1401/VO/4407/14-149/05/EK

Pytanie podatnika:

dot. czynności wykonywanych przez biegłych na zlecenie sądu, prokuratury lub policji.

Decyzja

Na podstawie art. 14b § w związku z art. 233 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja Podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia14.10.05 r. wniesionego przez Stronę na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Pruszkowie nr:1421AW443/2939/05/DL z dnia 05.10.2005 r. wydane w trybie art. 14 a § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie postanawia

odmówić zmiany postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 30 czerwca 2005 r. Strona zwróciła się z prośbą o udzielenie informacji o sposobie stosowania przepisów prawa podatkowego w trybie art. 14 a § 1 ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Podatnik jest biegłym z zakresu badań dokumentów, posiadającym uprawnieniaeksperta Polskiego Towarzystwa Kryminalistycznego Komendy Głównej Policji i PolskiegoTowarzystwa Kryminalistycznego. Jako biegły wykonuje - w toku postępowań przygotowawczych i sądowych - czynności polegające na wykonaniu badań i sporządzeniu ekspertyz.W ocenie wnioskodawcy przychody uzyskiwane z wykonywania powyższychczynności nie podlegają opodatkowaniu na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku odtowarów i usług, gdyż nie są uznawane za przychody z samodzielnej działalności gospodarczej.

Zdaniem organu skarbowego stanowisko podatnika w niniejszej sprawie jest nieprawidłowe. Opinia wydana przez biegłego sądowego jest dowodem w postępowaniu sądowym, a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania. Nie możnazatem uznać, że Sąd bierze na siebie odpowiedzialność, w rozumieniu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług za czynności biegłego, polegające na wykonaniu badań bądź sporządzeniu opinii.

Na postanowienie Urzędu Skarbowego podatnik złożył zażalenie z dnia 14.10.2005 r.,w którym przede wszystkim zarzucił nieprawidłową interpretację przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3ustawy o podatku od towarów i usług w części dotyczącej odpowiedzialności organu procesowego za opinię biegłego.W treści zażalenia podatnik stwierdza, że gdyby intencją ustawodawcy było wyłączenie biegłych z kręgu podatników VAT, pominięto by ich w wyliczeniu, tak jak w pierwszej wersji ustawy o podatku od towarów i usług pominięto osoby z punktu dziewiątego ustawy o podatku dochodowym (tj. czerpiące przychody z tytułu kontraktów menadżerskich). Jak podniesiono warunkiem zaliczenia do kręgu osób nie będących podatnikami VAT jest fakt, aby ich przychody były wynagrodzeniem. W przypadku biegłych tak stanowią ustawy i przepisy wykonawcze do tych ustaw. W świetle tychże uregulowań za spełnienie nałożonych nań zobowiązań biegły ma prawo żądać wynagrodzenia, natomiast organ procesowy refunduje koszty biegłemu lub zaliczkowo wypłaca pewne sumy. Biegły realizując nakazane mu postanowieniem czynności badawcze działa na rzecz organu procesowego, z jego umocowania, pod jego kierownictwem i według jego wskazówek,a organ procesowy ponosi odpowiedzialność za tak podejmowane i realizowane czynności badawcze oraz za użytek, jaki czyni z opinii.Opiniowanie na użytek postępowań, podejmowane na mocy postanowień organów procesowych, spełnia więc wymogi opisane w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku odtowarów i usług, a zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podatnik uważa, że gdyby uznać stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu,to należałoby jednocześnie przyznać, iż ustawa zamiast doskonalić ład systemowy, ład tenniszczy. Niektóre urzędy i izby skarbowe udzielają odpowiedzi podatnikom, iż biegli nie są podatnikami podatku od towarów i usług. Podobne stanowisko przedstawił Minister Finansóww piśmie nr: PPl/8111-471/PELM-276/04/KSz z dnia 16.06.2005 r., skierowanym doMinistra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, gdzie stwierdził, iż występujący w postępowaniach weterynarze nie są podatnikami VAT. Wobec powyższego w przekonaniu Strony biegli nie są podatnikami podatku odtowarów i usług, a opinię taką podziela również Minister Sprawiedliwości, co wynika z korespondencji, jaką w tej sprawie otrzymało Polskie Towarzystwo Kryminalistyczne.W związku z tym podatnik wnosi o zmianę zaskarżonego postanowienia, poprzez wydanie decyzji stwierdzającej, że biegły działający w wykonaniu decyzji odpowiedniego organu procesowego spełnia wymogi opisane w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku odtowarów i usług, a zatem nie jest podatnikiem VAT oraz nie wystawia faktur VAT zaczynności nakazane mu do wykonania przez odpowiedni organ procesowy.

