej w sytuacji naruszenia obowiązków określonych w art. 13k ust. 1 u.d.p. Wskazał, że przyczyny nieuiszczenia opłaty nie są okolicznościami istotnymi dla rozpoznania sprawy administracyjnej. Kary pieniężne wynikające z naruszenia przepisów u.d.p. są nakładane na podstawie obiektywnie stwierdzonych naruszeń, a wina i stopień ewentualnego zawinienia nie są przesłankami odpowiedzialności administracyjnej

Organ podkreślił, że decyzje w przedmiocie wymierzenia kary pieniężnej za przejazd po drodze krajowej z naruszeniem obowiązku uiszczenia opłaty elektronicznej mają charakter decyzji związanych, tzn. rozstrzygając sprawę organ nie ma możliwości wydania decyzji o innej treści niż ta, którą przewidują przepisy prawa, o ile zaistniał określony w tych przepisach stan faktyczny.

Podnosił, że brak wiedzy, czy świadomości w zakresie obowiązującej w Polsce kategorii dróg publicznych czy też ponoszenia opłat elektronicznych nie może być usprawiedliwieniem dla naruszania przepisów. Podkreślił, że obowiązek w zakresie ponoszenia opłat elektronicznych został ustalony w ustawie z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r. Nr 218, poz. 1391), a stosownie do art. 9 powołanej ustawy przepisy ustanawiające ten obowiązek weszły w życie z dniem 1 lipca 2011 r.

Wyjaśnił, że wyodrębnił sprawy administracyjne za przejazdy opisane w protokole kontroli, bowiem każda z nich stanowi odrębną podstawę do nałożenia kary pieniężnej, tj. stanowi odrębną indywidualną sprawę administracyjną wymagającą rozstrzygnięcia w drodze decyzji administracyjnej (art. 1 pkt 1 k.p.a.), a ustawodawca nie przewidział możliwości sumowania kar pieniężnych za kilka naruszeń.

Organ podkreślił, że wszczynając postępowania administracyjne kierował się następującymi przesłankami: po pierwsze, dniem popełnienia naruszenia, po drugie, odcinkiem drogi krajowej za który istnieje obowiązek uiszczenia opłaty elektronicznej oraz po trzecie, czasem popełnienia naruszenia. Stwierdził, że o wykonywaniu odrębnego przejazdu zdecydował brak tożsamości po stronie którejkolwiek ze wskazanych przesłanek.

Następnie organ wyjaśnił, że obowiązujący system pozwala na naliczanie i pobieranie opłaty elektronicznej wyłącznie za pośrednictwem zainstalowanego w pojeździe urządzenia, tzw. viaBOX. Podniósł, że brak w pojeździe tego urządzenia podczas przejazdu po drogach wymienionych w załączniku nr 1 i 2 do rozporządzenia z dnia 22 marca 2011 r., skutkuje tym, że opłata elektroniczna nie zostaje uiszczona, a organ administracji publicznej obowiązany jest do wymierzenia kierującemu pojazdem samochodowym kary administracyjnej, zgodnie z w art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p.

Organ wskazał także na rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 30 kwietnia 2011 r. w sprawie wnoszenia opłat elektronicznych i ich rozliczania oraz przekazywania opłat elektronicznych i kar pieniężnych na rachunek Krajowego Funduszu Drogowego (Dz.U. z 2011 r. nr 91, poz. 524) oraz rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2011 r. w sprawie trybu, sposobu i zakresu kontroli prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej (Dz.U. z 2011 r. nr 133, poz. 773) oraz wyjaśnił na czym polega przeprowadzenie stacjonarnej i mobilnej kontroli sprawdzającej prawidłowość uiszczenia opłaty elektronicznej oraz w jaki sposób działa system elektronicznego poboru opłat.

W konkluzji organ stwierdził, że strona wykonując przejazd w dniu [...] lipca 2012 r., o godz. 15:01:58 po autostradzie [...], na odcinku węzeł [...]– węzeł [...] obowiązana była do uiszczenia opłaty elektronicznej, a niedopełnienie tego obowiązku skutkowało nałożeniem na kierującego pojazdem kary pieniężnej w wysokości 3 000 zł.

Skargę na decyzję GITD z dnia [...] marca 2013 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wywiódł M. H.dalej jako "skarżący".

Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1) naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

o art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 156 § 1 pkt 3 w zw. z art. 158 § 1 K.p.a. poprzez utrzymanie w mocy decyzji organu pierwszej instancji w sytuacji, w której decyzja dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją administracyjną, co wypełnia przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji, a nie utrzymania jej w mocy;

o art. 7, 11, 77 § 1, 107 § 3 K.p.a. poprzez niewyjaśnienie stanu faktycznego sprawy, nierozpatrzenie całego materiału dowodowego w sprawie oraz nierozpoznanie istoty wniosku skarżącego o ponowne rozpatrzenie sprawy, poprzez nieuwzględnienie przy wydawaniu decyzji, że na skarżącego oprócz kary pieniężnej zaskarżonej niniejszą skargą, tego samego dnia, za wykonany przejazd nałożono 9 innych kar pieniężnych, a w związku z tym skarżący został 10 razy ukarany za to samo przewinienie, czyli za jeden ciągły przejazd tego samego dnia;

2) naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj.:

o art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p. przez jego błędną wykładnię i uznanie, że nie należy wymierzyć skarżącemu jednej kary pieniężnej za wykonany przejazd, lecz 10 odrębnych kar pieniężnych, podczas gdy z treści art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p. wynika, że wymierza się jedną karę pieniężną za cały przejazd po drodze krajowej;

o art. 13k ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 13 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 13ha ust. 1 u.d.p. w związku z załącznikiem nr 1 pkt 3 lit. c do rozporządzenia z dnia 22 marca 2011 r. poprzez ich błędną wykładnię i uznanie, że zasadne jest nałożenie na skarżącego kary pieniężnej w wysokości 3 000,00 zł za przejazd odcinkiem autostrady [...] na odcinku węzeł [...] – węzeł [...], podczas gdy w art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p. nie ma mowy o karaniu za przejazd po odcinku drogi, lecz jest mowa o karaniu za przejazd po drodze.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o:

o stwierdzenie nieważności decyzji organu drugiej instancji w całości, jak również o stwierdzenie nieważności decyzji organu pierwszej instancji w całości;

o ewentualnie, uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, jak również uchylenie poprzedzającej ją decyzji w całości;

o przeprowadzenie dowodu uzupełniającego z dokumentów w postaci 10 decyzji GITD z dnia [...] lipca 2012 na okoliczność nałożenia na skarżącego 10 kolejnych kar pieniężnych w wysokości 3 000 zł każda, za pojedynczy przejazd tą samą drogą krajową w dniu [...] lipca 2012, bez uiszczenia opłaty elektronicznej za przejazd

o przeprowadzenie dowodu uzupełniającego z dokumentów w postaci 10 decyzji GITD z dnia [...] grudnia 2012 i z dnia [...] marca 2013 r. na okoliczność utrzymania w mocy 10 decyzji o nałożeniu na skarżącego kar pieniężnych;

o połączenie spraw toczących się przed tutejszym Sądem w celu ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia, ponieważ pozostają one ze sobą w związku, a mianowicie spraw wywołanych wniesieniem przez skarżącego 9 skarg do Sądu na decyzje o utrzymaniu w mocy 9 decyzji o nałożeniu na skarżącego kar pieniężnych, za pojedynczy przejazd drogą krajową;

o zwrot kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Rozwijając w uzasadnieniu zarzuty skargi skarżący na wstępie wskazał, że w dniu [...] lipca 2012 r. wykonał swoim pojazdem ciągłą kilkusetkilometrową trasę po terenie Polski. Za cały ten przejazd nie uiścił stosownej opłaty elektronicznej, a zatem powinien być jednorazowo ukarany za nieopłacony przejazd. Podkreślił, że został jednak ukarany dziesięciokrotnie, osobno za każdą mijaną bramownicę, która rejestrowała jego trasę.

Stwierdził, że na odcinku drogi krajowej [...][...] - węzeł [...] jego przejazd został siedmiokrotnie zarejestrowany przez bramownice umieszczone na tym odcinku, a wobec nieuiszczenia opłaty za przejazd, na podstawie art. 13ha ust. 1 u.d.p., nałożono na niego 7 kar pieniężnych, za każdą bramownicę osobno.

