ILPB2/436-206/10-2/TR

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko spółki z o. o., reprezentowanej przez doradcę podatkowego, przedstawione we wniosku z dnia 2 lipca 2010 r. (data wpływu: 8 lipca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu – jest prawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 8 lipca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu oraz w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w ramach grupy podmiotów powiązanych (dalej „Grupa”). Zainteresowany, w ramach swojej działalności, na podstawie umowy o zarządzanie płynnością finansową, zamierza skorzystać z kompleksowej usługi oferowanej przez bank - podmiot niepowiązany (dalej: „Bank”).

Umowa o zarządzanie płynnością finansową jest umową typu cash-pooling, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek wchodzących w skład Grupy w prowadzonej działalności gospodarczej, jak również zmniejszenie kosztów finansowania zewnętrznego. Zarządzanie płynnością finansową odbywa się w oparciu o rachunek prowadzony w PLN.

Uczestnikami umowy o zarządzanie płynnością finansową będzie Wnioskodawca oraz Jego spółki „córki”, w których kapitale posiada więcej niż 25% udziałów.

Zasadniczym elementem przedmiotowej umowy jest:

stworzenie Spółkom z Grupy możliwości korzystania z zasobów wspólnej płynności finansowej każdego dnia roboczego - tj. Bank przyzna każdej spółce kredyt dzienny, który może być wykorzystany pod warunkiem istnienia sald dodatnich na rachunkach innych Spółek lub dostępności kredytu w rachunku bieżącym dla jednej ze Spółek z Grupy przyznanego przez bank na podstawie odrębnej umowy;

wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem Zainteresowanego, aby kwota odsetek płaconych bankowiz tytułu istniejącego zadłużenia była jak najmniejsza, a jednocześnie, aby dochody uzyskiwane przez Wnioskodawcę z nadwyżek finansowych były wyższe od standardowego oprocentowania lokat bankowych.

W systemie biorą udział rachunki bankowe (bieżące lub pomocnicze) powiązanych podmiotów tworzące tzw. Grupę Rachunków, w ramach których dokonuje się zarządzanie wspólną płynnością finansową.

Jeden z podmiotów powiązanych pełni rolę zarządzającego strukturą - tzw. Agenta (Agentem może być Zainteresowany lub inny podmiot z Grupy). Dla tego podmiotu Bank prowadzi dwa rachunki: jeden w ramach Grupy Rachunków, drugi dodatkowy - Główny Rachunek Płynności poza Grupą Rachunków.

Bank, biorąc pod uwagę płynność Grupy, przyznaje każdemu posiadaczowi indywidualny limit kredytu dziennego a ich dzienna spłata jest solidarnie poręczona przez wszystkie podmioty uczestniczące w systemie (wynagrodzenie należne z tytułu poręczeń jest uwzględnione w kalkulacji odsetek alokowanych przez bank do poszczególnych posiadaczy rachunków).

Salda ujemne na rachunkach powstające w ciągu dnia w Grupie Rachunków - tzw. kredyty dzienne są długami wymagalnymi na koniec każdego dnia roboczego. System oparty jest na mechanizmie zerowania sald realizowanym na podstawie faktu, iż każdy posiadacz rachunku nieodwołalnie upoważnia Bank do obciążania jednego lub wszystkich jego rachunków a Agent nieodwołalnie upoważnia Bank do obciążania Głównego Rachunku Płynności lub rachunku bieżącego prowadzonego w ramach Grupy Rachunków kwotami, które nie zostały spłacone Bankowi przez któregokolwiek z posiadaczy rachunków zaciągających kredyty dzienne. Oznacza to, że na koniec każdego dnia roboczego Bank na podstawie poręczenia spłaty kredytów dziennych wykorzystuje salda dodatnie na rachunkach jednych spółek prowadzonych w ramach Grupy Rachunków by uregulować salda ujemne powstałe na rachunkach prowadzonych w ramach Grupy Rachunków - należących do pozostałych Spółek z Grupy. W rezultacie salda na rachunkach w ramach Grupy Rachunków są wyrównywane do zera. Spłata następuje przy wykorzystaniu technicznego rachunku bankowego, tzw. bankowego konta spłaty (konto rozrachunkowe Banku). Dzienne sumaryczne saldo netto Grupy Rachunków jest transferowane na lub z Głównego Rachunku Płynności prowadzonego dla Agenta poza Grupą Rachunków na rachunek bieżący prowadzony dla Agenta w ramach Grupy Rachunków. Uczestnik systemu, którego saldo dodatnie na rachunku Bank wykorzystał na koniec dnia roboczego do uregulowania salda ujemnego na rachunku innego podmiotu prawnego wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela zgodnie z cywilistyczną konstrukcją subrogacji ustawowej, o której mowa w art. 518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r. Nr 16, poz. 93 wraz z kolejnymi nowelizacjami; dalej Kodeks cywilny”). Wraz z wstąpieniem w prawa Banku (zaspokojonego wierzyciela) i nabyciem wierzytelności, poszczególni Uczestnicy, również Agent, będą nabywać prawo do odsetek od wartości nominalnej nabytych wierzytelności.

