ITPB2/415-828a/09/IB

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 9 października 2009 r. (data wpływu 12 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie przychodów z kapitałów pieniężnych - jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 12 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie przychodów z kapitałów pieniężnych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 23 sierpnia 2001 r. zawarł Pan z W. S.A., zarejestrowaną w rejestrze handlowym prowadzonym przez Sąd Rejonowy umowę o świadczenie usług pośrednictwa finansowego, której przedmiotem było zawieranie i wykonywanie w Pana imieniu i na Pana rzecz umów w zakresie walutowych transakcji terminowych (zwana dalej umową). W ww. umowie ustalono, że W. S.A. będzie wykonywała transakcje na rynku walutowych kontraktów terminowych w sposób profesjonalny oraz z zachowaniem standardów obowiązujących na tym rynku. W aneksie do umowy zobowiązała się do nie zawierania kolejnych transakcji w sytuacji gdyby strata w wyniku tych transakcji wynosiła 10% powierzonego kapitału. Spółka była zobowiązana do pisemnego powiadomienia Pana o takiej sytuacji, a dalsze zawieranie transakcji w Pana imieniu wymagało Pana pisemnej zgody. Ponadto, Spółka zobowiązała się do wyrównania strat przekraczających 10% powierzonego kapitału. W wyniku umowy na rachunku Spółki w Banku zostało utworzone subkonto, dla którego był Pan jedyną osobą upoważnioną, która mogła dokonywać przelewów wychodzących oraz wypłat powierzonego kapitału. Umowa zezwalała spółce na przeksięgowywanie wymaganych kwot tytułem zawieranych umów oraz do pobierania zgodnie z umową należnego jej wynagrodzenia, a także do pomniejszenia kwoty depozytu o stratę mogącą wystąpić w wyniku zawieranych umów. Na to subkonto do końca listopada 2001 r. wpłacił Pan 823.000 zł (w dniu 24 sierpnia 2001 r. wpłata w kwocie 120.000 zł, w dniu 2 listopada 2001 r. wpłata 497.000 zł i w dniu 13 listopada 2001 r. wpłata 206.000 zł). Zgodnie z umową Spółka przysyłała Panu miesięczne raporty o wynikach prowadzonych transakcji. Na dzień 31 grudnia 2003 r. stan Pana rachunku według raportu Spółki wynosił 1.189.329 zł 48 gr.

W końcu stycznia 2004 r. postanowił Pan „zdywersyfikować” swoje inwestycje i wezwał Spółkę do wypłaty z Pana rachunku 800.000 zł. W dniu 26 stycznia 2004 r. został Pan poinformowany telefonicznie przez Spółkę, że żądana kwota znajduje się na Pana subkoncie i w oddziale Banku złożył Pan dyspozycję przelewu na swój rachunek w Banku. Otrzymane środki zostały zainwestowane w funduszach inwestycyjnych. Ponieważ inwestycje w funduszach przynosiły straty, wycofał się Pan z tych inwestycji i część odzyskanych środków, w sumie 685.000 zł powierzył ponownie W. S.A., wpłacając je na swoje subkonto. Na dzień 31 grudnia 2004 r. stan Pana rachunku według raportu Spółki wynosił 1.184.692 zł 15 gr. W lutym 2005 r. w rozmowie telefonicznej z reprezentantem Spółki wezwał Pan W. S.A. do wystawienia dokumentu PIT-8C. Przedstawiciel Spółki twierdził, że jego firma jako spółka akcyjna nie ma obowiązku wystawiania takiego dokumentu, ale po długiej dyskusji zgodził się, że Spółka wystawi Panu dokument z informacją o uzyskanych zyskach i poniesionych kosztach na Pana rachunku za cały 2004 r. Informacje z tego dokumentu zostały przez Pana wykorzystane przy wypełnianiu dokumentu PIT-38 za rok 2004.

Z dniem 28 kwietnia 2005 r. W. S.A. po uzyskaniu zgody z KPWiG przekształciła się w Dom Maklerski. Z domem maklerskim zostały podpisane nowe umowy o zarządzanie portfelem a Pana środki powierzone W. S.A. wraz z wypracowanymi zyskami przekazane na Pana rachunek w Domu Maklerskim.

W dniu 4 kwietnia 2006 r. po wykryciu rażących nieprawidłowości KPWiG cofnęła Domu Maklerskiemu. pozwolenie na działalność maklerską i zażądała wypłacenia całości zdeponowanych środków klientom domu maklerskiego.

W dniu 8 kwietnia 2006 r. wezwał Pan pisemnie Dom Maklerski do wypłaty całości środków z Pana rachunków inwestycyjnych i rozwiązania dotychczas zawartych umów.

