IBPP1/443-350/11/KW

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 8 listopada 2010r. (data wpływu 12 listopada 2010r.), uzupełnionym pismem z dnia 3 lutego 2011r. (data wpływu 4 lutego 2011r.) oraz pismem z dnia 22 lutego 2011r. (data wpływu 24 lutego 2011r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmującej część działki nr 542/5 – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 12 listopada 2010r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmującej część działki nr 542/5.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z dnia 3 lutego 2011r. (data wpływu 4 lutego 2011r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 25 stycznia 2011r. znak: IBPP1/443-1076/10/EA oraz pismem z dnia 22 lutego 2011r. (data wpływu 24 lutego 2011r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 15 lutego 2011r. znak: IBPP1/443-1076/10/EA.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Dnia 31 lipca 2006 roku Spółka zawarła umowę ze Skarbem Państwa, w imieniu którego działał Prezydent Miasta B., na dzierżawę nieruchomości położonej w B. w celu eksploatacji osadnika i jego rekultywacji z ważnością od dnia 1 sierpnia 2006 roku do dnia 30 lipca 2009 roku, działka nr 765/25, o pow. 18222 m#178;. W dniu 30 lipca 2009 roku umowa dzierżawy wygasła. W związku z tym, że Spółka nie wydała ww. nieruchomości Skarbowi Państwa, od dnia 1 sierpnia 2009 roku naliczono odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, płatne do dnia 30 każdego miesiąca, płatne do nadal. Spółka od dnia 1 sierpnia 2009 roku, do nadal zajmuje teren bez tytułu prawnego, nie przygotowała należycie terenu do przejęcia, ani nie przedłożyła dokumentacji stwierdzającej fakt przeprowadzenia rekultywacji zgodnie z wydanymi decyzjami w tym zakresie oraz przedmiotem umowy dzierżawy. Ponadto w ww. sprawie postępowanie prowadzi Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego, który oczekuje dopełnienia formalności związanych z zakończeniem robót rekultywacyjnych.

Dnia 22 sierpnia 2006 roku Spółka zawarła umowę z Wnioskodawcą na dzierżawę nieruchomości położonej w B., część działki nr 542/5 o pow. 30000 m#178;, w celu zasypania rozlewisk wodnych i ich rekultywacji z ważnością od dnia 1 września 2006 roku do dnia 31 sierpnia 2009 roku. W dniu 31 sierpnia 2009 roku umowa dzierżawy wygasła. W związku z tym, że Spółka nie wydała nieruchomości Wnioskodawcy od dnia 1 września 2009 roku naliczono odszkodowanie za bezumowne korzystanie z ww. nieruchomości, płatne do nadal, do dnia 30 każdego miesiąca. Spółka od dnia 1 września 2009 roku do chwili obecnej zajmuje nieruchomość bez tytułu prawnego. Spółka nie wykonała jeszcze wszystkich wymaganych prac w terenie i nie wydała ww. nieruchomości, pomimo wezwań do przekazania nieruchomości za protokołem zdawczo - odbiorczym, po uprzednim jego uporządkowaniu i przygotowaniu do przyjęcia.

Ponadto w trakcie kontroli terenu stwierdzono, że Spółka zajęła bez tytułu prawnego nieruchomości położone w B. działki nr 510/10, 506/10, 509/10, 516/10, 539/5, 543/5, 561/10, 1320/11 o pow. 44514 m#178;, w związku z powyższym po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego (wznowieniu granic działek gruntu i ustaleniu terenu zajętego) ustalono i naliczono odszkodowanie za bezumowne korzystanie z ww. nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa. Ponieważ trudno było ustalić od jakiego czasu Spółka zajmuje teren bezumownie przyjęto, że będzie ono naliczane od momentu wznowienia granic działek tj. od miesiąca października 2009 roku naliczane jest odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, w tym: w miesiącu październiku 2009 roku jednorazowe odszkodowanie płatne do dnia 15 października 2009 roku i od miesiąca października 2009 roku, za każdy kolejny miesiąc, odszkodowanie w tej samej wysokości, płatne do 30 dnia każdego miesiąca, do nadal. Do chwili obecnej Spółka nie przekazała ww. nieruchomości Skarbowi Państwa. W trakcie kontroli terenu stwierdzono jednocześnie, że Spółka zajęła bez tytułu prawnego nieruchomość położoną w B. będącą w użytkowaniu wieczystym Wnioskodawcy obejmującą części działek gruntu nr 542/5, 553/5, 554/5, 562/10 o łącznej powierzchni 70678 m#178;, w związku z powyższym po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego (wznowienie granic działek gruntu i ustalenie terenu zajętego) ustalono i naliczano miesięczne odszkodowanie za bezumowne korzystanie z ww. nieruchomości. Również trudno było ustalić od kiedy bezumowne korzystanie z terenu ma miejsce dlatego przyjęto, że odszkodowanie będzie liczone od momentu wznowienia granic działek zajętych tj. od miesiąca października 2009 roku, naliczane było odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, w tym: w miesiącu październiku 2009 roku jednorazowe odszkodowanie, płatne do dnia 15 października 2009 roku i od miesiąca października 2009 roku, za każdy kolejny miesiąc, w tej samej wysokości, płatne do 30 dnia każdego miesiąca, do miesiąca lutego 2010 roku włącznie. Spółka przekazała ww. nieruchomość Gminie B. dnia 26 lutego 2010 roku.

