LK-700/LM/JK/2003

Odpowiadając na pismo z dnia (...) w sprawie zakresu zwolnień ustanowionych w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89 ze zm.), zwanej dalej "u.sp.dar." oraz art. 9 pkt 2 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959 ze zm.), zwanej dalej "u.pcc.", Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje i wyjaśnia:

I. Kwestia zakresu zwolnienia wynikającego z art. 4 ust. 1 pkt 1 "u.sp.dar." była przedmiotem analizy dokonanej w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 22 stycznia 2003 r., skierowanym do Izby Skarbowej w (...). W piśmie tym zaprezentowane zostało stanowisko, iż ww. przepis nie stanowi materialnoprawnej podstawy zwolnienia od podatku od spadków i darowizn nabycia budynków gospodarczych usytuowanych na gruntach gospodarstw rolnych w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.

Wobec zastrzeżeń zgłoszonych przez organy samorządu notariuszy, wskazujących na odmienną i powszechną praktykę zarówno organów podatkowych jak i notariuszy, będących płatnikami podatku od spadków i darowizn, Minister Finansów zajął następujące stanowisko:

Interpretacja przepisów art. 4 ust. 1 pkt 1 u.sp.dar. wynika z ich gramatycznej wykładni i odnosi się do ich brzmienia nadanego w nowelizacji z czerwca 1995 r. Jedną ze zmian wówczas wprowadzonych było dodanie w art. 4 ust. 5 następującej treści: "5. Ilekroć w u.sp.dar. jest mowa o gospodarstwie rolnym, oznacza to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym". Powyższa norma odsyła do definicji gospodarstwa rolnego, zawartej w przepisach o podatku rolnym, i powinna mieć zastosowanie w każdym przypadku, gdy w ustawie jest mowa o takim gospodarstwie. Z tego powodu nie można jej pominąć bądź tylko w ograniczonym zakresie stosować przy interpretacji pozostałych przepisów ustawy, które expressis verbis odnoszą się do gospodarstwa rolnego.

Zdaniem Ministra Finansów przy braku spójności norm prawnych zawartych w art. 4 u.sp.dar., zwłaszcza w porównaniu ze stanem prawnym, jaki istniał przed wspomnianą nowelizacją, przyjęcie wyłącznie wykładni gramatycznej prowadzi do wniosków niedających się pogodzić z intencją ustawodawcy oraz dotychczasową praktyką w stosowaniu omawianych przepisów przez podatników i płatników. Mając również na względzie dotychczasową, jednolitą praktykę organów podatkowych, które na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 1 u.sp.dar. zwalniały od podatku od spadków i darowizn nabycie budynków gospodarczych służących bezpośrednio produkcji rolniczej (z wyjątkiem wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b u.sp.dar.), uzasadniona jest jej kontynuacja, do czasu jednoznacznego uregulowania omawianej kwestii w u.sp.dar., co powinno nastąpić jak najszybciej. Analiza prawnoporównawcza przepisów u.sp.dar. na tle systemu podatkowego wskazuje bowiem, że praktyka ta jest zgodna z wolą ustawodawcy, aczkolwiek nieznajdującą jednoznacznego wyrazu w przepisach u.sp.dar. Ponadto należy podkreślić, iż zgodnie z utrwaloną w orzecznictwie zasadą, w przypadku, gdy przepisy podatkowe są niespójne lub wewnętrznie sprzeczne powinny być interpretowane na korzyść podatnika. Taka sytuacja występuje w przedmiotowej sprawie.

II. Odnosząc się do wątpliwości zgłoszonych na tle interpretacji art. 9 pkt 2 u.pcc. Ministerstwo Finansów podziela pogląd Izby Skarbowej, iż zwolnienie ustanowione w tym przepisie obejmuje budynki mieszkalne znajdujące się poza granicami administracyjnymi miast oraz budynki gospodarcze (inwentarskie), jeżeli są usytuowane na gruntach, które:

1) stanowią gospodarstwo rolne,

2) utworzą z nieruchomością nabywcy gospodarstwo rolne,

3) wejdą w skład gospodarstwa rolnego nabywcy

- w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.