ILPB1/415-786/11-6/AA

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 14 czerwca 2011 r. (data wpływu 15 czerwca 2011 r.), uzupełnionym w dniach 17 sierpnia 2011 r., 25 sierpnia 2011 r. i 26 sierpnia 2011 r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 15 czerwca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.
Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 3 i § 4 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 5 sierpnia 2011 r. Nr ILPB1/415-786/11-2/AA, wezwano do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.
Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 9 sierpnia 2011 r., natomiast w dniach 17 sierpnia 2011 r., 25 sierpnia 2011 r. i 26 sierpnia 2011 r. wniosek uzupełniono (nadano w polskiej placówce pocztowej w dniu 16 sierpnia 2011 r.).
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.
W dniu 29 października 2009 r. s.c. (lider konsorcjum) oraz Sp. z o.o. (członek konsorcjum) zawarły umowę konsorcjum, a następnie złożyły wspólną ofertę na przetarg na wykonanie kompletnej dokumentacji projektowej wielobranżowej na wykonanie zadania inwestycyjnego pn. „Budowa nowego budynku SP ZOZ …” – inwestycja celu publicznego.
W dniu 2 grudnia 2009 r. zawarta została umowa wyżej wymienionego konsorcjum z Zamawiającym - na podstawie przeprowadzonej procedury przetargowej. Zgodnie z umową konsorcjum dokumentacja projektowa wielobranżowa miała być wykonana w części dotyczącej oczyszczalni ścieków przez Sp. z o.o., zaś w pozostałym zakresie przez s.c.
Wnioskodawca wskazuje, iż w dniu 1 czerwca 2010 r. Sp. z o.o. przekazało projekt budowlany oczyszczalni ścieków. Natomiast projekt wykonawczy nie został przez Sp. z o.o. przekazany, gdyż działalność firmy ustała, siedziba była nieczynna, telefonów nikt nie odbierał, nikt nie odebrał również listów poleconych wysłanych na adres siedziby Sp. z o.o. Tak więc umowa została przez Sp. z o.o. wykonana jedynie w części.
W dniu 11 czerwca 2010 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym wystąpił do z pismem pt. „Zajęcie wierzytelności”, w którym domaga się uiszczenia wierzytelności z tytułu wzajemnych rozliczeń związanych z realizacją umowy.
W dniu 9 grudnia 2010 r. s.c. wystawiła fakturę VAT za I etap realizacji umowy i w dniu 14 grudnia 2010 r. zawiadomiła Komornika o przysługującym Sp. z o.o. wynagrodzeniu za wykonanie części zobowiązania oraz zwróciła się z pytaniem na jakiej podstawie przy braku faktury VAT oraz braku kontaktu z firmą Sp. z o.o. ma dokonać zapłaty.
Komornik w piśmie z dnia 26 stycznia 2011 r. poinformował, że nie jest władny wystawić w imieniu dłużnika żadnych dokumentów, a w szczególności faktury VAT.
W kolejnym piśmie z dnia 11 marca 2011 r. Wnioskodawca otrzymał opinię radcy prawnego, który twierdzi, że zobowiązanie istnieje pomimo braku faktury. Jednak wszelkich płatności w obrocie gospodarczym dokonuje się na podstawie rachunków i faktur VAT, ponadto podstawą do księgowania operacji gospodarczych jest dokument księgowy. Wnioskodawca podaje, że nie zna innej możliwości zaksięgowania płatności dokonanej na konto Komornika.
Wnioskodawca wskazuje, że s.c., której jest wspólnikiem prowadzi pełną księgowość (księgi rachunkowe).
W związku z powyższym zadano następujące pytanie.
Czy zapłacenie komornikowi kwoty netto będzie stanowiło koszt uzyskania przychodów mimo braku faktury od Sp. z o.o....
Zdaniem Wnioskodawcy, ponieważ Sp. z o.o. jest firmą istniejącą ma obowiązek wystawić fakturę VAT. W dniu 1 czerwca 2011 r. w urzędzie skarbowym Wnioskodawca otrzymał ustną informację, że Sp. z o.o. jest czynnym podatnikiem VAT.
W związku z powyższym Wnioskodawca uważa, że aby zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwotę netto zapłaconą komornikowi, konieczna jest faktura od firmy Sp. z o.o.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, zwaną dalej "księgą", z zastrzeżeniem ust. 3 i 5, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy.
W przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych, odrębnymi przepisami w rozumieniu art. 24a są przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.).
Przepis art. 20 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w okresie sprawozdawczym.
Do zdarzeń ujmowanych w księgach rachunkowych należą też zdarzenia związane z ponoszeniem kosztów, z których część na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych może być uznana za koszty podatkowe. Ustawową definicję kosztów uzyskania przychodów, jako kategorii z zakresu prawa podatkowego zawiera art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
W świetle przytoczonej definicji kosztami uzyskania przychodów mogą być więc zarówno takie wydatki, które bezpośrednio przekładają się na uzyskanie konkretnych przychodów, jak i te, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione, jako zmierzające do ich osiągnięcia.
Warunkiem formalnym uznania wydatku za koszt uzyskania przychodów jest jego właściwe udokumentowanie. W działalności firmy każdą operację gospodarczą powinien potwierdzać dokument, określany mianem dowodu księgowego. Dowód taki to odzwierciedlenie operacji gospodarczej, jej pomiar i opis. Dzięki temu dane z dowodów mogą być źródłem informacji o zdarzeniach składających się na prowadzoną działalność gospodarczą. Treść dowodów księgowych ujmowana jest natomiast w ewidencji rachunkowej.
Jak wskazano wyżej, określenie podstawy opodatkowania następuje na podstawie ksiąg rachunkowych, prowadzonych stosownie do wymogów określonych w ustawie o rachunkowości.
Z przepisów tej ustawy wynika, iż podstawą zapisów w księgach rachunkowych – w myśl art. 20 ust. 2 i 3 ustawy o rachunkowości – są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zwane „dowodami źródłowymi”.
Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i bieżąco (art. 24 ust. 1 ustawy o rachunkowości), a transakcje udokumentowane rzetelnymi dowodami księgowymi (art. 22 ww. ustawy).
W myśl art. 20 ust. 2 ustawy o rachunkowości, podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zwane dalej "dowodami źródłowymi":
zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów;
zewnętrzne własne - przekazywane w oryginale kontrahentom;
wewnętrzne - dotyczące operacji wewnątrz jednostki.
Treść art. 21 ust. 1 ww. ustawy określa, iż dowód księgowy powinien zawierać co najmniej:
określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego;
określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej;
opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych;
datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą - także datę sporządzenia dowodu;
podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów;
stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.
Przepisy art. 20 i art. 21 ustawy o rachunkowości, ustalają zasady dokumentowania operacji gospodarczych, a w szczególności warunki, jakim powinny odpowiadać dowody księgowe stanowiące podstawę zapisów w księgach rachunkowych. W świetle tych przepisów dowody księgowe powinny być rzetelne, to jest zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, którą dokumentują, kompletne, wolne od błędów rachunkowych, zawierające wymienione wyżej elementy.
Z przepisów powołanych powyżej wynika, że nieudokumentowanie wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi zasad prowadzenia rachunkowości prowadzi do naruszenia art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, skutkiem czego wydatki takie nie mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów. Dlatego prawidłowo sporządzone dokumenty, poprawny ich obieg i kontrola dają pewność, że w sposób właściwy wyliczono dochód do opodatkowania.
Dowodem księgowym jest każdy dokument, który stanowi podstawę dokonania zapisu w księgach rachunkowych. Są to zarówno faktury VAT (najczęściej spotykany w obrocie handlowym dokument) i rachunki, jak i druki potwierdzające podróż służbową, dowody kasowe i bakowe, różnorodne dokumenty wewnętrzne itp. Sposób ich sporządzania został dość szczegółowo określony w przepisach ustawy o rachunkowości. Aby dowód księgowy był wiarygodny, jak sama jego nazwa wskazuje, musi spełniać nałożone ustawą wymogi, tj. powinien zawierać m.in. datę dokonania operacji oraz stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja) (art. 21 ust. 6 ustawy o rachunkowości).
Ze złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca zawarł umowę konsorcjum z Sp. z o.o., następnie w dniu 2 grudnia 2009 r. na podstawie przeprowadzonej procedury przetargowej została zawarta umowa ww. konsorcjum z Zamawiającym. Zgodnie z umową konsorcjum dokumentacja projektowa miała być wykonana w części dotyczącej oczyszczalni ścieków przez Sp. z o.o., zaś w pozostałym zakresie przez s.c.