Podał, że po utrzymaniu w mocy decyzji o nałożeniu kar pieniężnych, zaskarżył je do tut. Sądu, a sprawy z jego skarg, toczą się pod sygn. akt: VI SA/WA 762/13, VI SA/WA 763/13, VI SA/WA 764/13, VI SA/WA 765/13, VI SA/WA 766/13 oraz VI SA/WA 767/13.

Skarżący podkreślił, że jednej z decyzji nie zaskarżył, gdyż w jego ocenie jedna kara za przejazd jest karą prawidłową. Za nieprawidłowe zaś uznał siedmiokrotne karanie za ten sam czyn.

Następnie skarżący wskazał, że w toku kontroli stwierdzono również, że poruszał się tego dnia, po wcześniejszym odcinku autostrady [...], tj. na odcinku węzeł [...] – węzeł [...] bez uiszczenia opłaty elektronicznej.

Zarzucił, że organ dokonał błędnej wykładni art. 13ha ust. 1 oraz art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p. i wbrew ich brzmieniu uznał, że kierujący podlega karze pieniężnej za przejechanie bez opłaty odcinka drogi krajowej. Wskutek błędnej wykładni, jak dalej skarżący podkreślał, organ nałożył na niego kolejną karę pieniężną w wysokości 3 000 zł.

Podniósł także, że tego dnia poruszał się również po odcinku drogi krajowej nr [...] na odcinku [...] - [...] oraz po odcinku autostrady [...] (węzeł [...] – węzeł [...]), za co również nałożone zostały na niego dwie kary pieniężne.

Podał, że w sumie nałożono na niego 10 osobnych kar pieniężnych, za jak podkreślał, wykonanie jednego przejazdu po terytorium Polski, po odcinkach dróg krajowych i odcinkach odcinków dróg krajowych (za każdą mijaną bramownicę).

W ocenie skarżącego, wobec nałożenia na niego w sumie 10 kar pieniężnych za jeden przejazd, w jego sprawie powinno dojść do wydania jednej decyzji o nałożeniu kary.

Jak podkreślał - z 10 nałożonych na niego kar, tylko jedna została wydana zgodnie z prawem, pozostałe natomiast zostały wydane w warunkach nieważności postępowania, ponieważ sprawa została już rozstrzygnięta inną decyzją.

Fakt, że zaskarżona decyzja utrzymuje w mocy decyzję z dnia [...] lipca 2012 r. oznacza jego zdaniem, że organ naruszył art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 156 § 1 pkt 3 w zw. z art. 158 § 1 K.p.a.

Jego zdaniem, sprzecznym z prawem było ukaranie skarżącego dziesięciokrotne za to samo przewinienie, a ponadto stoi to w ewidentnej sprzeczności z zasadą demokratycznego państwa prawa.

Stwierdził, że skoro popełnił jedno przewinienie, to powinien otrzymać jedną karę, a zasada ta, jak dalej podnosił, jest prymatem ustawodawcy europejskiego. Wskazał, że postanowieniem Komitetu Ministrów Rady Europy w rekomendacji nr R (91) 1 z 13.02.1991 w sprawie sankcji administracyjnych stwierdzono, że nikt nie może być dwukrotnie karany administracyjnie za ten sam czyn, na mocy tego samego przepisu lub przepisów chroniących ten sam społeczny interes.

Następnie skarżący zarzucił, że organ w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji w żaden sposób nie odniósł się do jego zarzutów podniesionych we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz w ogóle nie wziął pod uwagę, że przedmiotem niniejszej sprawy jest jedna z dziesięciu decyzji o nałożeniu kary za wykonywanie tego samego przejazdu. W ocenie skarżącego, oznacza to, że organ rozstrzygając sprawę, nie uwzględnił wszystkich okoliczności sprawy, a zatem nie rozpoznał również istoty argumentacji skarżącego, zawartej we wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy. Wywodził, że gdyby organ wziął pod uwagę całokształt okoliczności sprawy powołanych przez niego, to powinien dojść do wniosku, że poszczególne decyzje o nałożeniu kar pieniężnych, w tym zaskarżona w niniejszej sprawie, obarczone są wadą nieważności, a co najmniej podlegają uchyleniu.

Uzasadniając zarzuty naruszenia przepisów prawa materialnego skarżący na wstępie podniósł, że przepis art. 13k ust. 1 u.d.p. akcentuje karalność przejazdu po drodze krajowej jako pewnej całości, nie wyodrębnia on bowiem jako samoistnych - przejazdów przez kolejne, różne odcinki drogi krajowej, ale podkreśla przejazd w ogólności - a zatem całościowo podróż odbytą bez uiszczenia opłaty.