Po analizie stanu faktycznego i prawnego sprawy, Dyrektor Izby Skarbowej zauważa,co następuje.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usługopodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towaróww rozumieniu art. 7 tej ustawy, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa, co wynika z brzmienia art. 8 ust. 1 pkt. 3 w/w ustawy.Zatem sam fakt wykonywania pewnych czynności z nakazu władzy, np.: sądu nie jest kryterium do uznania, że ich świadczenie nie jest wykonywane w sposób samodzielny.

W świetle uregulowań zawartych w art. 15 ust. 1 i 2 w/w ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne,wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, która obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynnościw sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Jednocześnie w myśl brzmienia art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy " za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osobyte są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.Zatem oceny zakresu stosowania przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług w odniesieniu do czynności wykonywanych przez biegłych na zlecenie sądu, prokuratury lub policji należy dokonywać w świetle uregulowań zawartych w cytowanym art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy w szczególności pod kątem kryterium decydującym ouznaniu tych osób za podatników podatku od towarów i usług.

Należy zaznaczyć, że biegły sądowy powoływany jest na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz.U. Nr15, poz. 133) w określonym trybie i po spełnieniu ściśle określonych warunków, do wykonywania ekspertyz i wydawania opinii z danej dziedziny na polecenia sądów i innych organów wymiaru sprawiedliwości. Tytuł ten jest gwarancją szczególnych kwalifikacjifachowych i dorobku zawodowego, gdyż osoby powołane do pełnienia funkcji biegłego sądowego muszą wykazać się posiadaniem głębokiej wiedzy zawodowej w sposób szczegółowo opisany w powołanym rozporządzeniu.

Opinia wydawana przez biegłego sądowego jest dowodem w postępowaniu sądowym, a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania. Nie można zatemuznać, że sąd bierze na siebie odpowiedzialność, w rozumieniu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy opodatku od towarów i usług.

Rozpatrując przedmiotową sprawę organ odwoławczy uwzględnił treść pism Ministerstwa Finansów nr: PP3-812-279/2005/AK/3800 BMO z dnia 10.05.2005 r. oraz nr:PP3-812-721/2005/AK/BM6 11249.11307 z dnia 02.11.2005 r. skierowanych do PolskiegoTowarzystwa Kryminalistycznego.

Odnosząc się do zarzutów strony, należy zauważyć, że w piśmie z dnia 02.11.2005 r.Ministerstwo wskazuje na błędne stwierdzenie zawarte w wystąpieniu Towarzystwa (apowielone w zażaleniu podatnika) odnośnie wyłączenia w wyniku nowelizacji w/w ustawy zdnia 11 marca 2004 r. z kręgu podatników podatku od towarów i usług "prezesów i dyrektorów" z tzw. kontraktem menedżerskim". Podkreślić bowiem należy, że analogicznie jak w przypadku biegłych, oceny zakresu stosowania przepisów tej ustawy w odniesieniu doczynności wykonywanych na podstawie umów o podobnym charakterze, należy dokonywać pod kątem warunków, o których mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, tj. warunków wykonywania tych czynności wynagrodzenia i odpowiedzialności wobec osób trzecich.W przywołanym piśmie Minister nie podzielił także poglądu Towarzystwa, że pierwotnym zamiarem legislatorów nie było objęcie biegłych podatkiem od towarów i usług, o czym miałyby świadczyć niektóre interpretacje organów podatkowych w zakresie opodatkowania tych osób. Zdaniem Ministerstwa interpretacja organów podatkowych pierwszej instancji nieświadczy o zamiarach legislatorów. W celu wyeliminowania sygnalizowanych wówczas nieprawidłowości i zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego. Minister Finansów działając w trybie art. 14 § 1 pkt. 2 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacjapodatkowa (Dz.U. Nr z 2005 r., Nr 8, poz. 50) wydał interpretację z dnia 29.04.2005 r. nr: PP3-8121-130/2005/AK/664 w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług m.in.czynności wykonywanych przez biegłych.

Nieprawdziwe jest także twierdzenie, zawarte w wystąpieniu Towarzystwa, że Minister Finansów w piśmie z dnia 16.06.2005 r. Nr PPl/811-471/PELM.276/04KSz stwierdził, że "występujący w postępowaniach weterynarze nie są podatnikami VAT". Stanowisko zaprezentowane w cytowanym piśmie dotyczyło bowiem czynności statutowych wykonywanych przez Inspekcję Weterynaryjną bądź w jej imieniu, a nie czynności biegłegosądowego będącego lekarzem weterynarii. Uwzględniając powyższe, Ministerstwo Finansów poinformowało, iż nie znalazło uzasadnienia do zmiany swojego stanowiska w kwestii opodatkowania podatkiem od towarówi usług czynności wykonywanych przez biegłych na rzecz organów procesowych, tym bardziej, że w ramach konsultacji resortu finansów z przedstawicielami Komisji Europejskiej, prawidłowość tego stanowiska została potwierdzona.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że czynności wykonywane przezbiegłych na zlecenie sądu, prokuratury lub policji nie korzystają z wyłączenia z zakresuustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden zwarunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę i tym samym czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.