W uzupełnieniu z dnia 3 lutego 2011r. Wnioskodawca informuje:

Wnioskodawca podejmował działania i wzywał Spółkę do wydania nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa i Wnioskodawcy, po uprzednim ich uporządkowaniu i przygotowaniu do przejęcia i złożenia wymaganych dokumentów, tj. w przypadku części działki nr 542/5 o pow. 30000 m#178; położonej przy ulicy C. stanowiącej własność Skarbu Państwa użytkowanie wieczyste Wnioskodawcy i działki nr 765/25 o pow. 18222 m#178; położonej przy ulicy D. stanowiącej własność Skarbu Państwa przedłożenie dokumentacji potwierdzającej zakończenie prac budowlanych prowadzonych na ww. nieruchomościach oraz przedłożenie dokumentacji geotechnicznej obrazującej przekrój pionowy materiału zeskładowanego na nieruchomościach sporządzonej na aktualnej mapie sytuacyjno wysokościowej do ww. działek tj. 542/5 i 765/25 jak i działek położonych przy ulicy J. o pow. 44514 m#178; o nr 510/10, 506/10, 509/10, 516/10, 539/5, 543/5, 561/10 i 1320/11 stanowiących własność Skarbu Państwa. Spółka do chwili obecnej nie przedłożyła ww. dokumentów i nie uporządkowała ww. nieruchomości.

Co do nieruchomości Wnioskodawcy, która została wydana Wnioskodawcy dnia 26 lutego 2010 roku o pow. 70678 m#178; części działek gruntu o nr 542/5, 553/5, 554/5, 562/10 toczyło się postępowanie w sądzie Rejonowym w B. zmierzające do zawarcia ugody pomiędzy Spółką a Wnioskodawcą. Zgodnie z jej treścią Spółka wypłaci Wnioskodawcy odszkodowanie w kwocie 222.467,00 zł za bezumowne korzystanie z terenu w 6 ratach. W stosunku do działek Skarbu Państwa toczy się postępowanie w Prokuratorii Generalnej tj. 510/10, 506/10, 509/10, 516/10, 539/5, 543/5, 561/10, 1320/11 o pow. 44514 m#178;.

Spółka nie wytoczyła Wnioskodawcy powództwa w zakresie odszkodowania.

Wnioskodawca przejął od Spółki działki gruntu o nr 542/5, 553/5, 554/5, 562/10 o łącznej pow. 70678 m#178; stanowiące własność Skarbu Państwa z dniem 26 lutego 2010 roku. Spółka do chwili obecnej nie opuściła następujących nieruchomości:

Skarb Państwa działka nr 765/25 o pow. 18222 m#178;,

Skarb Państwa użytkowanie wieczyste Gminy B. działka nr 542/5 o pow. 30000 m#178;,

Skarb Państwa działki nr 510/10, 506/10, 509/10, 516/10, 539/5, 543/5, 561/10 i 1320/11 o pow. 44514 m#178;.

Przedmiotem ugody sądowej jest ustalenie wysokości opłaty za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Strony zgodnie postanowiły iż jednorazowa opłata za bezumowne korzystanie z nieruchomości gruntowych położonych w B. o powierzchni 70678 m#178; działki gruntu nr 553/5, 554/5, 562/10 i część działki gruntu 542/5 wynosi 222.467,00 zł. Spółka zobowiązała się uiścić kwotę odszkodowania w sześciu ratach.

