ILPB3/423-25/11-2/JG

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedstawione we wniosku z dnia 10 stycznia 2011 r. (data wpływu 14 stycznia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów w części dotyczącej:
możliwości oraz momentu zaliczenia do kosztów podatkowych kwoty kompensaty stanowiącej wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z cudzej nieruchomości – jest prawidłowe,
momentu zaliczenia do kosztów podatkowych odsetek – jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 14 stycznia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.
Spółka jest przedsiębiorstwem zajmującym się przede wszystkim wytwarzaniem i zaopatrywaniem w parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych, a także wytwarzaniem, dystrybucją, przesyłaniem oraz handlem energią elektryczną. W skład przedsiębiorstwa wchodzą rurociągi ciepła (nadziemne i podziemne) niejednokrotnie posadowione na nieruchomościach stanowiących własność osób trzecich.
Spółka stara się regulować stan prawny urządzeń wchodzących w skład Jej majątku za pomocą instytucji przewidzianych w Kodeksie cywilnym oraz umów cywilnoprawnych. Zdarzają się jednak sytuacje sporne.
Rurociągi ciepła należące do Spółki znajdowały się m.in. na nieruchomości prywatnej uczelni Polsko – Czeska Wyższa Szkoła (…) (dalej: „Uczelnia”). Urządzenia te są niezbędne dla przedsiębiorstwa, celem zapewnienia odbiorcom sprawnego transportu ww. dóbr. Uczelnia uzyskała własność wykorzystywanej przez siebie na cele dydaktyczno – oświatowe nieruchomości na mocy umowy darowizny z dnia 02 września 2004 r. zawartej z Gminą Miejską (podstawa prawna - art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami - Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543 oraz uchwała Rady Miejskiej z dnia 27 maja 2004 r.).
Spółka posiadała wobec Uczelni wierzytelność tytułem zaległych opłat za dostarczane ciepło, zaś Uczelnia domagała się od Spółki zapłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntów stanowiących jej własność.
Uczelnia informowała Spółkę o podjętych procedurach związanych z możliwością zbycia części nieruchomości, przez którą przebiegają główne rurociągi ciepła, za warunek podając konieczność zawarcia umowy dzierżawy na okres pozostający do czasu finalizacji transakcji sprzedaży. Zgodnie z propozycją Uczelni miało również dojść do kompensaty zobowiązań z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości z zobowiązaniami Uczelni z tytułu płatności za ciepło. Uznając tę propozycję za niekorzystną i nieznajdującą oparcia w stanie faktycznym sprawy, Spółka nie zawarła umowy dzierżawy. Strony nie zdołały uregulować wzajemnych relacji.
W dniu 05 listopada 2007 r. Sąd Rejonowy wydał wyrok zasądzający od Spółki na rzecz Uczelni kwotę 1.080 zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości za okres październik - grudzień 2004 r. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 5 lutego 2008 r. zmienił wyrok w ten sposób, że zasądził odsetki od kwoty 1.080 zł od dnia 20 października 2005 r. i co do pozostałych odsetek powództwo oddalił, zmienił orzeczenie co do kosztów procesu oraz oddalił apelację pozwanej Spółki w pozostałej części.
Powołując się na ww. wyroki, w dniu 14 maja 2009 r. Spółka złożyła oświadczenie o potrąceniu, na mocy którego dokonała kompensaty należności z tytułu opłat za dostarczane ciepło z należnością Uczelni w kwocie 15.347,27 zł z powołaniem na ww. orzeczenia sądowe. Spółka nie zaksięgowała jednak tej kompensaty, co nastąpiło dopiero w miesiącu listopadzie 2010 r. po ustaleniu między stronami harmonogramu spłat czynszu za okres od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2007 r. wraz z ustawowymi odsetkami.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie.
Czy w związku z powyższym stanem faktycznym, zaksięgowana w miesiącu listopadzie 2010 r. kompensata stanowiąca wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z cudzej nieruchomości, na której posadowione są należące do majątku Spółki urządzenia, jest dla Spółki kosztem uzyskania przychodu...
Zdaniem Wnioskodawcy, skompensowana kwota, jako wydatek z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi koszt uzyskania przychodu Spółki. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
Bez wątpienia rurociągi ciepła posadowione na nieruchomości Uczelni są wykorzystywane przez Spółkę w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, tj. służą do dostarczania ciepła i w związku z tym, są źródłem przychodu z tytułu sprzedaży ciepła. Skompensowana kwota stanowiła więc wydatki, których poniesienie służyło uzyskaniu i zachowaniu źródła przychodów. Ponadto, przedmiotowa kompensata została właściwie udokumentowana. Poniesiony koszt był celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej. Podkreślenia wymaga, że Spółka przy zachowaniu należytej staranności nie mogła zapobiec okolicznościom, które doprowadziły do wypłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie.
Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 11 stycznia 2010 r. (ILPB3/423-963/09-2/KS), wydatki poniesione tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z gruntów osób trzecich mają związek z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą, tym samym służą zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodu (interpretacja dotyczy przedsiębiorstwa energetycznego, które posiada posadowione na cudzych gruntach słupy i stacje transformatorowe).
Tym samym, przedmiotowe wydatki spełniają warunki uprawniające do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy. Jak stanowi zaś art. 15 ust. 4e za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodu uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych na podstawie faktury lub innego dowodu. Ponadto, w interpretacji tej stwierdzono, że prawem podatnika jest zaliczenie wydatków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą do kosztów uzyskania przychodów. Jeżeli podatnik korzysta z prawa do pomniejszenia przychodów o koszty jego uzyskania to obowiązany jest kwalifikować wydatki jako koszty uzyskania przychodów.
Podobny pogląd został wyrażony w piśmie Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z dnia 06 marca 2007 r. (ZD/4061-273/06). Należy również wskazać, iż odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości, nie są wyłączone z kosztów na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:
prawidłowe – w części dotyczącej możliwości oraz momentu zaliczenia do kosztów podatkowych kwoty kompensaty stanowiącej wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z cudzej nieruchomości,
nieprawidłowe – w części dotyczącej momentu zaliczenia do kosztów podatkowych odsetek.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.
W konsekwencji, aby zaliczyć wydatek do kosztów uzyskania przychodów muszą być spełnione następujące warunki:
został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
został właściwie udokumentowany,
nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu.
Kosztami będą zarówno koszty uzyskania przychodów pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami (pozostające w związku pośrednim) - jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty.
Stosownie do przepisów art. 15 ust. 4 – 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawodawca dokonał podziału kosztów na:
koszty bezpośrednio związane z przychodami (art. 15 ust. 4 - 4c) oraz
koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami, tzw. koszty pośrednie (art. 15 ust. 4d i ust. 4e).
Ustawodawca jednak nie definiuje tych dwóch pojęć.
Biorąc pod uwagę treść przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do pierwszej grupy kosztów zaliczamy koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów. Koszty bezpośrednie obejmują wydatki, które są ściśle (bezpośrednio) związane z konkretnymi przychodami, jakie osiąga podmiot gospodarczy w związku z charakterem prowadzonej działalności, np. wydatki na nabycie towarów, surowców przy działalności polegającej na sprzedaży tych towarów, tj. gdy można przypisać konkretnym kosztom konkretne przychody w danym okresie.
Natomiast do drugiej grupy należy zaliczyć koszty poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, czyli wydatki, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje prawidłowe funkcjonowanie podmiotu gospodarczego. Tego rodzaju koszty, chociaż niewątpliwie związane są z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami. Tym samym, nie jest możliwe ustalenie, w którym okresie bądź roku podatkowym wystąpi przychód uzasadniający potrącenie takich kosztów.
Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego, stwierdzić należy, iż skompensowana kwota, jako wydatek z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi dla Spółki koszt uzyskania przychodów o charakterze pośrednim. Wydatek ten ma bowiem związek z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy i był poniesiony w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.
Kwestię daty potrącalności pośrednich kosztów podatkowych regulują przepisy art. 15 ust. 4d i ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Stosownie do art. 15 ust. 4d powyższej ustawy, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.
Jak stanowi z kolei art. 15 ust. 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f - 4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.
Wnioskodawca w przedstawionym stanie faktycznym wskazał, iż Spółka zaksięgowała kwotę wynikającą z kompensaty należności w miesiącu listopadzie 2010 r. po ustaleniu między stronami harmonogramu spłat czynszu za okres od 01 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2007 r. wraz z ustawowymi odsetkami.
Kwestię związaną z momentem zaliczenia odsetek do kosztów podatkowych reguluje art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tym przepisem, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).
Reasumując, skompensowana kwota, stanowiąca wydatek Spółki z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, spełnia przesłanki wynikające z postanowień art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, stanowiąc tym samym koszt inny niż bezpośrednio związany z uzyskiwanymi przychodami.
Uznać zatem należy, iż jako koszt pośredni, wydatek ten powinien zostać zaliczony do kosztów podatkowych Spółki w dacie poniesienia, tj. w listopadzie 2010 r., z wyjątkiem tej części, która dotyczy odsetek. Koszty z tego tytułu stanowią koszt uzyskania przychodu w momencie zapłaty.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Natomiast w odniesieniu do powołanych przez Spółkę orzeczeń organów podatkowych stwierdzić należy, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnej sprawie i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.