W ocenie skarżącego, takie rozumienie wskazanego przepisu uzasadnia fakt, że przy przejeździe po drogach krajowych i ich odcinkach nie pobiera się szeregu opłat za poszczególne drogi czy odcinki, ale pobiera się jedną opłatę naliczaną ustawicznie za każdy przejechany kilometr - bowiem kierowca płaci za tyle, ile faktycznie przejechał.

Wywodził, że ustawodawcy przyświecała zatem idea jednej opłaty za cały przejazd, który ma początek i koniec. Jego zdaniem, jeżeli jedna podróż trwała kilka godzin i wyniosła kilkaset kilometrów to uiszcza się za nią jedną opłatę równą iloczynowi kilometrów i stawki za kilometr, stąd przejazd tej trasy bez uiszczenia sumarycznej opłaty podlega jednej karze.

Zdaniem skarżącego, gdyby organ prawidłowo wyłożył art. 13k ust. 1 u.d.p., to doszedłby do przekonania, że skarżący za swój czyn nie powinien być ukarany 10 karami, lecz co najwyżej jedną.

Jednocześnie skarżący podniósł, że za swój przejazd zapłacił łącznie 30.000,00 zł kary. Kara, ta jego zdaniem jest niewspółmierna w stosunku do stopnia zawinienia, co również potwierdza błędną wykładnię przepisów dokonaną przez organ. Wskazywał, że gdyby organ prawidłowo zastosował przepisy, to kara wyniosłaby 3.000 zł, co stanowiłoby, jak skarżący podkreślał, sankcję rozsądną. Podnosił, że gdyby zamiarem ustawodawcy było tak dotkliwe karanie za przejazd bez opłaty, to wówczas przepisy zostałyby sformułowane w tym kierunku w sposób bardziej precyzyjny. Ustawodawca przewidział jednak jedną karę za przejazd, co jest również karą rozsądną i adekwatną do stopnia przewinienia. Kara 30.000,00 zł natomiast, jest karą rażącą i nazbyt dotkliwą.

W ocenie skarżącego, w niniejszej sprawie rażąco naruszono zasady sprawiedliwości i proporcjonalności kary do przewinienia. Podkreślił, że sankcja w wysokości 30.000 zł stanowi kwotę niebagatelną dla drobnego przedsiębiorcy, którym jest. Wywodził, że jego przewinienia wynikające z braku doświadczenia nie spowodowały rozległych i negatywnych następstw dla Skarbu Państwa. Kara w wysokości łącznie 3.000 zł byłaby w tym przypadku całkowicie wystarczająca.

Powołując się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 1996 r. K. 9/95 OTK ZU 1996/1 poz. 2 str. 39 i stanowisko doktryny skarżący stwierdził, że zasada proporcjonalności kładzie szczególny nacisk na adekwatność celu i środka użytego do jego osiągnięcia, a spośród możliwych (i zarazem legalnych) środków oddziaływania należałoby wybierać środki skuteczne dla osiągnięcia celów założonych, a zarazem możliwie najmniej uciążliwe dla podmiotów, wobec których mają być zastosowane, lub dolegliwe w stopniu nie większym niż jest to niezbędne dla osiągnięcia założonego celu.

W ocenie skarżącego, z treści art. 13k ust. 1 u.d.p. nie wynika, aby nieopłacony przejazd po odcinku drogi krajowej był karany. Stwierdził, że z przepisu tego wynika, że za nieopłacony przejazd po drodze krajowej wymierza się karę pieniężną, a nie za przejechanie każdego odcinka takiej drogi. O ile opłata należy się za przejechane kilometry poszczególnych dróg lub ich odcinków (co wynika wprost z art. 13ha ust. 1 u.d.p.), to już karany jest tylko przejazd po drodze (a nie po samym odcinku) bez opłaty (co wynika wprost z art. 13k ust. 1 u.d.p.). Skarżący wywodził, że gdyby ustawodawca chciał usankcjonować przejazd bez opłaty każdego konkretnego odcinka z osobna, to wyraziłby to precyzyjnie w przepisie. Tak się jednak nie stało, a interpretacja rozszerzająca stosowana na niekorzyść skarżącego jest niedopuszczalna.

