1401/PD/4230Z-68/05/TS

Pytanie podatnika:

Zdaniem podatnia z uwagi na treść art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do uzyskanych przychodów związanych z przestępstwem nie mogą mieć zastosowania przepisy ustawy o pdop. W takiej sytuacji Podatnik ma prawo dokonać korekty rzekomo osiągniętych przychodów z tytułu wpłaconych rat i w tej części skorygować zaliczki na podatek dochodowy.

Decyzja

Na podstawie art. 14b § 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa ( t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ) oraz art. 2 ust. 1 pkt 3 i 12 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych ( Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie po rozpatrzeniu zażalenia Sp. z o.o. "P" z dnia 11 sierpnia 2005 r. (bez numeru) na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Piasecznie z dnia 4 sierpnia 2005 r. Nr 1418/ZD/S/4230/751/2005 w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie Spółki w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych

orzeka

- odmówić zmiany postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w Piasecznie z dnia 4 sierpnia 2005 r. Nr 1418/ZD/S/4230/751/2005.

Uzasadnienie

Sp. z o.o. "P" pismem z dnia 11 sierpnia 2005 r. (bez numeru) wystąpiła z wnioskiem o udzielenie pisemnej interpretacji w trybie art. 14a Ordynacji podatkowej.

Z przedstawionego stanu faktycznego zawartego we wniosku wynika, że Spółka prowadzi działalność polegającą na udzielaniu pożyczek osobom fizycznym. Działalność prowadzona jest poprzez sieć przedstawicieli. Umowy podpisywane są przez pożyczkobiorców w obecności przedstawiciela działającego na podstawie udzielonego pełnomocnictwa. Kwota pożyczki przekazywana jest najczęściej pożyczkodawcom przez przedstawiciela. Przedstawiciel na podstawie zawartej z pożyczkobiorcą umowy jest również uprawniony do przyjmowania miesięcznych rat od spłacającego pożyczkę. Każda wpłacona rata obejmuje część kwoty głównej, odsetki od tej kwoty i część opłaty administracyjnej. Podatnik odprowadza zaliczkę na podatek dochodowy od uzyskanych przychodów tj. prowizji, oprocentowania i opłaty administracyjnej. Przedstawiciel Spółki posługując się danymi osób trzecich, w których posiadanie wszedł bezprawnie, sfałszował umowy pożyczki w celu wyłudzenia od Spółki kwot pożyczek. Przedstawiciel Spółki przekazywał część wyłudzonych środków na obsługę umów fikcyjnych. Spółka "P" po otrzymaniu każdej raty z takiej umowy zaliczała uzyskaną prowizję, odsetki oraz opłatę administracyjną do przychodów podlegających opodatkowaniu. W związku z brakiem wpływu pozostałych środków pieniężnych Spółka wszczęła postępowanie wyjaśniające, zawiadamiając jednocześnie Prokuraturę Rejonową, która w obecnej chwili prowadzi śledztwo w sprawie. W ocenie Spółki, z chwilą ujawnienia faktu fałszowania umów brak jest przesłanek pozwalających stwierdzić, że umowy zostały zawarte. Wskazuje na to treść art. 58 Kodeksu cywilnego, w myśl którego umowy te były nieważne. Zdaniem Spółki wpłaty na jej rzecz dokonywane były w związku z trwającym przestępstwem, a takie czynności nie mogą być podstawą prawnie skutecznej umowy. Zatem z uwagi na treść art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do uzyskanych przychodów nie mogą mieć zastosowania przepisy tej ustawy. Według Spółki w przypadku, gdy przedstawiciel zwrócił jedynie część otrzymanej pożyczki, nie można mówić, iż osiągnęła jakikolwiek przychód. W takiej sytuacji Podatnik ma prawo dokonać korekty rzekomo osiągniętych przychodów z tytułu wpłaconych rat i w tej części skorygować zaliczki na podatek dochodowy.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Piasecznie postanowieniem z dnia 4 sierpnia 2005 r. Nr 1418/ZD/S/4230/751/2005 nie potwierdził stanowiska Spółki "P". Rozstrzygnięcie swoje uzasadnił postanowieniami art. 12 ust. 1, ust. 3 i ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przepis ten stanowi, że przychodami są m.in. otrzymane pieniądze, wartości pieniężne a także przychody należne choćby jeszcze nie zostały otrzymane. Zdaniem organu pierwszej instancji Spółka po otrzymaniu spłaty rat wynikających z zawartych umów powinna zaliczyć uzyskaną prowizję, odsetki oraz opłatę administracyjną do przychodów podlegających opodatkowaniu. Natomiast art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym nie ma w przedmiotowej sprawie zastosowania. Spółka zawarła umowy pożyczki zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. W oparciu o zawarte umowy został zrealizowany przychód. Organ podatkowy stwierdził, że w opisanej sytuacji doszło do zagarnięcia mienia, które może być odzyskane.