Bilansowanie sald na rachunkach bankowych Uczestników, dokonywane na koniec każdego dnia roboczego, przebiegać będzie w sposób następujący:

Bank ustali saldo netto grupy wykazywane na rachunkach prowadzonych w ramach Grupy Rachunków;

w przypadku salda ujemnego Bank, w imieniu i na rzecz Agenta, dokona przelewu środków pieniężnych z Głównego Rachunku Płynności Agenta na rachunek pomocniczy Agenta w ramach Grupy Rachunków, w wysokości pokrywającej saldo ujemne Grupy;

w przypadku salda dodatniego Bank, w imieniu i na rzecz Agenta, dokona przelewu środków pieniężnych z rachunku pomocniczego Agenta w ramach Grupy Rachunków na rachunek Główny Rachunek Płynności Agenta, w wysokości nadwyżki pieniężnej wygenerowanej przez Grupę;

Bank, w imieniu i na rzecz Agenta, dokona przelewu środków pieniężnych z rachunku pomocniczego Agenta na swoją rzecz, dokonując w ten sposób spłaty przez Agenta wierzytelności Banku wobec uczestników posiadających salda ujemne. W ten sposób Agent wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela (Banku) z tytułu wierzytelności Banku przysługujących względem uczestników ujemnych;

Jeśli w wyniku operacji opisanych w pkt d) na rachunku Agenta prowadzonym w ramach Grupy Rachunków powstanie saldo ujemne, Bank, w imieniu i na rzecz Uczestników posiadających salda dodatnie na rachunkach pomocniczych dokona przelewu środków pieniężnych z ich rachunków na swoją rzecz, dokonując w ten sposób spłaty wierzytelności Banku wobec Agenta. W konsekwencji Uczestnicy wstąpią w prawa zaspokojonego wierzyciela (Banku) z tytułu wierzytelności Banku przysługujących względem Agenta.

W rezultacie operacji zerowania sald wykonywanych przez Bank codziennie w ramach procesu końca dnia będącego integralnym elementem usługi cash pool, Spółki będą wykazywały salda równe zero na rachunkach w ramach Grupy Rachunków - Spółki z Grupy będą wykazywały w swoich księgach krótkoterminowe należności lub krótkoterminowe zobowiązania wobec innych Spółek z Grupy.

Zgodnie z założeniami struktury, na początku każdego kolejnego dnia roboczego w ramach struktury będą występowały transfery odwrotne do wieczornych operacji zerowania sald. Oznacza to, że każdego dnia roboczego rano Spółki będą regulowały/spłacały powstałe w rezultacie wieczornych operacji sald należności/zobowiązania. W konsekwencji, poszczególni Uczestnicy systemu każdego następnego dnia rano będą posiadali takie same salda na swoich rachunkach bieżących w ramach Grupy Rachunków jakie posiadały przed dokonaniem wieczornych transferów zerowania sald.