W dniu 22 maja 2006 r. na Pana rachunek w Banku Dom Maklerski przelał 3.821 zł 99 gr. W dniu 22 czerwca 2006 r. Sąd Rejonowy ogłosił upadłość Domu Maklerskiego. W dniu 31 lipca 2006 r. w odpowiedzi na Pana pismo KPWiG poinformowała, że według informacji dostarczonej jej przez Dom Maklerski na dzień 28 kwietnia 2005 r. (rozpoczęcie działalności maklerskiej) na Pana rachunku były zapisane środki pieniężne w wysokości 4.796 zł 32 gr, natomiast na dzień 4 kwietnia 2006 r. (cofnięcie pozwolenia na działalność maklerską) na Pana rachunku były zapisane środki pieniężne i instrumenty finansowe na sumę 44.528 zł 72 gr. Jednocześnie wskazuje Pan, iż według raportów przekazywanych Mu przez Dom Maklerski wartość Pana rachunków na dzień 28 kwietnia 2005 r. wynosiła 1.184.598 zł 79 gr, a na dzień 31 marca 2006 r. wynosiła 1.296.943 zł 88 gr. Ponieważ powyższe informacje świadczyły – w Pana opinii – o tym, że właściciele i kierownictwo Domu Maklerskiego prowadzili oszukańczą podwójną księgowość celem oszukania klientów Domu Maklerskiego w dniu 28 sierpnia 2006 r. złożył Pan odpowiednie zgłoszenie w Prokuraturze Okręgowej.

Obecnie od czerwca 2006 r. wobec właścicieli i osób kierujących Domem Maklerskim prowadzone są dochodzenia prokuratorskie, niestety bardzo powolnie oraz toczą się sprawy sądowe z powództwa cywilnego. Z historii Pana subkonta za 2004 r. dostarczonej przez Bank wyraźnie wynika, że środki pieniężne pojawiały się na nim jedynie w momencie gdy żądał Pan wypłaty środków lub gdy sam je wpłacał jednakże wtedy następnego dnia były przeksięgowywane na rachunek główny W. S.A. oraz nie widać żadnego związku między raportami dostarczanymi Panu przez Spółkę a stanem subkonta.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy można uznać, że w 2004 r. uzyskał Pan przychód z kapitału pieniężnego w wysokości przedstawionej w dokumencie Spółki, skoro środki nie znajdowały się w Pana dyspozycji i jednocześnie można mieć poważne wątpliwości, że informacje zawarte w tym dokumencie są prawdziwe...

2. Jeśli odpowiedź na powyższe pytanie jest negatywna, to jak należy potraktować wypłatę ze stycznia 2004 r., jako wypłatę części kapitału i całego przychodu ze stycznia 2004 r. czy części kapitału i proporcjonalnego przychodu z tego okresu...

3. Czy można uznać środki wpłacone w 2004 r. jako stratę, skoro niemal z pewnością można stwierdzić, że były one używane do zaspokajania wniosków wypłaty innych klientów Spółki i faktycznie przepadały, o ile nie złożono wniosku wypłaty do chwili kiedy Spółka, a potem Dom Maklerski posiadały środki by takie wnioski realizować...

4. Czy zgodnie z przepisem ustawy obowiązek odprowadzenia podatku od przychodów kapitałowych z instrumentów pochodnych nie spoczywał na Spółce, skoro środki znajdowały się na jej rachunku w jej wyłącznej dyspozycji...

5. Czy właściciele Spółki, a później Domu Maklerskiego jak również osoby kierujące tymi podmiotami, uzyskującymi z tego tytułu określone przychody i odprowadzającymi od nich podatek mogą ponieść odpowiedzialność karno-skarbową jeśli Sąd uzna, że ich działalność z której uzyskiwali te przychody miała charakter przestępczy oraz czy wówczas środki odprowadzone przez nich jako podatek dochodowy zostaną zwrócone osobom poszkodowanym...

Przedmiotu niniejszej interpretacji nie stanowi odpowiedź na pytanie piąte. Wniosek w tym zakresie zostanie rozpatrzony odrębnym rozstrzygnięciem.

Zdaniem Wnioskodawcy nie można uznać, iż uzyskał przychód z kapitału pieniężnego w wysokości przedstawionej w dokumencie Spółki, ponieważ w oparciu o wydarzenia z 2006 r. należy uznać, że informacje w nim zawarte są całkowicie niewiarygodne. Wypłatę ze stycznia 2004 r. należy potraktować jako proporcjonalną wypłatę kapitału i proporcjonalną wypłatę przychodu, przy czym punktem odniesienia powinien być hipotetyczny stan rachunku z dnia 31 grudnia 2003 r. Środki wpłacone w 2004 r. należy uznać jako stratę ponieważ były one niemalże natychmiast w całości przeksięgowywane na rachunek Spółki, a nie jak umowa przewidywała z tytułu zwieranych umów. Dodatkowo należy zauważyć, że faktyczne wyniki inwestycyjne oraz skala inwestycji prowadzonych przez Spółkę znacznie odbiegały od wyników i skali przez nią deklarowanych. To na Spółce spoczywał obowiązek odprowadzenia podatku od przychodów kapitałowych z instrumentów pochodnych, ponieważ całość środków znajdowała się w jej wyłącznej dyspozycji, jednocześnie to Spółka powinna wykazać, że takie przychody faktycznie miały miejsce.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, zawarł Pan umowę o świadczenie usług pośrednictwa finansowego, której przedmiotem było zawieranie i wykonywanie w Pana imieniu i na Pana rzecz umów w zakresie walutowych transakcji terminowych. Na podstawie ww. umowy W. S.A. zobowiązała się do wykonywania transakcji na rynku walutowych transakcji terminowych.

