ILPP4/443-464/11-4/BA

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 24 czerwca 2011 r. (data wpływu 27 czerwca 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 13 września 2011 r. (data wpływu 14 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie świadczenia usługi –jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 27 czerwca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie świadczenia usługi. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 13 września 2011 r. (data wpływu 14 września 2011 r.) o pełnomocnictwo.
W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.
Wnioskodawca (dalej Spółka) prowadzi działalność holdingową, która koncentruje się na zarządzaniu kapitałem poprzez utrzymywanie pakietu kontrolnego udziałów podmiotów zależnych oraz na dysponowaniu nimi. Spółka jest podatnikiem VAT czynnym, zarejestrowanym na potrzeby VAT w Polsce.
Spółka udzieliła pożyczek na rzecz podmiotu powiązanego. Obecnie rozważa ona zbycie wierzytelności własnych z tytułu udzielonych pożyczek na rzecz spółki nieposiadającej siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju (dalej Nabywca). Nabywca prowadzi działalność gospodarczą poza granicami kraju. Na dzień sprzedaży wierzytelności kwota główna pożyczki nie będzie wymagalna.
Dodatkowo, w ramach jednej umowy sprzedaży wierzytelności, zostanie również przeniesiona wierzytelność z tytułu naliczonych, lecz niezapłaconych odsetek od pożyczki, jeżeli takie wystąpią. Na dzień sprzedaży odsetki naliczone, lecz niezapłacone nie będą jeszcze wymagalne.
Sprzedaż wierzytelności własnej przez Spółkę nastąpi w drodze umowy sprzedaży. Zgodnie z umową, wynagrodzenie z tytułu sprzedaży wierzytelności będzie określone w pieniądzu i będzie równe wartości nominalnej wierzytelności (ewentualnie wartości nominalnej powiększonej o naliczone odsetki), pomniejszonej o dyskonto.
Spółka podkreśliła, iż realizowana przez strony transakcja nie stanowi wniesienia przez nią aportu w postaci wierzytelności w rozumieniu przepisów kodeksu spółek handlowych ani odpowiednich przepisów prawa handlowego państwa siedziby Nabywcy.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie.
Czy w okolicznościach przedstawionych w zdarzeniu przyszłym, Nabywca świadczy na rzecz Spółki usługę polegającą na wykupie wierzytelności własnych w zamian za zapłatę ich wartości nominalnej (ewentualnie wartości nominalnej powiększonej o naliczone odsetki), pomniejszonej o dyskonto...
Zdaniem Wnioskodawcy, w okolicznościach przedstawionych w zdarzeniu przyszłym, Nabywca świadczy na jego rzecz usługę polegającą na wykupie wierzytelności własnych w zamian za zapłatę ich wartości nominalnej (ewentualnie wartości nominalnej powiększonej o naliczone odsetki), pomniejszonej o dyskonto.
Spółka stoi na stanowisku, że sprzedaż wierzytelności własnej nie podlega opodatkowaniu, natomiast to Nabywca świadczy na jej rzecz usługę podlegającą opodatkowaniu VAT.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Towarami są w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, rzeczy oraz ich części a także wszystkie rodzaje energii.
Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych.
Wierzytelność, jako uprawnienie do żądania spełnienia świadczenia z określonego stosunku zobowiązaniowego przysługujące wierzycielowi wobec dłużnika jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie wierzytelności do majątku nabywcy wierzytelności stanowi wykonanie przez dotychczasowego wierzyciela przysługującego mu prawa własności, jednakże przedmiotem takiej transakcji jest prawo majątkowe, a nie rzecz w rozumieniu ustawy o VAT. Biorąc pod uwagę powyższe, zbycia wierzytelności nie sposób uznać za dostawę towarów na gruncie przepisów o VAT.
Ponadto, w opinii Spółki, zbycie wierzytelności własnej nie będzie również stanowiło świadczenia usług. Chociaż teoretycznie transakcję taką można zakwalifikować jako świadczenie usług, tj. przeniesienie prawa majątkowego, to sprzedaż wierzytelności własnej jest tylko i wyłącznie wykonaniem własnych uprawnień, wynikających z wierzytelności, a skutek sprzedaży jest tożsamy z realizacją wierzytelności. Nie można więc uznać sprzedaży wierzytelności za dokonywanie usługi na rzecz nabywcy, bowiem nie sposób wskazać świadczenia wykonywanego na rzecz nabywcy wierzytelności. Ponadto, skoro sprzedaż własnych wierzytelności jest uważana za wykonywanie prawa własności, to nie stanowi ona w istocie działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu. Jak bowiem wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE), czerpanie korzyści z posiadanego prawa własności nie może samo w sobie być traktowane jako działalność gospodarcza (przykładowo wyrok w sprawie C-155/94 Wellcome Trust Ltd).
Spółka podkreśliła, że jej stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach wydawanych przez organy podatkowe, przykładowo:
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 2 grudnia 2010 r. (sygn. IPPP2-443-666/10-2/IŻ) odnosząc się do możliwości klasyfikacji sprzedaży wierzytelności własnej, jako dostawy towarów lub świadczenia usług, stwierdził, że: „(...) czynności polegającej na zbyciu wierzytelności własnych nie można uznać za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru. Zbycie wierzytelności własnej nie stanowi u zbywcy również świadczenia usługi, ponieważ jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi)”,
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 20 stycznia 2010 r. (sygn. IPPP1-443-1074/09-3/IŻ) wskazał, że: „(...) transakcja, której przedmiotem jest zbycie wierzytelności własnej, nie stanowi dostawy towarów ani odpłatnego świadczenia usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Pozostaje ona zatem, poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT”.