W uzupełnieniu z dnia 22 lutego 2011r. Wnioskodawca informuje:Nieruchomość położona przy ulicy C., część działki nr 542/5, o pow. 30000 m#178;, umowa dzierżawy zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką obowiązywała od 1 września 2006 roku do 31 sierpnia 2009 roku:

Pismem z dnia 4 sierpnia 2009 roku wezwano Spółkę do protokolarnego przekazania nieruchomości Gminie B. w dniu 7 września 2009 roku. Dnia 7 września 2009 roku nie przejęto nieruchomości w terenie ze względu na fakt nie zakończenia robót. Z uwagi na roboty związane z tutejszym rowem melioracyjnym. Spółka oświadczyła, że prace rekultywacyjne zakończy do dnia 31 grudnia 2011 roku. Począwszy od dnia 1 września 2009 roku zgodnie z § 8 ust. 2 umowy naliczano Spółce wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości w wysokości 300% czynszu dzierżawnego, następnie na skutek opinii prawnych odwołujących się do rozstrzygnięć sądowych odszkodowanie skorygowano do 100% czynszu dzierżawnego. Dnia 3 lutego 2010 roku wyznaczono kolejny termin protokolarnego przekazania nieruchomości Wnioskodawcy na dzień 26 lutego 2010 roku. W trakcie wizji w terenie w tym dniu stwierdzono, że część działki nr 542/5 o pow. 30000 m#178; nadal jest wykorzystywana przez Spółkę. Dnia 25 października 2010 roku wezwano ponownie Spółkę do niezwłocznego wydania Wnioskodawcy, części działki nr 542/5 o pow. 30000 m#178; po jej uporządkowaniu i złożeniu wymaganej dokumentacji tj. przedłożenie dokumentacji geotechnicznej obrazującej przekrój pionowy materiału zeskładowanego na nieruchomości, sporządzonej na aktualnej mapie sytuacyjno -wysokościowej oraz przedłożenie dokumentów potwierdzających zakończenie prac budowlanych prowadzonych na nieruchomości.

Spółka nie chciała przekazać Wnioskodawcy części działki nr 542/5 o pow. 30000 m#178;, ponieważ nie przeprowadziła prac zasypowych i jak twierdziła wykona to w momencie zakończenia prac przy rowie melioracyjnym. Obecnie chce przekazać teren z niezakończonymi robotami zasypowymi i bez przekazania dokumentacji, o której mowa w pkt 1.

Wszystkie terminy wydania nieruchomości Wnioskodawcy były wyznaczane pisemnie i są wymienione w pkt 1. W pismach tych Wnioskodawca nie pisał o skierowaniu postępowania na drogę sądową gdyż zależy mu na wydaniu nieruchomości uporządkowanej i przekazanej wraz z dokumentacją. Przejęcie nieruchomości w takim stanie faktycznym w jakim są, spowodowałyby odpowiedzialność Wnioskodawcy za ich aktualny stan techniczny i sposób zagospodarowania.

Spółka nie uiściła żadnej z należności za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

Wnioskodawca obciąża Spółkę opłatami za bezumowne korzystanie z nieruchomości na podstawie rachunków. Następnie wysyłane są wezwania do zapłaty.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zasadne jest opodatkowanie odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości...

