PO 4/GK-722-127/95

W związku z pismem z 18.1.1995 r. Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.) przedmiotem opodatkowania jest dochód - bez względu na rodzaj źródeł przychodów, z jakich ten dochód został osiągnięty, zaś podatnikiem podmioty wymienione w art. 1 ustawy; w tym także podmioty (osoby) zagraniczne.

Jeżeli osoba zagraniczna nie posiada w Polsce siedziby lub zarządu (ma np. przedstawicielstwo) podlega obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiągniętych w Polsce, wykazanych na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg. Dochód takiego przedstawicielstwa winien być ustalony zgodnie z polską ustawą podatkową. Przy opodatkowaniu przedstawicielstw konieczne jest stosowanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W przypadku przedstawicielstw podmiotów mających siedzibę w kraju, z którym Polska taką umowę zawarła, opodatkowaniu w Polsce podlegają generalnie te, które można uznać za zakład w rozumieniu umowy (opodatkowane mogą być jedynie takie dochody, które mogą być przypisane temu zakładowi).

Dodać należy, że za zakład uznaje się również taką osobę (placówkę), która działając w imieniu osoby zagranicznej wykorzystuje zwykle swoje umocowanie do zawierania (podpisywania) kontraktu w imieniu osoby zagranicznej.

W przypadku handlu zagranicznego wszelka sprzedaż wykonywana przez osoby zagraniczne w Polsce, mające tu swoje przedstawicielstwa, bez względu na miejsce podpisania kontraktu, jest opodatkowana w Polsce. Tak więc brak pełnomocnictw do podpisywania kontraktów nie zwalnia przedstawicielstwa z podatku dochodowego, chyba że konkretne umowy zawarte przez Polskę z krajem siedziby osoby zagranicznej wyraźnie stanowią inaczej. Generalnie jednak umowy zawierają postanowienie, że zakładem osoby zagranicznej jest jej przedstawicielstwo, posiadające pełnomocnictwa do zawierania umów w jej imieniu.

Przedstawicielstwa zagraniczne w Polsce są obowiązane uzyskać zezwolenie na prowadzenie każdej działalności, w tym również w zakresie handlu zagranicznego. Zezwolenia te najczęściej upoważniają przedstawicielstwa do negocjacji i podpisywania kontraktów. Gdy zezwolenie udzielone przedstawicielstwu upoważnia je do podpisywania kontraktów, przedstawicielstwo jest zawsze zakładem, nawet gdy tego nie czyni, co jest już wewnętrzną sprawą podmiotu zagranicznego.

Zgodnie z art. 9 wspomnianej ustawy podatnicy są zobowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i należnego podatku. Jeżeli natomiast ustalenie dochodu (straty) nie jest możliwe na podstawie ewidencji rachunkowej, dochód ustala się w drodze oszacowania (art. 9 ust. 1 i 2 ustawy). Rozporządzenie Ministra Finansów z 3.4.1992 r. w sprawie podatku dochodowego od niektórych rodzajów dochodów zagranicznych osób fizycznych i prawnych ... (Dz.U. Nr 32, poz. 137) wprowadza jedynie normy szacunkowe zysku (§ 4 ust. 1 i 2), które stosuje się tylko wówczas, gdy ustalenie dochodu na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych nie jest możliwe lub, gdy udział zysku w przychodzie osoby zagranicznej mającej przedstawicielstwo w Polsce, z jej działalności w Polsce i za granicą, jest niższy od ogólnych norm szacunkowych. Normy szacunkowe określone w tym rozporządzeniu nigdy nie zwalniały i nie zwalniają od obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych i ustalania dochodu na podstawie tych ksiąg.