Odsetki od wzajemnych zobowiązań, jakie powstawały pomiędzy Spółkami uczestniczącymi w usłudze cash pool każdego dnia roboczego w poprzednim miesiącu w wyniku wieczornych operacji zerowania sald, będą naliczane na bazie dziennej, natomiast ich płatność przez (do) poszczególnych Uczestników będzie dokonywana raz w okresie rozliczeniowy - każdego pierwszego dnia roboczego na rachunku każdego podmiotu prawnego włączonego do usługi cash pool Bank będzie księgował odsetki.

W Umowie cash pool zostaną określone wysokości oprocentowania kredytów dziennych przyznanych poszczególnym Uczestnikom struktury cash pool. W rezultacie wykonanych operacji zerowania sald i wstąpienia Spółek z Grupy w prawa Banku (zaspokojonego wierzyciela) do odsetek od spłaconych kredytów dziennych, poszczególni Uczestnicy, również Agent, będą nabywać prawo do odsetek od wartości nominalnej nabytych wierzytelności.

Bank będzie świadczył usługę naliczania i alokacji odsetek od wzajemnych zobowiązań na saldach uczestników zgodnie z zasadami określonymi w umowie cash-pool. Uczestnicy usługi cash pool, których rachunki bieżące włączone do Grupy Rachunków będą wykazywały dodatnie salda i które to rachunki bieżące wykorzystane zostały do spłaty kredytów dziennych pozostałych Uczestników usługi cash pool, otrzymają od wykorzystanego w ten sposób salda odsetki od Uczestników usługi cash pool, których kredyty dzienne zostały spłacone, zgodnie z warunkami oprocentowania dla kredytów dziennych.

Odsetki od dodatnich sald na rachunkach bieżących włączonych do Grupy Rachunków, z których dokonano spłat kredytów dziennych pozostałych Uczestników usługi cash pool oraz odsetki od niespłaconych kredytów dziennych będą kapitalizowane jedną kwotą, osobno na każdym Rachunku Bieżącym włączonym do Grupy Rachunków, pierwszego Dnia Roboczego danego miesiąca kalendarzowego za okres obejmujący miesiąc poprzedni.

Na podstawie odrębnych umów zawartych z Bankiem, Bank na bazie dziennej, naliczał będzie odsetki debetowe/kredytowe od salda występującego na Rachunku Płynności Agenta. Na koniec okresu rozliczeniowego, Bank będzie uznawał Rachunek Główny Agenta kwotą należnych odsetek lub odpowiednio obciążał Rachunek Główny Agenta kwotą odsetek należnych Bankowi.

Powyżej opisany mechanizm zarządzania płynnością finansową jest w pełni administrowany i zarządzany przez Bank. Nie wymaga on żadnego dodatkowego zaangażowania ani Wnioskodawcy, ani pozostałych podmiotów w nim uczestniczących. Za korzystanie z usługi cash pool każda ze spółek z Grupy będzie płaciła bankowi opłatę miesięczną w takiej samej wysokości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy transfery gotówki dokonywane w ramach opisanego systemu cash-pooling oparte o wspólną odpowiedzialność wynikającą z poręczeń uczestników i subrogacji (wstępowania w prawa wierzyciela) rodzą po stronie Wnioskodawcy obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności czy opisane transfery należy traktować jako umowy pożyczki...

Zdaniem Wnioskodawcy, art. 1 ustawy PCC zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Wśród wymienionych czynności podlegających opodatkowaniu brak jest umów zarządzania płynnością finansową. Jednocześnie zdaniem Zainteresowanego, w przypadku transakcji wykonywanych w ramach opisanego systemu cash-pooling, brak jest podstaw do uznania, że stanowią one pożyczki.

Ponadto, poza zakresem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych pozostaje również subrogacja stanowiąca podstawę prawną dla dokonywanych w ramach struktury transferów środków pieniężnych pomiędzy poszczególnymi posiadaczami rachunków. A zatem, rozważane transfery dokonywane w ramach opisanego systemu cash-pooling nie rodzą po stronie Wnioskodawcy obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Zainteresowanego, za słusznością Jego stanowiska przemawia szereg opartych na przepisach prawa argumentów przedstawionych poniżej:

1.