Zdaniem Wnioskodawcy, pomiędzy właścicielem nieruchomości (Wnioskodawca, Skarb Państwa), a Spółką zajmującą te nieruchomości występuje brak porozumienia wyrażającego wolę świadczenia usługi dzierżawy za wynagrodzeniem. Z tego powodu Wnioskodawca ponosi straty. Dlatego żąda odszkodowania za bezumowne korzystanie z rzeczy, które nie stanowi zapłaty za świadczenie wzajemne w postaci usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT ani nie jest żadną z czynności wymienionych w art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług określających przedmiot opodatkowania oraz nie stanowi obrotu w rozumieniu art. 29 ust. 1 tej ustawy. Zatem przedmiotowego odszkodowania nie można traktować jako należności z tytułu świadczenia usługi, jest bowiem rekompensatą za niemożność pobierania pożytków. Tym samym bezumowna czynność, na którą nie została wyrażona zgoda nie stanowi transakcji opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, a żądanie z tego tytułu zapłaty nie stanowi należności za jej wykonanie. Ponadto Wnioskodawca, uznaje za oczywiste, że sposób i forma gospodarowania jego nieruchomościami jest obwarowany przepisami szczególnymi, a nie ogólną zasadą wynikającą z zasady swobody zawierania umów. W sytuacji wystąpienia woli wydzierżawienia nieruchomości miałby zastosowanie art. 35 ustawy o gospodarce nieruchomościami, a następnie w trybie przetargu bądź przy wystąpieniu określonych przesłanek w trybie bezprzetargowym wyłonionoby dzierżawcę określonego terenu. W przedmiotowej sprawie bezumowna czynność, na którą nie została wyrażona zgoda Wnioskodawcy, nie stanowi transakcji opodatkowanej VAT, zaś żądanie z tego tytułu zapłaty nie stanowi należności za jej wykonanie. Do chwili obecnej Spółka nie uregulowała odszkodowania za bezumowne korzystanie i nie wydała wszystkich zajmowanych nieruchomości. Wnioskodawca/Skarb Państwa żąda aby przed wydaniem nieruchomości Spółka dochowała określonych procedur oraz dostarczenia żądanej dokumentacji bądź też wykonała określone czynności. Wnioskodawca/Skarb Państwa przejmując określone nieruchomości w takim stanie faktycznym w jakim są, przejęłaby na siebie odpowiedzialność za ich aktualny stan techniczny i sposób zagospodarowania nie posiadając wiedzy w jaki sposób były użytkowane przez Spółkę. Jest to bardzo ważne w kontekście składania przez Spółkę odpadów na przedmiotowych nieruchomościach co zostało stwierdzone podczas przeprowadzonej w terenie kontroli. Na nieruchomościach stwierdzono bowiem usypane pryzmy odpadów zawierających znaczne ilości różnego rodzaju zanieczyszczeń, takich jak tworzywa sztuczne, szkło, metale, papier i inne substancje. Ponadto stwierdzono znaczną uciążliwość odorową. W przedmiotowej sprawie czynności sprawdzające prowadzi Komenda Miejska Policji w B. Wydział do Walki z Przestępczością Gospodarczą. W toku prowadzonych czynności zmierzających do zawarcia ugody Spółka przyznała, że zajmuje teren bez tytułu prawnego. Finalizowane są rozmowy w kwestii ugodowego załatwienia sprawy i zapłaty przez Spółkę jednorazowego odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z gruntu. Należy zaznaczyć iż na chwilę obecną nie budzi wątpliwości między Wnioskodawcą i Spółką fakt zajęcia bez tytułu prawnego przedmiotowego terenu. Przedmiotem ustaleń są kwestie dotyczące wysokości odszkodowania należnego Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy uzasadnione jest opodatkowanie czynszu dzierżawnego należnego od Spółki na podstawie wiążących Spółkę z Miastem umów dzierżawy, natomiast odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez Spółkę nie jest opodatkowane.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązującego do dnia 31 grudnia 2010r., gdyż we wniosku z dnia 8 listopada 2010r. Wnioskodawca wskazał, że wniosek dotyczy zaistniałego stanu faktycznego.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

eksport towarów;

import towarów;

wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub do podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Przy czym należy zwrócić uwagę w szczególności na przepis art. 8 ust. 1 pkt 2, który przez świadczenie usług nakazuje rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Zauważyć należy, iż stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, co do zasady podlega opodatkowaniu wówczas gdy ma charakter odpłatny.

Kwestią „odpłatności” ETS zajmował się w swoim orzecznictwie wielokrotnie (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, iż o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

Stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010r.), podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

Z przepisu art. 693 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) wynika, że przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu ustanowiony czynsz. Czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju.

Przystępując do rozstrzygnięcia przedmiotowej spawy na wstępie należy wskazać, iż kwestie bezumownego korzystania z cudzej rzeczy regulują przepisy m.in. art. 224, 225 oraz art. 674 Kodeksu cywilnego.

Stosownie do art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego, samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jak wynika z treści § 2 powołanego przepisu – od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.

Jak wynika natomiast z art. 225 Kodeksu cywilnego, obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Z ww. regulacji wynika, iż w sytuacji wytoczenia powództwa – przeciwko samoistnemu posiadaczowi w złej wierze – jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy oraz jest odpowiedzialny za jej stan. Ponadto, spoczywa na nim obowiązek zwrotu pobranych od powyższej chwili pożytków, których nie zużył, jak również winny jest uiścić wartość tych, które zużył.

Zgodnie z art. 674 Kodeksu cywilnego, jeżeli po upływie terminu oznaczonego w umowie albo w wypowiedzeniu najemca używa nadal rzeczy za zgodą wynajmującego, poczytuje się w razie wątpliwości, że najem został przedłużony na czas nie oznaczony. Zgodnie natomiast z art. 694 Kodeksu cywilnego do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie.