W zażaleniu na postanowienie Spółka wnosi o uchylenie jego w całości, uznając stanowisko organu pierwszej instancji jako błędne, zaś uzasadnienie wadliwe pod względem logicznym. Wadliwość postanowienia, zdaniem Strony, wynika z przyjęcia przez organ podatkowy, iż dokonane częściowe wpłaty przez osobę popełniającą przestępstwo związane były ze spłatą rat wynikających z fikcyjnie zawartych umów pożyczki. Konkluduje, iż nie do przyjęcia jest w świetle zgromadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Piasecznie materiału dowodowego w sprawie, że Spółka zawarła jakiekolwiek umowy pożyczki. Spółka nie zawarła umowy pożyczki, gdyż od chwili złożenia oświadczenia przez przestępcę, umowa ta była nieważna zgodnie z art. 58 Kodeksu cywilnego. Według Spółki wpłaty dokonywane były wyłącznie w celu wyłudzenia środków. Zastosowanie ma zatem art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w związku z czym przysługuje podatnikowi prawo do skorygowania przychodów.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie po rozpatrzeniu zażalenia stwierdza co następuje.

Zarówno organ pierwszej instancji jak również organ odwoławczy nie są w posiadaniu dokumentu oceniającego materiał zgromadzony przez Prokuraturę Rejonową w opisanej sprawie oraz dowodów, z których wynikałyby znamiona przestępstwa. Ocenie podlega przedstawiony we wniosku Podatnika zgodnie z § 2 art. 14a Ordynacji podatkowej stan faktyczny. W tym postępowaniu nie jest natomiast gromadzony materiał dowodowy. Opierając się na stanie faktycznym zaprezentowanym przez Podatnika, a w szczególności na sformułowaniu we wniosku, że "powziął uzasadnione podejrzenie", nie jest oczywistym, że przedstawiciel Spółki dokonał sfałszowania umowy. Stwierdzenie, iż to przedstawiciel zaciągnął pożyczki, może nastąpić po jego wyjaśnieniach i uwzględnieniu treści umów. Wtedy dopiero będzie można dochodzić należnych od niego kwot. Stosowanie przepisu art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego w prawie podatkowym nie jest możliwe, stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27.02.2004 r. Sygn. akt I S.A./Gd 1216/03. Z przepisów prawa podatkowego można jedynie wyprowadzić normę nakazującą określone zachowanie podatnika; normę, która nakazuje zapłacenie podatku, jeżeli zostaną spełnione warunki powodujące powstanie zobowiązania podatkowego. Ponadto Sąd stwierdził, że art. 58 k.c. nie może być wykorzystywany jako generalna klauzula pozwalająca na całkowicie nieograniczone i dowolne kształtowanie zobowiązań podatkowych. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej podstawą do stwierdzenia nieskuteczności umowy jest stosowne orzeczenie organów ścigania, bowiem konieczne jest przeprowadzenie postępowania dowodowego i dokonanie oceny zebranego materiału.

Należy zatem zgodzić się z Naczelnikiem Urzędu, iż w przedmiotowej sprawie nie ma podstaw do zastosowania art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z jego treścią przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Od czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy należy odróżnić czynności prawnie dozwolone, lecz wykonywane bez wymaganego prawem zezwolenia. Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym są także czynności faktyczne powodujące powstanie przychodu, gdyż opodatkowana jest nie czynność cywilnoprawna lecz jej skutki. Zatem istotne jest czy Spółka otrzymała korzyści wynikające z umowy zawartej z naruszeniem prawa. Przychody uzyskane z działalności wykonywanej bez wymaganego prawem zezwolenia, winny podlegać stosownemu opodatkowaniu, co potwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 lipca 1997r. sygn.akt VI KZP 13/73.