Cash-pooling (zarządzanie płynnością finansową) to umowa o świadczenie usługi finansowej oferowana przez banki. Usługa ta jest przeznaczona do efektywnego zarządzania środkami finansowymi podmiotów gospodarczych. Głównym celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest optymalizacja zarządzania stanem finansów na wielu rachunkach bankowych należących do grupy o złożonej strukturze (np. holdingu lub grupy kapitałowej). Ogólnie usługa świadczona na rzecz Zainteresowanego i pozostałych spółek z Grupy polega na koncentrowaniu środków z rachunków poszczególnych uczestników systemu na Głównym Rachunku Płynności (rachunek traktowany przez bank jako rachunek rozliczeniowy dla wszystkich spółek grupy kapitałowej) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy PCC opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają jedynie czynności wymienione w zamkniętym katalogu zawartym tym przepisie. Wśród czynności wymienionych w tym przepisie nie ma umowy cash poolingu, co więcej konstrukcja prawna tej umowy wyklucza możliwość uznania, iż jest ona typem jednej z umów w ww. katalogu wymienionych.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że zawarcie takiej umowy oraz wykonanie poszczególnych czynności w ramach jej realizacji nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ustawy o PCC podatkowi podlegają wyłącznie wymienione w tym przepisie czynności cywilnoprawne, takie jak:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

umowy dożywocia,

umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

ustanowienie hipoteki,

ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

umowy depozytu nieprawidłowego,

umowy spółki.

Umowa o zarządzanie płynnością finansową, jako umowa typu cash-pooling, jak i transfery pieniężne dokonywane w oparciu o mechanizm subrogacji nie zostały wymienione w powyższym katalogu.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej „NSA”), katalog czynności cywilnoprawnych wskazanych w art. 1 ustawy o PCC jest katalogiem zamkniętym, obejmującym jedynie czynności cywilnoprawne wymienione w tym katalogu. Stanowisko to zostało wyrażone m. in. w następujących wyrokach NSA: z dnia 27 kwietnia 1993 r. (SA/Wr 73/93), z dnia 7 lutego 1997 r. (Gd 916/96), z dnia 10 maja 1994 r. (SA/Ka 1736/93), czy wyroku NSA z dnia 16 lipca 1997 r. (III SA 508/96).

Na potwierdzenie powyższego stanowiska Zainteresowany powołuje się na:

postanowienie wydane przez Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 17 grudnia 2006 r., sygn. 1471/DC/436/59/05/HB,

postanowienie wydane przez Naczelnika Opolskiego Urzędu Skarbowego z dnia 22 maja 2006 r., sygn. PD/436-2/MG/06,

postanowienie wydane przez Naczelnika Lubelskiego Urzędu Skarbowego z dnia 8 maja 2006 r., sygn. PD.423-9/06).

2.

Ponadto, umowa cash-pooling nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, ponieważ jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT jako usługa pośrednictwa finansowego.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o PCC opodatkowaniu tym podatkiem nie podlegają co do zasady, czynności, w przypadku których przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona z podatku od towarów i usług.

W rozważanym stanie faktycznym bank wykonuje na rzecz uczestników systemu szereg czynności, których celem jest najefektywniejsze zarządzanie płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej poprzez kompensowanie niedoborów środków pieniężnych podmiotu należącego do tej grupy nadwyżkami innego podmiotu należącego do tej samej grupy.

Zdaniem Zainteresowanego powyższe czynności składają się na kompleksową usługę, która powinna zostać zakwalifikowana do kategorii usługi pośrednictwa finansowego pozostałe, gdzie indziej nie sklasyfikowane (PKWiU 65.23.10). Jako taka usługa ta podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy VAT.

Potwierdzenie takiej klasyfikacji przedmiotowych usług znaleźć można w odpowiedzi Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów z dnia 2 lipca 2004 r. na interpelację nr 6005:

„(...) Usługi wykonywane w ramach porozumień o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową przez grupę spółek klasyfikuje się w grupowaniu PKWiU 65.23.10-00.00 „Usługi pośrednictwa finansowego, gdzie indziej nie sklasyfikowane”.