W odpowiedzi na skargę GITD wniósł o oddalenie skargi oraz podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Na rozprawie w dniu 3 grudnia 2013 r. na podstawie art. 111 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej jako "p.p.s.a") Sąd postanowił połączyć sprawy o sygn. akt VI SA/Wa 1535/13, VI SA/Wa 1536/13 oraz VI Sa/Wa 1537/13 do wspólnego rozpoznania, a odrębnego rozstrzygnięcia. Ponadto Sąd postanowił dopuścić dowody z dołączonych do skarg decyzji GITD z dnia [...] lipca 2012 r. oraz decyzji tego organu z dnia [...] grudnia 2012 r. i [...] marca 2013 r. utrzymujących je w mocy. Sąd wskazał także, że z urzędu znane mu są wyroki zapadłe w pozostałych sprawach ze skarg skarżącego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd nie może opierać tej kontroli na kryterium słuszności lub sprawiedliwości społecznej.

Decyzja administracyjna jest zgodna z prawem, jeżeli jest zgodna z przepisami prawa materialnego i z przepisami prawa procesowego. Uchylenie decyzji administracyjnej, względnie stwierdzenie jej nieważności przez Sąd następuje tylko w przypadku stwierdzenia istotnych wad w postępowaniu lub naruszenia przepisów prawa materialnego, mającego wpływ na wynik sprawy (por. art. 145 p.p.s.a.).

Ponadto w świetle art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja z dnia [...] lipca 2012 r. nie naruszają przepisów prawa materialnego, na których zostały oparte, ani też nie zostały wydane z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik rozstrzygnięcia.

Istotą sporu w rozpoznawanej sprawie jest kwestia związana z obowiązkiem uiszczenia opłaty elektronicznej w kontekście wykonywania przejazdu po odcinkach drogi krajowej, tj. czy przejazd taki podlega jednej opłacie jako realizowany po jednej drodze krajowej od jej początku do końca, czy też przejazd ten podlega opłacie wielokrotnej, w zależności od ilości odcinków danej drogi. W ocenie skarżącego cały przejazd, wykonywany po jednej drodze krajowej, podlega jednej stosownej opłacie, a w konsekwencji jej nieuiszczenia – zasadne jest nałożenie jednej kary za jego nieopłacenie. Organ zaś konsekwentnie twierdzi, że obowiązek uiszczenia opłaty elektronicznej uzależniony jest od tego, czy dana droga lub jej odcinek wymieniona jest w rozporządzeniu z dnia 22 marca 2011 r., a jej nieuiszczenie stanowi podstawę do nałożenia kary pieniężnej za przejazd na takiej drodze lub jego odcinku.

W ocenie Sądu, analiza przepisów powszechnie obowiązującego prawa, obowiązujących na dzień wydania zaskarżonej decyzji, regulujących problematykę związaną z elektronicznym systemem opłat, prowadzi do wniosku, że opłacie elektronicznej podlega nie tylko przejazd wykonywany na drodze krajowej wymienionej w załącznikach do rozporządzenia z dnia 22 marca 2011 r. wydanego na podstawie art. 13ha ust. 6 u.d.p., lecz opłacie tej podlega również przejazd wykonywany na odcinkach takiej drogi, o ile zostały one wymienione w tych załącznikach. Innymi słowy, to ilość odcinków drogi krajowej wymienionych w załącznikach do rozporządzenia z dnia 22 marca 2011 r., na których wykonywany jest dany przejazd decyduje o tym ile razy realizuje się obowiązek uiszczenia opłaty elektronicznej.

Stosownie do § 2 pkt 1 i 2 rozporządzenia z dnia 22 marca 2011 r. opłatę elektroniczną pobiera się na drogach krajowych lub ich odcinkach klasy: A i S określonych w załączniku nr 1 do rozporządzenia; GP i G określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Wysokość stawek opłaty elektronicznej za przejazd kilometra drogi krajowej lub jej odcinka klasy: A i S ustala się w wysokości określonej w załączniku nr 3 do rozporządzenia; GP i G ustala się w wysokości określonej w załączniku nr 4 do rozporządzenia (§ 3 pkt 1 i 2 rozporządzenia z dnia 22 marca 2011 r.). Początkiem albo końcem drogi krajowej lub jej odcinka, na którym pobiera się opłatę elektroniczną, jest: punkt przecięcia osi dróg w węźle lub skrzyżowaniu albo punkt przecięcia osi drogi z granicą miasta na prawach powiatu lub granicą państwową (§ 4 pkt 1 i 2 rozporządzenia z dnia 22 marca 2011 r.).

