IBPBI/2/423-1164/11/JD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 14 września 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 16 września 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

uznania, czy uzyskanie prawomocnego orzeczenia sądu wystawionego na firmę windykacyjną i skierowanie przez tę firmę na drogę postępowania egzekucyjnego wierzytelności nabytej wcześniej od Spółki można uznać za wystarczające dla spełnienia warunków uprawdopodobnienia nieściągalności należności wskazanych w przepisach art. 16 ust. 2a pkt 1 lit. c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,

możliwości uznania za koszt uzyskania przychodów utworzonego na ww. wierzytelność odpisu aktualizującego

– jest prawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 16 września 2011 r. do tut. Biura wpłynął wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

uznania, czy uzyskanie prawomocnego orzeczenia sądu wystawionego na firmę windykacyjną i skierowanie przez tę firmę na drogę postępowania egzekucyjnego wierzytelności nabytej wcześniej od Spółki można uznać za wystarczające dla spełnienia warunków uprawdopodobnienia nieściągalności należności wskazanych w przepisach art. 16 ust. 2a pkt 1 lit. c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,

możliwości uznania za koszt uzyskania przychodów utworzonego na ww. wierzytelność odpisu aktualizującego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka posiada wierzytelności nieprzeterminowane od dłużnika „X" w kwocie 1383,75 zł brutto, których termin zapłaty upłynął w dniu 02 lutego 2011 r. Należności dotyczą sprzedanych usług w dniu 19 stycznia 2011 r. Należności powyższe zostały zaliczone do przychodów należnych na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o pdop. Należność nie jest przedawniona. W celu uzyskania zapłaty Spółka zawarła w dniu 30 maja 2011 r. z firmą windykacyjną „Y” umowę przelewu wierzytelności (cesja) na poniższych warunkach:

przedmiotem umowy jest przelew (cesja) wierzytelności przysługujących cedentowi od dłużnika „X" wraz ze wszystkimi związanymi z nią prawami;

należność jest bezsporna, wymagalna, nieprzedawniona, nie obciążona prawami osób trzecich;

cedent przenosi w całości wierzytelność za 99% należności głównej;

zapłata kwoty (ceny) dla cedenta nastąpi w terminie 3 dni po jej wyegzekwowaniu od dłużnika.

Jednakże w trakcie podjętych przez firmę windykacyjną czynności nie doszło do zapłaty należności. W tej sytuacji firma windykacyjna wystąpiła na drogę sądową i uzyskała nakaz zapłaty wystawiony w dniu 29 czerwca 2011 r. na firmę windykacyjną. Po uzyskaniu klauzuli wykonalności firma windykacyjna skierowała nakaz do komornika w celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Komornik podjął czynności egzekucyjne. Obecnie nadal trwają czynności komornicze w celu wyegzekwowania wierzytelności. Z informacji uzyskanych od firmy windykacyjnej wynika, że sytuacja finansowa dłużnika nie gwarantuje odzyskania długu w najbliższym czasie. W tej sytuacji Spółka utworzyła odpis aktualizacyjny (winno być aktualizujący) w wysokości 1.383,75 zł na wątpliwą należność w miesiącu wrześniu 2011 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy uzyskanie prawomocnego orzeczenia sądu wystawionego na firmę windykacyjną i skierowanie przez tę firmę na drogę postępowania egzekucyjnego wierzytelności nabytej wcześniej od Spółki, można uznać za spełnienie warunków uprawdopodobnienia nieściągalności należności wskazanych w przepisach art. 16 ust. 2a pkt 1 lit. c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...

Czy powyższy sposób uprawdopodobnienia nieściągalności należności uprawnia Spółkę (pierwotnego posiadacza należności) do uznania, utworzonego odpisu aktualizującego tę należność, za koszt uzyskania przychodów zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o pdoop ...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad 1. W wyniku uzyskania nakazu zapłaty i skierowania go na drogę postępowania egzekucyjnego, spełnione zostały wszystkie wymagane przepisami prawa warunki określone w art. 16 ust. 2a pkt 1 lit c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczące uprawdopodobnienia nieściągalności.

Po pierwsze: z art. 35b ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009r. nr 152, poz. 1223 ze zm.) wynika, że odpisy tworzy się m.in. na należności: kwestionowane przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna, pochodzące od dłużników postawionych w stan upadłości lub likwidacji, a także na należności przeterminowane lub nieprzeterminowane, ale o znacznym stopniu prawdopodobieństwa ich nieściągalności.

Spółka utworzyła odpis na należność wątpliwą ponieważ dłużnik zwleka z jej zapłatą a sytuacja finansowa dłużnika wskazuje, że zapłata należności nie jest prawdopodobna.

Po drugie: odpisy aktualizujące wartość należności mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli zostaną spełnione łącznie warunki określone w art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o PDOP, tj.:

odpis został sporządzony zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości,

należność na którą dokonano odpisu była uprzednio zarachowana do przychodów należnych,

nieściągalność należności została właściwie uprawdopodobniona.

Zgodnie z art. 16 ust. 2a ust. 1 ww. ustawy, nieściągalność należności uznaje się za uprawdopodobnioną, w szczególności jeżeli:

dłużnik zmarł, został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, albo

zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo

wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo

wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.

