ILPP1/443-1264/11-4/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Miasta i Gminy przedstawione we wniosku z dnia 12 września 2011 r. (data wpływu 26 września 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 19 grudnia 2011 r. (data wpływu 21 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji zamiany nieruchomości gruntowych stanowiących własność Miasta i Gminy – jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 26 września 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania transakcji zamiany nieruchomości gruntowych stanowiących własność Miasta i Gminy. Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 19 grudnia 2011 r. o doprecyzowanie opisu stanu faktycznego oraz określenie skutków prawno-podatkowych, jakie przedmiotowa zamiana wywoła u Wnioskodawcy.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.
Wnioskodawca Miasto i Gmina jest współwłaścicielem nieruchomości. Miasto i Gmina zaproponowało pozostałym czterem współwłaścicielom nieruchomości, których udziały w nieruchomości łącznie wynoszą 48/336 zamianę ww. gruntu na nieruchomości oznaczone jako działka ewidencyjna nr 4068/2 o powierzchni 0,1251 ha, oraz działkę nr 4068/3 o powierzchni 0,1415 ha, o wartości łącznej 168.854,40 zł (w tym 23% VAT). Wartość udziału w nieruchomości wynoszącego 48/336 została wyceniona przez biegłego rzeczoznawcę na 181.863,00 zł. Różnicę w wartości zamienianych nieruchomości wynoszącą 13.008,60 zł Miasto i Gmina wypłaci współwłaścicielom po zawarciu aktu notarialnego. Współwłaściciele nabyli udział w nieruchomości w drodze spadkobrania. Nieruchomość jest terenem niezabudowanym przeznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod usługi publiczne, obszar cmentarza, urządzeń i tras komunikacyjnych. Współwłaściciele nie prowadzą działalności gospodarczej i nie są podatnikami podatku VAT.
Miasto i Gmina wartość swoich nieruchomości przekazywanych współwłaścicielom, w drodze zamiany podwyższyła o podatek VAT, z czym nie zgadzają się współwłaściciele, ponieważ ich udział w nieruchomości nie został podwyższony o podatek VAT.
W uzupełnieniu z dnia 19 grudnia 2011 r. Wnioskodawca wskazał, iż:
Wnioskodawcą jest Miasto i Gmina,
Miasto i Gmina zaproponowało współwłaścicielom nieruchomości za przejęcie udziałów w prawie własności gruntów zamianę na grunty będące własnością Miasta i Gminy działki nr 4068/1, 4068/2. Przy tej transakcji zamiany nieruchomości, Miasto i Gmina do wartości rynkowej nieruchomości, będącej jego własnością, doliczy podatek VAT w wysokości 23%. Natomiast grunty będące własnością współwłaścicieli nie zostaną opodatkowane podatkiem VAT, ponieważ przy tej umowie zamiany występują jako osoby fizyczne, wobec czego nie ma podstaw do naliczenia podatku VAT,
Miasto i Gmina jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT,
działki nr 4068/2 i 4068/3, będące własnością Miasta i Gminy, w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonego uchwałą Rady Miejskiej z dnia 25 kwietnia 2005 r. ogłoszonego w Dz. Urzędowym z 30 czerwca 2005 r. oraz z jego zmianą z roku 2008 – oznaczone są symbolem MN – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i taka będzie kwalifikacja przedmiotowych gruntów w momencie zamiany.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu z dnia 19 grudnia 2011 r.).
Czy zamiana nieruchomości pomiędzy Miastem i Gminą, będącym płatnikiem podatku VAT, a osobą fizyczną, niebędącą podatnikiem VAT i nieprowadzącą działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT...
Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłata dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki, budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu.
Oznacza to, że dostawa towarów, w tym także gruntów, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonana będzie przez podmiot mający status podatnika oraz od odpłatnej czynności podlegającej opodatkowaniu.
Zgodnie z art. 603 Kodeksu cywilnego, poprzez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. W takim przypadku obie przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy. Do zamiany zgodnie z art. 604 Kodeksu cywilnego, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.
Umowa zamiany na gruncie podatku od towarów i usług, stanowi dwie odpłatne dostawy towarów. W związku z tym każda ze stron transakcji dokonuje odpłatnej dostawy i czy transakcja strony podlega opodatkowaniu, należy zbadać wynikające z niej obowiązki dla każdej ze stron odrębnie.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, gmina jako osoba prawna jest podatnikiem podatku od towarów i usług, i jej transakcja dostawy nieruchomości, w drodze zamiany, powinna zostać opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, w świetle obowiązujących przepisów prawa Miasto i Gmina, dokonując zamiany nieruchomości ze współwłaścicielami jest zobowiązane do opodatkowania transakcji dostawy swojej nieruchomości podatkiem od towarów i usług, co oznacza, że do ceny wycenionej przez biegłego rzeczoznawcę, będzie dodany podatek VAT.
W piśmie z dnia 19 grudnia 2011 r. Wnioskodawca stwierdził, że ma prawo opodatkować swoje grunty podatkiem VAT w wysokości 23% przy umowie zamiany, a takiego prawa nie mają współwłaściciele w odniesieniu do swoich gruntów.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Jak stanowi art. 45 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), rzeczami w rozumieniu niniejszego Kodeksu są tylko przedmioty materialne.