Autostrada [...] na odcinku węzeł [...] – węzeł [...], na którym wykonywany był przejazd, zarejestrowany przez bramownicę nr [...] została wymieniona w pkt 3 lit. b) załącznika nr 1 do rozporządzenia z dnia 22 marca 2011 r.

Z przepisu art. 13 ust. 1 pkt 3 u.d.p. wynika dla korzystających z dróg publicznych obowiązek ponoszenia opłat za przejazdy po drogach krajowych pojazdów samochodowych, za które uważa się także zespół pojazdów składający się z pojazdu samochodowego oraz przyczepy lub naczepy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, w tym autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej (opłaty elektronicznej).

Opłata ta – jak to już wyżej zostało wykazane, w myśl art. 13ha ust. 1 u.d.p. jest pobierana za przejazd po drogach krajowych lub ich odcinkach, określonych w rozporządzeniu z dnia 22 marca 2011 r.

Natomiast wysokość wskazanej opłaty ustala się jako iloczyn liczby kilometrów przejazdu i stawki tej opłaty za kilometr dla danej kategorii pojazdu, według art. 13ha ust. 2 u.d.p.

Należy podkreślić, że przepisy u.d.p. przewidują możliwość uiszczenia opłaty elektronicznej jedynie w systemie elektronicznego poboru opłat, zgodnie z art. 13i (art. 13hc ust. 1 u.d.p.).

Zasadą jest, że pobranie opłaty następuje poprzez urządzenie na potrzeby pobierania tych opłat instalowane w pojeździe samochodowym. Obowiązek oferowania takowego urządzenia spoczywa na podmiotach pobierających opłaty z wykorzystaniem systemów elektronicznego poboru, zgodnie z art. 13i ust. 3 u.d.p.

Kierujący pojazdem samochodowym wyposażonym w urządzenie na potrzeby pobierania opłat elektronicznych, z mocy art. 13i ust. 4a u.d.p. jest obowiązany do: włączenia urządzenia podczas przejazdu po drodze, na której pobiera się opłatę (pkt 1); wprowadzenia do urządzenia prawidłowych danych o rodzaju pojazdu (pkt 2); używania urządzenia zgodnie z przeznaczeniem (pkt 3).

Zasady wnoszenia opłat elektronicznych i ich rozliczania reguluje wydane na podstawie art. 40a ust. 5 u.d.p. rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 30 kwietnia 2011 r. w sprawie wnoszenia opłat elektronicznych i ich rozliczania oraz przekazywania opłat elektronicznych i kar pieniężnych na rachunek Krajowego Funduszu Drogowego (Dz.U. nr 91, poz. 524) dalej jako "rozporządzenie z 30 kwietnia 2011 r.". Według § 3 ust. 1 powołanego rozporządzenia: przed rozpoczęciem korzystania z sieci dróg krajowych objętych opłatą elektroniczną użytkownik: 1. zawiera umowę z pobierającym opłatę elektroniczną dotyczącą korzystania z dróg krajowych lub ich odcinków objętych opłatą elektroniczną w formie pisemnej; 2. odbiera od pobierającego opłatę elektroniczną urządzenie; 3. instaluje urządzenie w pojeździe; 4. wnosi przedpłatę - w przypadku wybrania formy wnoszenia opłaty elektronicznej, o której mowa w § 5 ust. 2 pkt 1 czyli w formie przedpłaty; 5. ustanawia zabezpieczenie oraz przekazuje pobierającemu opłatę elektroniczną dokument potwierdzający jego ustanowienie - w przypadku wybrania przez użytkownika formy wnoszenia opłaty elektronicznej, o której mowa w § 5 ust. 2 pkt 2 czyli płatności okresowej za zabezpieczeniem.