Powyższe sposoby uprawdopodobnienia nieściągalności wierzytelności mają charakter przykładowy, o czym świadczy użyty w ww. przepisie zwrot "w szczególności". Mogą zatem zaistnieć inne przesłanki, pozwalające na uznanie, że nieściągalność należności została uprawdopodobniona, przy czym to na podatniku spoczywa ciężar uprawdopodobnienia tej nieściągalności.

W tym konkretnym przypadku potwierdzenie tej konkretnej wierzytelności prawomocnym orzeczeniem sądu nastąpiło w wyniku czynności podjętych przez firmę windykacyjną. Także skierowanie wierzytelności na drogę postępowania egzekucyjnego nastąpiło w wyniku działań firmy windykacyjnej.

Przy czym należy zaznaczyć, że mający tu zastosowanie przepis art. 16 ust. 2a pkt 1 lit. c w żaden sposób nie wskazuje, ani też nie uzależnia jaki podmiot (pierwotny właściciel należności czy uprawniona firma windykacyjną - jako dalszy jej nabywca) powinien uzyskać potwierdzenie tejże wierzytelności w prawomocnym orzeczeniu sądu a następnie skierować ją na drogę postępowania egzekucyjnego.

W sytuacji rozwiniętego rynku usług świadczonych przez kancelarie prawne i firmy windykacyjne oferujących bardzo różne narzędzia służące windykacji należności, naturalnym jest, że uzyskanie orzeczenia sądu (nakaz zapłaty lub wyroku) wystawionego na inny podmiot, umocowany przez pierwotnego właściciela wierzytelności (cesja) - ale działającego w imieniu własnym - należy traktować jako jeden ze sposobów na skuteczną windykację. Nie ma to jednak wpływu na fakt, iż ta konkretna należność została potwierdzona orzeczeniem sądu a następnie skierowana do postępowania egzekucyjnego.

Po trzecie: należność będąca przedmiotem cesji jest nadal ujęta w księgach rachunkowych Spółki. Nie doszło do zapłaty ceny za przelaną wierzytelność a przez to nie doszło do ostatecznej sprzedaży należności (zmiany jej pierwotnego właściciela) na rzecz firmy windykacyjnej. Do czasu ostatecznego wyegzekwowania należności w pełnej wysokości zawsze może dojść do tzw. cesji zwrotnej z inicjatywy firmy windykacyjnej.

Zdaniem Spółki, prawomocne orzeczenie sądu wystawione na firmę windykacyjną oraz wszczęcie przez komornika postępowania egzekucyjnego na wniosek tej firmy windykacyjnej wobec dłużnika (kontrahenta Spółki), należy uznać za spełnienie normy art. 16 ust. 2a pkt 1 lit. c ustawy o pdop, co z kolei stanowi wystarczającą przesłankę do uznania nieściągalności wierzytelności od tego dłużnika za uprawdopodobnioną.

Ad 2. Odpis aktualizujący należność (dokonany zgodnie z przepisami o rachunkowości) może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów dopiero wówczas, gdy spełnione zostaną łącznie obie przesłanki, tj. nieściągalność należności zostanie uprawdopodobniona i zostanie sporządzony odpis aktualizujący. Jak wykazano powyżej, przesłanki te zostały spełnione w całości, a zatem zgodnie z art. 16 ust.1 pkt 26a odpis aktualizujący powyższą należność może być uznany przez Spółkę za koszt uzyskania przychodów.

Stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm. – zwanej dalej „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 updop, mogą stanowić koszt uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Kosztami uzyskania przychodów są zatem wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów i to zarówno w zakresie kosztów bezpośrednio, jak i pośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 26a updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 2a pkt 1. Treść analizowanego przepisu updop implikuje wniosek, że tylko na wierzytelności zaliczone uprzednio do przychodów należnych, po spełnieniu przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych warunków mogą być tworzone odpisy aktualizujące, które mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Stosownie do art. 12 ust. 3 updop, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Zgodnie z art. 16 ust. 2a pkt 1 updop, nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną w przypadku określonym w ust. 1 pkt 26a, w szczególności jeżeli:

dłużnik zmarł, został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, albo

zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo

wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo

wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.

Art. 16 ust. 2a updop zawiera katalog zdarzeń, których wystąpienie pozwala uznać nieściągalność wierzytelności za uprawdopodobnioną. Wśród nich znajduje się także prawomocne orzeczenie sądu potwierdzające wierzytelność, która skierowana została na drogę postępowania egzekucyjnego.

Z powyższego wynika, że jednym z warunków zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów odpisów aktualizujących dot. wierzytelności, jest uprawdopodobnienie jej nieściągalności m.in. poprzez uzyskanie prawomocnego orzeczenia sądu potwierdzającego wierzytelność i skierowanie jej na drogę postępowania egzekucyjnego. Fakt, że w o orzeczeniu o którym mowa wcześniej, jako wierzyciela wskazano firmę windykacyjną, nie wyklucza możliwości zaliczenia przedmiotowych odpisów aktualizujących do kosztów uzyskania przychodów Spółki.

Stanowisko Spółki w zakresie:

uznania, że uzyskanie prawomocnego orzeczenia sądu wystawionego na firmę windykacyjną i skierowanie przez tę firmę na drogę postępowania egzekucyjnego wierzytelności nabytej wcześniej od Spółki można uznać za spełnienie warunków uprawdopodobnienia nieściągalności należności wskazanych w przepisach art. 16 ust. 2a pkt 1 lit. c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,

możliwości uznania za koszt uzyskania przychodów utworzonego na ww. wierzytelność odpisu aktualizującego

– jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.