Zgodnie z poz. 3 załącznika Nr 4 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem czynności enumeratywnie wskazanych w ww. załączniku, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Zatem usługi wspólnego zarządzania płynnością finansową w ramach porozumień typu cash pooling zwolnione są od podatku od towarów I usług.”

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że zgodnie z umową bank świadczy na rzecz uczestników usługę pośrednictwa finansowego. Ponieważ z tytułu świadczenia tej usługi jest on zwolniony z opodatkowania VAT, w rozważanym stanie faktycznym zastosowanie znajdzie wyłączenie z opodatkowania, o którym mowa w art. 2 pkt 4 lit. b ustawy PCC. W konsekwencji czynności wykonywane w ramach realizacji umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

3.

Należy zauważyć, iż w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie wymieniono umowy cash-pooling, lecz wymieniono w nim umowę pożyczki.

W opinii Zainteresowanego transfery środków pieniężnych z konta uczestnika wykazującego dodatnie saldo na konto uczestnika, wykazującego ujemne saldo na koniec dnia nie są pożyczkami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 720 ustawy Kodeks cywilny „przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy (...), a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy (...).” Treść powyższego przepisu wskazuje, że przyjąć należy, iż z umową pożyczki mamy do czynienia wtedy, gdy:

pożyczkodawca złoży oświadczenie woli, w którym zobowiąże się do przekazania określonej sumy pieniędzy pożyczkobiorcy;

pożyczkobiorca zobowiąże się zwrócić taką samą ilość pieniędzy.

W rozważanym stanie faktycznym mamy zaś do czynienia z następującą sekwencją zdarzeń:

Bank ustali saldo netto grupy wykazywane na rachunkach prowadzonych w ramach Grupy Rachunków;

w przypadku salda ujemnego Bank, w imieniu i na rzecz Agenta, dokona przelewu środków pieniężnych z Głównego Rachunku Płynności Agenta na rachunek pomocniczy Agenta w ramach Grupy Rachunków, w wysokości pokrywającej saldo ujemne Grupy;

w przypadku salda dodatniego Bank, w imieniu i na rzecz Agenta dokona przelewu środków pieniężnych z rachunku pomocniczego Agenta w ramach Grupy Rachunków na rachunek Główny Rachunek Płynności Agenta, w wysokości nadwyżki pieniężnej wygenerowanej przez Grupę;

Bank, w imieniu i na rzecz Agenta, dokona przelewu środków pieniężnych z rachunku pomocniczego Agenta na swoją rzecz, dokonując w ten sposób spłaty przez Agenta wierzytelności Banku wobec uczestników posiadających salda ujemne. W ten sposób Agent wstąpi w prawa zaspokojonego wierzyciela (Banku) z tytułu wierzytelności Banku przysługujących względem uczestników ujemnych;

Jeśli w wyniku operacji opisanych w pkt d) na rachunku Agenta prowadzonym w ramach Grupy Rachunków powstanie saldo ujemne, Bank, w imieniu i na rzecz Uczestników posiadających salda dodatnie na rachunkach pomocniczych dokona przelewu środków pieniężnych z ich rachunków na swoją rzecz, dokonując w ten sposób spłaty wierzytelności Banku wobec Agenta. W konsekwencji Uczestnicy wstąpią w prawa zaspokojonego wierzyciela (Banku) z tytułu wierzytelności Banku przysługujących względem Agenta.

W rezultacie operacji zerowania sald wykonywanych przez Bank codziennie w ramach procesu końca dnia będącego integralnym elementem usługi cash pool, Spółki będą wykazywały salda równe zero na rachunkach w ramach Grupy Rachunków - Spółki z Grupy będą wykazywały w swoich księgach krótkoterminowe należności lub krótkoterminowe zobowiązania wobec innych Spółek z Grupy.

