PO3-MD-722-7638-808/97

Odpowiadając na pismo (...) Ministerstwo Finansów na wstępie informuje, że ponieważ Spółdzielnia wnosi o "ocenę możliwości spisania w straty wierzytelności w oparciu o art. 16 ust. 2a pkt 1 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.)", to należy zauważyć, iż przepis ten nie daje podstaw do uznania nieściągalności wierzytelności, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy, a jedynie do uznania nieściągalności wierzytelności za uprawdopodobnioną, co pozwala na utworzenie rezerw, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 26 ustawy, w koszty uzyskania przychodów.

Uznanie wierzytelności za nieściągalną, tj. bezwzględne zakwalifikowanie jej do kosztów uzyskania przychodów, nie może być potraktowane jako tożsame z uznaniem prawdopodobieństwa jej nieściągalności, tj. zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów utworzonej na pokrycie takiej wierzytelności rezerwy, którą należy jednak w przyszłości rozwiązać - np. w przypadku przedawnienia wierzytelności. Z tym że wierzytelności odpisane jako przedawnione nie uważa się za koszty uzyskania przychodów - art. 16 ust. 1 pkt 20 ww. ustawy, w tym także wierzytelności, które wcześniej zostały zarachowane jako przychody należne.

W odniesieniu natomiast do postanowień art. 16 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ze względu na użyty przez ustawodawcę zwrot "w szczególności" należy zaznaczyć, że katalog uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności nie jest zamknięty, wierzyciel musi zatem zgromadzić takie dowody, które będą pozwalały na wyciągnięcie wniosku, że istnieje duże prawdopodobieństwo nieściągnięcia wierzytelności, co w każdej sytuacji jako indywidualny przypadek będzie podlegało ocenie organów skarbowych.

Przy rozstrzyganiu w tej konkretnej sprawie za istotne przesłanki wskazujące na uprawdopodobnioną nieściągalność przedmiotowej wierzytelności należy uznać załączone do akt sprawy dowody i dokumenty, tj. w szczególności pozew do Sądu Polubownego o zasądzenie kwoty należności, informacje Państwowej Inspekcji Podatkowej Dzielnicy Centralnej Kaliningrad o fakcie złożenia przez dłużnika sprawozdania finansowego na 1.7.1995 r., uzasadnienie postanowienia o umorzeniu śledztwa Prokuratury Rejonowej w Grodzisku Mazowieckim, z którego wynika, że na podstawie materiału dowodowego należy jednoznacznie stwierdzić, iż Spółdzielnia poniosła szkodę.

Wobec powyższego istnieje możliwość w omawianym przypadku uznania przez Spółdzielnię za koszty uzyskania przychodów rezerwy na pokrycie wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona; nie ma natomiast dokumentów, które dawałyby podstawę do stwierdzenia nieściągalności wierzytelności, o których mowa w art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.