Biorąc pod uwagę powyższe, Spółka stoi na stanowisku, że o świadczeniu usługi w postaci uwolnienia zbywcy od ciężaru wierzytelności własnej można natomiast mówić w odniesieniu do nabywcy wierzytelności.
Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika zasadniczo, że w sytuacji sprzedaży wierzytelności własnej, to nabywca świadczy usługę na rzecz sprzedawcy, uwalniając go z konieczności dochodzenia tej wierzytelności i oczekiwania na realizację prawa majątkowego. Przykładowo, w wyroku z dnia 16 maja 2007 r., sygn. akt l SA/Wr 213/07, Naczelny Sąd Administracyjny (dalej NSA) odnosząc się do ekonomicznych skutków działania podmiotu zajmującego się profesjonalnie obrotem wierzytelnościami zauważył, że „(...) mowa tutaj o (wyręczaniu) sprzedawcy wierzytelności przez nabywcę w czynnościach zmierzających do odzyskania długu. Nabywca tym samym uwalnia sprzedawcę wierzytelności od tejże wierzytelności, oszczędzając temu ostatniemu ryzyka i kosztów posiadania takiej wierzytelności”. NSA w wyroku z dnia 16 lutego 2010 r. (sygn. l FSK 2104/08), rozpatrując konsekwencje sprzedaży wierzytelności po stronie nabywającego, stwierdził również, że „sprzedaż wierzytelności własnej nie jest usługą, ale usługą jest jej nabycie. Rozpatrując bowiem instytucję obrotu wierzytelnościami w odniesieniu do pojęcia „usługi”, nacisk położony jest na jej zakup, a nie sprzedaż. W tym przypadku usługę świadczy nabywca wierzytelności, a jej beneficjentem jest sprzedawca”.
Stanowisko takie jest również obecnie prezentowane przez organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 19 października 2010 r. (sygn. IBPP2/443-589/10/UH) potwierdził, że „Usługą jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-gospodarczych. W konsekwencji fakt zakupu wierzytelności w celu odsprzedaży lub wyegzekwowania lub dalszej odsprzedaży, należy zakwalifikować jako usługę na rzecz sprzedawcy wierzytelności własnej. Sprzedawca taki jest w opisanej sytuacji usługobiorcą, on bowiem jest odbiorcą świadczenia ze strony nabywcy wierzytelności”. Podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 16 grudnia 2010 r. (sygn. IPPP2/443-721/10-2/MM) wskazał, iż „to nabywca wierzytelności (w tym przypadku Wnioskodawca) świadczy na rzecz swojego Udziałowca usługę, polegającą na uwolnieniu go od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzyka jego nieściągnięcia. W konsekwencji, po stronie Wnioskodawcy istnieje czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT”.
W szczególności, obecnie zgodnie z podejściem akceptowanym zarówno przez organy podatkowe (przykładowo interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 5 października 2010 r. sygn. ILPP1/443-486/07/10-S/A), jak i sądy administracyjne (NSA w wyroku z dnia 11 czerwca 2010 r., sygn. l FSK 968/09), z ustawowej definicji świadczenia usług można wyprowadzić następujące wnioski:
świadczenie usług wymaga istnienia dwóch podmiotów - tj. usługodawcy i usługobiorcy,
pomiędzy tymi podmiotami istnieje stosunek prawny będący podstawą wykonania świadczenia,
również pomiędzy wykonaną czynnością, a wypłaconym na rzecz usługodawcy wynagrodzeniem istnieje czytelny i bezpośredni związek.
Odnosząc analizowane przesłanki zaistnienia świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu VAT do przedmiotowego zdarzenia przyszłego, Spółka podkreśliła, że pomiędzy nią, a Nabywcą zaistnieje stosunek prawny (umowa sprzedaży wierzytelności), który będzie podstawą wykonania świadczenia polegającego na zwolnieniu jej z konieczności oczekiwania na realizację praw wynikających z wierzytelności własnej, natomiast w zamian Nabywca wierzytelności będzie uprawniony do otrzymania wynagrodzenia za swoją usługę w postaci dyskonta. Usługa ta zbliżona jest więc do finansowania sprzedawcy wierzytelności własnej przez jej nabywcę, ale może zakładać również wykonywanie innych czynności administracyjnych, związanych z windykacją należności (co jednak nie będzie miało miejsca w analizowanej sytuacji). W związku z działaniem Nabywcy po stronie Spółki wystąpi korzyść ekonomiczna w postaci faktycznej spłaty posiadanej wierzytelności. W wyniku działań Nabywcy, Spółka w zamian za zapłatę dyskonta zostanie zwolniona z konieczności ponoszenia potencjalnych kosztów windykacji analizowanej wierzytelności.
Podsumowując, spełnione zostaną prezentowane w orzecznictwie i piśmiennictwie przesłanki zaistnienia świadczenia usług przez Nabywcę na rzecz Spółki.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.
Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Informuje się, iż w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej zdarzenia przyszłego w zakresie w zakresie świadczenia usługi. Natomiast w pozostałych zakresach wydane zostały odrębne interpretacje indywidualne z dnia 3 października 2011 r. nr ILPP4/443 -464/11-5/BA, ILPP4/443-464/11-6/BA, ILPP4/443-464/11-7/BA oraz ILPP4/443-464/11-8/BA.
Dodatkowo informuje się, że powołany przez Zainteresowanego wyrok, jest to wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, sygn. akt I SA/Wr 213/07.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.