Wniesienie opłaty elektronicznej w formie przedpłaty następuje przed rozpoczęciem korzystania z sieci dróg krajowych objętych opłatą elektroniczną, w kwocie nie mniejszej niż pozwalająca na odbycie planowanego przejazdu w całości, w myśl § 7 ust. 1 rozporządzenia z 30 kwietnia 2011 r. Przez wniesienie opłaty elektronicznej w formie przedpłaty rozumie się wpływ środków na rachunek bankowy, na który wnoszona ma być opłata elektroniczna, określony w umowie między użytkownikiem a pobierającym opłatę, zgodnie z § 7 ust. 2 cytowanego rozporządzenia.

Zgodnie z treścią art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p. za przejazd po drodze krajowej kierującemu pojazdem samochodowym, o którym mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3, za który pobiera się opłatę elektroniczną bez uiszczenia tej opłaty - wymierza się karę pieniężną w wysokości 3 000 złotych. Kary pieniężne, o których mowa w ust. 1 i 2, nakładają, w drodze decyzji administracyjnej, uprawnieni do kontroli, o których mowa w art. 13l ust. 1 (art. 13k ust. 4 u.d.p.). W myśl art. 13l ust. 1 pkt 2 u.d.p. - do kontroli prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej, w tym kontroli używanego w pojeździe urządzenia, o którym mowa w art. 13i ust. 3, jeżeli jest ono wymagane, oraz nałożenia i pobierania kar pieniężnych, o których mowa w art. 13k, są uprawnieni inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego.

Skoro zatem, z niekwestionowanych ustaleń faktycznych niniejszej sprawy wynika, że skarżący wykonywał w dniu [...] lipca 2012 r., o godz. 15:01:58, na odcinku drogi krajowej, objętym obowiązkiem uiszczenia opłaty elektronicznej, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3 u.d.p., pojazdem samochodowym, w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, przejazd, bez uiszczenia tej opłaty – to słusznie organ administracji drogowej wymierzył kierującemu tym pojazdem karę pieniężną w wysokości 3 000 złotych. Stanowiska tego, zdaniem Sądu nie zmienia okoliczność, że w dniu [...] lipca 2012 r. organ inspekcji transportu drogowego nałożył na skarżącego 10 kar pieniężnych na podstawie art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p. Z dopuszczonych na rozprawie dowodów w postaci decyzji GITD z dnia [...] lipca 2012 r. nr [...], nr [...], nr [...], nr [...], nr [...], nr [...], nr [...], nr [...], nr [...] oraz decyzji tego organu utrzymujących w mocy decyzje z dnia [...] lipca 2012 r. (tj. z dnia [...] grudnia 2012 r. nr [...], nr [...], nr [...], nr [...], nr [...], nr [...] oraz z dnia [...] marca 2013 r. nr [...], nr [...]) nie wynika, by którąkolwiek z nich nałożono na skarżącego karę pieniężną za wykonywanie w dniu [...] lipca 2013 r. przejazdu, bez uiszczenia opłaty elektronicznej, tożsamym jak w niniejszej sprawie, odcinkiem drogi krajowej, tj. autostradą [...] na odcinku węzeł [...] – węzeł [...].

Wobec powyższego za bezprzedmiotowe uznać należy zarzuty skargi dotyczące naruszenia art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 156 § 1 pkt 3 oraz art. 158 § 1 K.p.a. przez utrzymanie w mocy decyzji obarczonej wadą nieważności w postaci res iudicata. Z żadnej z wydanych w stosunku do skarżącego decyzji GITD z dnia [...] lipca 2012 r. oraz decyzji utrzymujących je w mocy nie wynika, by którakolwiek z nich była tożsama w jej znaczeniu materialnoprawnym w stosunku do decyzji zaskarżonej w niniejszej sprawie. Jak wyżej już zostało wskazane wyróżnia je przedmiot stosunku prawnego w postaci odcinka drogi krajowej, którym wykonywany był przejazd bez uiszczenia opłaty elektronicznej. Brak tożsamości spraw wyklucza stwierdzenie, by zaskarżona decyzja dotyczyła sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną.

