PO 3/BO-722/668/95

W związku z wątpliwościami pojawiającymi się w pytaniach kierowanych do Ministerstwa Finansów dotyczącymi stosowania przepisu § 1 ust. 4 pkt 5 lit. d rozporządzenia Rady Ministrów z 25.1.1994 r. w sprawie odliczeń od dochodu wydatków inwestycyjnych oraz obniżek podatku dochodowego (Dz.U. Nr 18, poz. 62 ze zm.) w przypadku przedsiębiorstw państwowych, Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Powołany wyżej przepis § 1 ust. 4 pkt 5 lit. d rozporządzenia, dotyczy wydatków inwestycyjnych faktycznie poniesionych w roku podatkowym na zakup od Skarbu Państwa przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa, z wyjątkiem wydatków na zakup gruntów oraz składników nie podlegających na podstawie odrębnych przepisów, odpisom amortyzacyjnym.

Przedsiębiorstwo, jako zespół składników materialnych i niematerialnych przykładowo określonych w art. 55 KC, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa. Regułą jest, że do czasu istnienia przedsiębiorstwa państwowego, do którego należą określone składniki materialne i niematerialne, przedsiębiorstwo to ma prawo dysponowania tymi poszczególnymi składnikami, natomiast Skarb Państwa zgodnie z art. 34 KC jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nie należącego do innych państwowych osób prawnych.

Przedsiębiorstwo przestaje istnieć jako osoba prawna kiedy następuje jego likwidacja, zaś utratę osobowości poprzedza zaspokojenie lub zabezpieczenie wierzycieli oraz rozdysponowanie składnikami materialnymi i niematerialnymi przedsiębiorstwa. Decyzja o likwidacji przedsiębiorstwa państwowego podlega zgłoszeniu do rejestru przedsiębiorstw i stanowi podstawę do wykreślenia przedsiębiorstwa z tego rejestru.

Skarb Państwa lub Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa przejmuje na podstawie art. 49 ustawy z 25.9.1991 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. Nr 18, poz. 80 ze zm.) - z chwilą likwidacji przedsiębiorstwa - mienie tego przedsiębiorstwa pozostałego po likwidacji, a o przeznaczeniu tego majątku decyduje organ założycielski zgodnie z ustawą z 13.7.1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51, poz. 298 ze zm.), chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Sprzedaż przedsiębiorstwa w całości na podstawie art. 37 ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych może nastąpić również bez przeprowadzenia likwidacji przedsiębiorstwa państwowego - art. 18a ust. 2 ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.

Zatem zakup przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części mienia jest zakupem od Skarbu Państwa tylko w przypadku, kiedy uprawnienia majątkowe Skarbu Państwa względem państwowych osób prawnych określają odrębne przepisy, w szczególności regulujące ich ustrój, a zatem kiedy mamy do czynienia z precyzyjnym i wyraźnym wskazaniem, że chodzi o Skarb Państwa, w imieniu którego działa organ założycielski. W przeciwnym wypadku ulgą mogą być natomiast objęte zakupy poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wchodzące w skład przedsiębiorstwa wskazanych w § 1 ust. 4 pkt 5 lit. a-c oraz f wyżej wymienionego rozporządzenia, jeżeli zostały one udokumentowane w sposób wskazany w rozporządzeniu, a podatnik spełnia warunki do korzystania z ulg inwestycyjnych.