O tym, czy bezumowne korzystanie z gruntu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, decydować będą w każdym przypadku konkretne okoliczności.

W sytuacji, gdy po zakończeniu stosunku zobowiązaniowego korzystający z nieruchomości gruntowej nie chce opuścić nieruchomości, a właściciel tej nieruchomości dążąc do tego wytoczy przeciwko niemu powództwo o wydanie rzeczy, zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne. Świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia – nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania rzeczą i wynikłe z tego tytułu szkody.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, gdy po zakończeniu umowy (porozumienia) dotychczasowy korzystający z gruntu nadal użytkuje nieruchomość za zgodą właściciela (nawet dorozumianą), płacąc z tego tytułu określone kwoty. Uwzględnić w takim przypadku należy, że jeżeli po upływie terminu oznaczonego w umowie (porozumieniu) albo w wypowiedzeniu korzystający z gruntu używa nadal rzecz za zgodą właściciela tego gruntu, poczytuje się w razie wątpliwości, że umowa o korzystanie z nieruchomości gruntowej została przedłużona na czas nieoznaczony (art. 674 kodeksu cywilnego). Taka sytuacja wskazuje na kontynuację dotychczasowego stosunku zobowiązaniowego, który podlegał i dalej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując należy stwierdzić, iż decydujące znaczenie dla opodatkowania lub nieopodatkowania bezumownego korzystania z nieruchomości po zakończeniu stosunku zobowiązaniowego mają okoliczności faktyczne. Generalnie sytuacja ta pozostaje poza opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak okoliczności wskazują na dorozumiane, milczące przedłużenie umowy – czynność ta podlega opodatkowaniu jako świadczenie usług.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że dnia 22 sierpnia 2006 roku Spółka zawarła umowę z Wnioskodawcą na dzierżawę nieruchomości położonej w B., część działki nr 542/5 o pow. 30000 m2, w celu zasypania rozlewisk wodnych i ich rekultywacji z ważnością od dnia 1 września 2006 roku do dnia 31 sierpnia 2009 roku. W dniu 31 sierpnia 2009 roku umowa dzierżawy wygasła. Pismem z dnia 4 sierpnia 2009 roku Wnioskodawca wezwał Spółkę do protokolarnego przekazania nieruchomości w dniu 7 września 2009 roku. Dnia 7 września 2009 roku nie przejęto nieruchomości w terenie ze względu na fakt nie zakończenia robót. Z uwagi na roboty związane z tutejszym rowem melioracyjnym. Spółka oświadczyła, że prace rekultywacyjne zakończy do dnia 31 grudnia 2011 roku. Dnia 25 października 2010r. wezwano ponownie Spółkę do niezwłocznego wydania Wnioskodawcy części działki nr 542/5 po jej uporządkowaniu i złożeniu wymaganej dokumentacji.

W związku z tym, że Spółka nie wydała nieruchomości Wnioskodawcy od dnia 1 września 2009 roku naliczono odszkodowanie za bezumowne korzystanie z ww. nieruchomości, płatne do nadal, do dnia 30 każdego miesiąca. Spółka od dnia 1 września 2009 roku do chwili obecnej zajmuje nieruchomość bez tytułu prawnego. Spółka nie wykonała jeszcze wszystkich wymaganych prac w terenie i nie wydała ww. nieruchomości, pomimo wezwań do przekazania nieruchomości za protokołem zdawczo - odbiorczym, po uprzednim jego uporządkowaniu i przygotowaniu do przyjęcia.

Wnioskodawca podejmował działania i wzywał Spółkę do wydania nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa i Wnioskodawcy, po uprzednim jej uporządkowaniu i przygotowaniu do przejęcia i złożenia wymaganych dokumentów, tj. przedłożenie dokumentacji potwierdzającej zakończenie prac budowlanych prowadzonych na ww. nieruchomości oraz przedłożenie dokumentacji geotechnicznej obrazującej przekrój pionowy materiału zeskładowanego na nieruchomości sporządzonej na aktualnej mapie sytuacyjno wysokościowej do ww. działki 542/5 stanowiącej własność Skarbu Państwa.