Za pozbawione usprawiedliwionych podstaw uznać należy zarzuty naruszenia art. 7, 11, 77§ 1 oraz 107 § 3 K.p.a. Sąd nie znalazł podstaw aby zakwestionować czynności GITD podejmowane w toku sprawy, a zmierzające do jej wyjaśnienia. W szczególności organ wyczerpująco zbadał istotne w sprawie okoliczności, przeprowadzając w tym celu dowody służące ustaleniu stanu faktycznego, zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej (art. 7 i 77 § 1 k.p.a). Zdaniem Sądu organ oparł swe rozstrzygnięcia na materiale prawidłowo i wyczerpująco zebranym w toku kontroli oraz postępowania wyjaśniającego, dokonując jego odpowiedniej oceny, a swoje stanowisko uzasadnił zgodnie z wymogami art. 107 § 3 K.p.a., odnosząc się również do argumentacji skarżącego zawartej we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy oraz wyjaśniając motywy podjętego rozstrzygnięcia.

W świetle powyższego za bezprzedmiotowe uznać również należy zarzuty naruszenia prawa materialnego, tj. art. 13k ust. 1 pkt 1, art. 13 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 13ha ust. 1 u.d.p., albowiem jak już to wyżej zostało wywiedzione, z językowej wykładni powołanych przepisów w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że nie tylko przejazd po drodze krajowej, lecz również po jej odcinku, podlega opłacie elektronicznej, o ile jest on wymieniony w rozporządzeniu z dnia 22 marca 2011 r. Nieuiszczenie zaś opłaty elektronicznej za przejazd po drodze krajowej lub jej odcinku stanowi delikt administracyjny, który jest sankcjonowany karą pieniężną.

Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przykładowo w wyroku z dnia 21 sierpnia 2013 r. sygn. akt II GSK 432/13 Naczelny Sąd Administracyjny nie kwestionuje zasadności nałożenia kar pieniężnych za przejazd różnymi odcinkami dróg krajowych.

Odnosząc się do zarzutu rażącego naruszenia zasady sprawiedliwości i proporcjonalności kary w stosunku do przewinienia – tj. nałożenia za przejazd w dniu [...] lipca 2012 r. po terytorium Polski, kary pieniężnej w łącznej wysokości 30 000 zł – zważyć należy, że prawomocnym wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013 r. w sprawie o sygn. akt VI SA/Wa 762/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił decyzje GITD z dnia [...] grudnia 2012 r. o nr [...], nr [...], nr [...], nr [...] oraz nr [...] za przejazd w dniu [...] lipca 2012 r. po autostradzie [...], odcinek [...] (granica państwa) – węzeł [...], przez pięć bramownic ustawionych na wskazanym odcinku [...]. Zważyć przy tym należy, że użycie w przepisie art. 13k ust. 1 pkt 1 u.d.p. zwrotu "wymierza" oznacza, że organ działa w warunkach związania administracyjnego, co oznacza, że z zaistnieniem przesłanek wymienionych w tym przepisie wiąże się konieczność nałożenia na kierującego kary. Dodać także należy, że ustawodawca nie przewidział okoliczności pozwalających na odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej za naruszenie obowiązków określonych w art. 13k ust. 1 i 2 u.d.p., w przypadku nieuiszczenia opłaty elektronicznej. Zaznaczyć należy, iż w dotychczasowym orzecznictwie sądów administracyjnych jednoznacznie przyjmuje się, iż finansowa odpowiedzialność administracyjno-karna, co do zasady ma charakter obiektywny i opiera się na samym fakcie naruszenia (tak m.in.: D. Szumiło-Kulczycka, Prawo administracyjno-karne, Zakamycze, Kraków 2004, s. 150 i powołana tam uchwała Sądu Najwyższego z 5 września 1995 r., sygn. III AZP 16/95, a także wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 października 1998 r., sygn. akt IV SA 1792/96; z 7 grudnia 1994 r., sygn. akt SA/Lu 49/94; z 5 czerwca 2001 r., sygn. akt III SA 2661/00).

Mając na względzie powyższe, należy stwierdzić, że kara pieniężna w wysokości 3.000 złotych, wynikająca z naruszenia przez skarżącego przepisów u.d.p. została nałożona na stronę na podstawie obiektywnie stwierdzonego naruszenia polegającego na przejeździe po odcinku drogi krajowej, na którym pobierana jest opłata elektroniczna, pojazdem samochodowym powyżej 3,5 tony, bez uiszczenia stosownej opłaty elektronicznej.

Wobec niezasadności zarzutów skargi oraz niestwierdzenia przez Sąd z urzędu tego rodzaju uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia, które sąd ma obowiązek badać z urzędu - skargę należało oddalić

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 151 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji wyroku.