Wyjaśnić jednocześnie należy, iż przedmiotami stosunków prawnych są dobra materialne i niematerialne. Wśród dóbr materialnych wyróżniamy m. in. rzeczy (Bednarek Małgorzata, „Mienie”, „Komentarz do art. 44-553 Kodeksu cywilnego”, Zakamycze 1997, komentarz do art. 45 k.c.). Rzeczy dzieli się na nieruchomości i rzeczy ruchome (Pasecki Kazimierz, „Kodeks cywilny, Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz”, Zakamycze 2003, komentarz do art. 45 k.c.).
Natomiast w myśl art. 46 § 1 ww. Kodeksu, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Z przytoczonych przepisów wynika, iż – co do zasady – opodatkowaniu podlegają czynności odpłatne, przy czym nie wynika z nich, że odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musi mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.
Zgodnie z przedstawionymi przepisami, przeniesienie własności gruntu, na podstawie umowy zamiany, stanowi odpłatną dostawę towaru i podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.
Art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, iż podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Działalność gospodarcza – ust. 2 powołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zgodnie z § 13 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392 ze zm.), zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Z przytoczonych przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie wykonywane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany, wynajmu, dzierżawy.
W myśl art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zwanej dalej k.c., przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Zatem w przypadku zamiany obie strony przenoszą na siebie wzajemnie własność rzeczy, występując zarówno w charakterze dostawcy, jak i w charakterze nabywcy. Przepis art. 604 k.c., daje dyspozycję odpowiedniego stosowania do zamiany przepisów o sprzedaży.
Umowa zamiany jest umową wzajemną, bardzo zbliżoną do umowy sprzedaży. Różnica w stosunku do umowy sprzedaży polega na tym, że w miejsce świadczenia ceny pojawia się obowiązek drugiej strony przeniesienia własności rzeczy. Ze względu na wzajemny charakter umowy, wartość świadczonych rzeczy powinna być ekwiwalentna.
Zamiana nieruchomości skutkuje przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi nieruchomościami jak właściciel.
Natomiast zgodnie z art. 158 k.c., umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione. Zatem umowa przeniesienia własności nieruchomości (również w drodze zamiany) jest czynnością cywilnoprawną.
Z powyższego wynika, że przeniesienie własności gruntu na podstawie umowy zamiany stanowi odpłatną dostawę towaru i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawca w związku z tą dostawą występuje w charakterze podatnika podatku VAT.
Stawka podatku – w myśl art. 41 ust. 1 ustawy – wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.
Niemniej jak wynika z art. 146a pkt 1 ustawy, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r., w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.
Jednakże w treści ustawy o podatku od towarów i usług, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki podatku oraz zwolnienie od podatku VAT.
I tak stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, zwolniona jest od podatku dostawa terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.
Powyższe oznacza, iż generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane lub przeznaczone pod zabudowę. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących gruntami leśnymi, rolnymi itp., nieprzeznaczonymi pod zabudowę – są zwolnione od podatku VAT.
Celem określenia czy dany grunt jest przeznaczony pod zabudowę należy się odwołać do przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.).
W myśl art. 3 ust. 1 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalenie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych, należy do zadań własnych gminy.
Natomiast, zgodnie z ust. 2 tego przepisu, prowadzenie, w granicach swojej właściwości rzeczowej, analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego, odnoszących się do obszaru powiatu i zagadnień jego rozwoju, należy do zadań samorządu powiatu.
Jak stanowi art. 4 ust. 1 ww. ustawy, ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Miasto i Gmina jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT, i jest współwłaścicielem nieruchomości. Miasto i Gmina zaproponowało pozostałym czterem współwłaścicielom nieruchomości, których udziały w nieruchomości łącznie wynoszą 48/336, zamianę ww. gruntu na nieruchomości, oznaczone jako działka ewidencyjna nr 4068/2 oraz działkę nr 4068/3. Działki nr 4068/2 i nr 4068/3 w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oznaczone są symbolem MN – tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i taka będzie kwalifikacja przedmiotowych gruntów w momencie zamiany.
Miasto i Gmina wartość swoich nieruchomości, przekazywanych współwłaścicielom w drodze zamiany, podwyższyła o podatek VAT, z czym nie zgadzają się współwłaściciele, ponieważ ich udział w nieruchomości nie został podwyższony o podatek VAT.
Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opisany stan faktyczny należy stwierdzić, że zamiana działek stanowiących własność Miasta i Gminy podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Powyższe wynika z faktu, iż transakcja zamiany traktowana jest na równi z cywilnoprawną umową sprzedaży, stając się czynnością o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dokonywaną przez podmiot występujący w tej transakcji na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy w roli podatnika podatku od towarów i usług.
Zatem uwzględniając opis stanu faktycznego wskazujący, iż przedmiotowe działki zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, oznaczone są symbolem MN i stanowią tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, stwierdzić należy, iż nieruchomości gruntowe stanowiące własność Miasta i Gminy przeznaczone są pod zabudowę. Tym samym planowana przez Zainteresowanego transakcja zamiany ww. gruntów nie korzysta ze zwolnienia od podatku zawartego w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.
Reasumując, transakcja zamiany nieruchomości gruntowych stanowiących własność Miasta i Gminy jest opodatkowana podatkiem VAT w wysokości 23%.
W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie opodatkowania transakcji zamiany nieruchomości gruntowych stanowiących własność Miasta i Gminy. Natomiast w części dotyczącej kwestii opodatkowania transakcji zamiany udziału w nieruchomościach gruntowych stanowiącego własność osób fizycznych w dniu 30 grudnia 2011 r. wydane zostało postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania nr ILPP1/443-1264/11-5/AW.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.