Sp. z o.o. z zawartej umowy wywiązało się częściowo, a działalność firmy ustała. W dniu 11 czerwca 2010 r. Komornik Sądowy wystąpił do s.c. z pismem, w którym domagał się uiszczenia wierzytelności z tytułu wzajemnych rozliczeń związanych z realizacją umowy.
Natomiast w dniu 9 grudnia 2010 r. s.c. wystawiła fakturę VAT za I etap realizacji umowy i zawiadomiła Komornika o przysługującym Sp. z o.o. wynagrodzeniu za wykonanie części zobowiązania, oraz zwróciła się z pytaniem na jakiej podstawie przy braku faktury VAT oraz braku kontaktu z Sp. z o.o. ma dokonać zapłaty. W odpowiedzi Komornik poinformował Wnioskodawcę, że nie jest władny wystawić w imieniu dłużnika żadnych dokumentów, a w szczególności faktury VAT.
Jak już wyżej wspomniano podstawę zapisów księgowych stanowią dowody księgowe, spełniające warunki, o których mowa w art. 21 ustawy o rachunkowości, a także stanowiące dowód będący podstawą do prawidłowego ustalenia dochodu (a zatem przychodów i kosztów) – w trybie art. 24a ust. 1 i art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatnik uznając określone wydatki za koszty uzyskania przychodów, odnosi ewidentne korzyści bowiem o te koszty pomniejszona zostaje podstawa opodatkowania. Podejmując decyzję o poniesieniu określonych kosztów, podatnik winien w oparciu o racjonalne i obiektywne przesłanki uzasadnić związek kosztu z przychodem.
Należy zauważyć, że to na podatniku spoczywa ciężar dowodu w zakresie wykazania związku przyczynowo-skutkowego między poniesionym wydatkiem a uzyskanym przychodem. Dopiero na podstawie dokumentów potwierdzających faktyczne wykonanie świadczenia Wnioskodawca ma prawo zaliczenia poniesionego wydatku do kosztów uzyskania przychodów.
Zwrócić przy tym należy uwagę na istotę dowodów wykonania usług w postępowaniu kontrolnym lub podatkowym. Stosownie do art. 180 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dowodami w postępowaniu podatkowym, zgodnie z art. 181 ww. ustawy, mogą być w szczególności księgi podatkowe, deklaracje złożone przez stronę, zeznania świadków, opinie biegłych, materiały i informacje zebrane w wyniku oględzin, informacje podatkowe oraz inne dokumenty zgromadzone w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej, z zastrzeżeniem art. 284a § 3, art. 284b § 3 i art. 288 § 2, oraz materiały zgromadzone w toku postępowania karnego albo postępowania w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe. Użyte przez ustawodawcę sformułowanie „w szczególności” wskazuje, iż katalog dowodów jest otwarty. Wskazane jest zatem posiadanie (pod kątem ewentualnego postępowania kontrolnego lub podatkowego) wszelkich dowodów, potwierdzających zaistnienie danego zdarzenia gospodarczego.
Należy zaznaczyć, iż zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie poglądem, dokumenty potwierdzające dokonanie konkretnej transakcji, które nie spełniają wszystkich wymagań określonych w art. 21 ustawy o rachunkowości, nie mogą być automatycznie pominięte jako dowody świadczące o poniesionych kosztach. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy fakt dokonania transakcji nie budzi wątpliwości i Wnioskodawca udowodni, iż istnieje związek przyczynowo-skutkowy między poniesionym wydatkiem a uzyskanym przychodem.
Reasumując, zapłata Komornikowi kwoty netto nieudokumentowana fakturą VAT od Sp. z o.o. może stanowić dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów, jeżeli Zainteresowany posiada jakiekolwiek inne dowody potwierdzające prawidłowość operacji gospodarczej, spełniające warunki określone w powołanych powyżej przepisach ustawy o rachunkowości.
Zatem stanowisko Wnioskodawcy wskazujące, iż aby zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwotę netto zapłaconą komornikowi, konieczna jest faktura od firmy Sp. z o.o. należy uznać za nieprawidłowe.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Do wniosku dołączono plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.