Inicjatorem transferów nie są same strony lecz Bank, który realizuje prawo przysługujące mu na mocy poręczenia udzielonego przez uczestników systemu. Nie dochodzi tutaj więc do zawarcia jakiejkolwiek umowy miedzy uczestnikami, ponieważ brak jest oświadczeń woli stron, o jakich w przypadku pożyczki mówi Kodeks cywilny. W szczególności nie dochodzi do zawarcia między nimi jakiejkolwiek umowy, w wyniku której jedna ze stron zobowiązałaby się do przekazania środków pieniężnych drugiej stronie, a druga strona zobowiązałaby się do ich zwrotu. Podmiot, którego środki pieniężne są przekazywane nie posiada wiedzy o tym, że tak się stanie - jest o tym informowany po fakcie.

W przedmiotowym systemie zarządzania płynnością występują spółki, wśród których niektóre mogą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, podczas gdy inne mogą posiadać niedobór tych środków.

Z tytułu uczestnictwa w powyższych transakcjach dla wszystkich spółek Grupy powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodu w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Należy więc stwierdzić, że transfery środków pieniężnych na gruncie analizowanego stanu faktycznego nie wyczerpują istotnych znamion pożyczki. Ponadto, należy brać pod uwagę, iż podstawą prawną dla dokonywanych w ramach struktury transferów pieniężnych pomiędzy poszczególnymi posiadaczami rachunków jest subrogacja, która jest poza zakresem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym należy uznać, że transfery te nie są pożyczkami.

Spółka pragnie zauważyć, że organy podatkowe wielokrotnie podkreślały, że transfery dokonywane w ramach realizacji umów typu cash pooling nie powinny być uznawane za pożyczki, gdyż podmiot, którego środki są transferowane przez Bank nie posiada wiedzy na temat tego, czy i w jakiej wysokości środki te zostaną w ogóle wykorzystywane.

Taką tezę zawierają m.in.:

postanowienie wydane przez Naczelnika Świętokrzyskiego Urzędu Skarbowego z dnia 29 maja 2006 r., sygn. RO/436-2/06);

interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 14 grudnia 2009 r. ILPB2/436-184/09-3/MK.

Umowa o zarządzanie płynnością finansową w żadnym wypadku nie realizuje również ekonomicznego celu pożyczki. O ile ekonomicznym celem umowy pożyczki jest korzystanie przez ściśle określony czas z cudzego kapitału, w ściśle określonej wysokości, w celach inwestycyjnych lub konsumpcyjnych, zwykle za zapłatą pożyczkodawcy umówionego wynagrodzenia, o tyle w umowie o zarządzanie płynnością finansową uczestnicy umowy realizują cel przedstawienia bankowi skonsolidowanego salda grupy rachunków (saldo na Głównym Rachunku Płynności), tak aby należne bankowi odsetki zostały naliczone w mniejszej wysokości w przypadku ujemnego salda skonsolidowanego grupy (lub aby bank naliczył wyższe odsetki w przypadku ujemnego salda skonsolidowanego grupy), z czego korzyści osiągają wszyscy uczestnicy systemu zarządzania płynnością finansową.

Biorąc pod uwagę całość powyższych rozważań należy stwierdzić, że dokonywane przez bank transfery środków pieniężnych nie są ani pożyczką ani żadną inną czynnością cywilnoprawną, która podlegałaby opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Co więcej transfery te stanowią czynności wykonywane w ramach kompleksowej usługi pośrednictwa finansowego, z tytułu świadczenia której bank jest zwolniony z opodatkowania VAT. Dlatego też dokonanie przedmiotowych transferów nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

następujące czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

(uchylona),

umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

umowy dożywocia,

umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat i dopłat,

(uchylona),

ustanowienie hipoteki,

ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

umowy depozytu nieprawidłowego,

umowy spółki;

zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy, przedmiotem opodatkowania są m. in. umowy pożyczki. W myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa cash poolingu to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Cash pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie.

Przedstawiona we wniosku Spółki konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że tym samym wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash-poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash-poolingu.

Reasumując stwierdza się, iż transfery gotówki dokonywane w ramach opisanego systemu cash pooling nie należą do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych w dniu 5 października 2010 r. zostały wydane interpretacje indywidualne nr ILPB3/423-595/10-2/EK i nr ILPB3/423-595/10-3/EK.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądowych, postanowień oraz interpretacji indywidualnych, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.