Pismem z dnia 4 sierpnia 2009 roku wezwano Spółkę do protokolarnego przekazania nieruchomości Gminie B. w dniu 7 września 2009 roku. Dnia 7 września 2009 roku nie przejęto nieruchomości w terenie ze względu na fakt nie zakończenia robót. Z uwagi na roboty związane z tutejszym rowem melioracyjnym. Spółka oświadczyła, że prace rekultywacyjne zakończy do dnia 31 grudnia 2011 roku. Począwszy od dnia 1 września 2009 roku zgodnie z § 8 ust. 2 umowy naliczano Spółce wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości w wysokości 300% czynszu dzierżawnego, następnie na skutek opinii prawnych odwołujących się do rozstrzygnięć sądowych odszkodowanie skorygowano do 100% czynszu dzierżawnego. Dnia 3 lutego 2010 roku wyznaczono kolejny termin protokolarnego przekazania nieruchomości Wnioskodawcy na dzień 26 lutego 2010 roku. W trakcie wizji w terenie w tym dniu stwierdzono, że część działki nr 542/5 o pow. 30000 m#178; nadal jest wykorzystywana przez Spółkę. Dnia 25 października 2010 roku wezwano ponownie Spółkę do niezwłocznego wydania Wnioskodawcy, części działki nr 542/5 o pow. 30000 m#178; po jej uporządkowaniu i złożeniu wymaganej dokumentacji tj. przedłożenie dokumentacji geotechnicznej obrazującej przekrój pionowy materiału zeskładowanego na nieruchomości, sporządzonej na aktualnej mapie sytuacyjno - wysokościowej oraz przedłożenie dokumentów potwierdzających zakończenie prac budowlanych prowadzonych na nieruchomości.

Spółka nie chciała przekazać Wnioskodawcy części działki nr 542/5 o pow. 30000 m#178;, ponieważ nie przeprowadziła prac zasypowych i jak twierdziła wykona to w momencie zakończenia prac przy rowie melioracyjnym. Obecnie chce przekazać teren z niezakończonymi robotami zasypowymi i bez przekazania dokumentacji, o której mowa w pkt 1.

Wszystkie terminy wydania nieruchomości Wnioskodawcy były wyznaczane pisemnie. W pismach tych Wnioskodawca nie pisał o skierowaniu postępowania na drogę sądową gdyż zależy mu na wydaniu nieruchomości uporządkowanej i przekazanej wraz z dokumentacją. Przejęcie nieruchomości w takim stanie faktycznym w jakim są, spowodowałyby odpowiedzialność Wnioskodawcy za ich aktualny stan techniczny i sposób zagospodarowania.

Odnosząc przedstawiony wyżej stan faktyczny do powołanych w sprawie przepisów prawa stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie mamy od czynienia z sytuacją, w której po zakończeniu umowy dzierżawy Spółka nadal zajmuje dzierżawiony teren, a Wnioskodawcy zależy na wydaniu mu nieruchomości uporządkowanej i przekazanej wraz z dokumentacją. Opisanymi w stanie faktycznym pismami Wnioskodawca wzywał wprawdzie Spółkę do przekazania nieruchomości, jednak przejęcie nieruchomości Wnioskodawca uzależnia od zakończenia robót. Wnioskodawca nie skierował postępowania na drogę sądową, gdyż zależy mu na wydaniu nieruchomości uporządkowanej i przekazanej wraz z dokumentacją, a przejęcie nieruchomości w takim stanie w jakim jest spowodowałoby odpowiedzialność Wnioskodawcy za jej aktualny stan techniczny i sposób zagospodarowania.

W przedmiotowej sprawie mamy zatem do czynienia z sytuacją, wskazaną w art. 674 (w związku z art. 694) Kodeksu cywilnego, kiedy to po upływie terminu oznaczonego w umowie albo w wypowiedzeniu dzierżawca używa nadal rzeczy za zgodą wydzierżawiającego, płacąc z tego tytułu opłatę najpierw w wysokości 300% czynszu dzierżawnego, a następnie w wysokości 100% czynszu dzierżawnego.

W związku z powyższym stwierdzić należy, iż należne Wnioskodawcy kwoty za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmującej część działki nr 542/5 podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż są zapłatą za korzystanie z tej nieruchomości przez Spółkę. W przedmiotowej sprawie pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką istnieje bowiem dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką, która nadal zajmuje teren w celu zakończenia robót zasypowych i jej uporządkowania zgodnie z warunkami umowy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez Spółkę nie jest opodatkowane nalało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, że w zakresie pozostałych stanów faktycznych przedstawionych we wniosku zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.