Wskazane rodzaje transakcji kwalifikowane są do przychodów o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) tj. przychodów z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Na podstawie art. 5a pkt 12 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w 2004 r. pochodne instrumenty finansowe oznaczają prawa, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe.

Przychód z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych i z realizacji praw z nich wynikających, zgodnie z art. 17 ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych powstaje w momencie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych. Konstruując przytoczony przepis, ustawodawca wprowadził zatem odstępstwo od ogólnej definicji przychodu zawartej w art. 11 ust. 1 powołanej ustawy, zgodnie z którą przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych zasady ustalania dochodu z powyższego źródła przychodu zostały unormowane w art. 30b ww. ustawy.

Zgodnie z art. 30b ust. 1 ww. ustawy od dochodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a (art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy).

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 38a tej ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 22g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Z art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1, wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, w tym również dochody, o których mowa w art. 24 ust. 14, i dochody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, a także dochody z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, i obliczyć należny podatek dochodowy.

Aby podatnik mógł zrealizować obowiązek samoopodatkowania, musi zatem dysponować stosownymi informacjami dotyczącymi uzyskanych przychodów i poniesionych tytułem ich uzyskania kosztów. Zgromadzenie tych danych powinno następować w oparciu o informacje sporządzane i wysyłane podatnikowi przez podmioty za pośrednictwem których uzyskuje on dochody.

Obowiązek sporządzania takich informacji został przewidziany w art. 39 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych - imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2, sporządzone według ustalonego wzoru. Jednocześnie wskazać należy, iż przepisy cytowanej ustawy nie nakładają na ww. podmioty obowiązku obliczania, poboru i odprowadzenia na konto właściwego organu podatkowego podatku (zaliczki na podatek) z tytułu dochodów uzyskiwanych z realizacji terminowych transakcji walutowych.

Natomiast na podstawie art. 45 ust. 1a pkt 1 ww. ustawy w terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b.

Uwzględniając powyższe, informacja o wysokości dochodu z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających sporządzana na formularzu PIT–8C umożliwia podatnikowi wypełnienie obowiązku złożenia zeznania podatkowego (PIT-38), o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie oznacza to jednak, że jej nieotrzymanie zwalnia podatnika z obowiązku złożenia tego zeznania, jak również nie oznacza, że podatnik wypełniający zeznanie PIT–38 w każdym przypadku jest bezwarunkowo związany wielkościami podanymi w PIT–8C.

Wobec nieotrzymania informacji PIT-8C podatnik powinien rozliczyć się na podstawie posiadanych dokumentów zawierających m.in. dane pozwalające na określenie wysokości osiągniętego przychodu i kosztów jego uzyskania. W przypadku transakcji finansowych może to być np. historia rachunku inwestycyjnego. Poza tym, podmioty sporządzające informację PIT-8C często nie mają wszystkich danych, zwłaszcza dotyczących kosztów uzyskania przychodu. Jeśli tylko podatnik jest zatem w stanie udokumentować poniesienie kosztu i jego związek z przychodem, wówczas nie ma przeszkód prawnych, aby w zeznaniu PIT–38 uwzględnił wszystkie faktycznie poniesione koszty (a możliwe do uwzględnienia zgodnie z przepisami ustawy), a nie tylko te koszty, które wynikają z informacji PIT–8C.

Odnosząc jednak powyższe do stanu faktycznego rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że nie posiada Pan dowodów na okoliczność nierzetelnego sporządzenia przez W. S.A. informacji PIT-8C za 2004 r., na podstawie której sporządził Pan zeznanie PIT-38 za 2004 r. Informacja uzyskana przez Pana od KPWiG, iż na dzień 28 kwietnia 2005 r. (tj. na dzień rozpoczęcia działalności maklerskiej przez Dom Maklerski) stan środków pieniężnych na Pana rachunku wynosił 4.796 zł 32 gr, natomiast na dzień 4 kwietnia 2006 (tj. dzień cofnięcia pozwolenia na działalność maklerską) wynosił 44.528 zł 72 gr nie stanowi żadnego przeciwdowodu i podstawy określenia wysokości dochodu uzyskanego w 2004 r. w wysokości innej aniżeli ta, która wynikała z otrzymanej przez Pana informacji PIT-8C czy też z innych dokumentów za ten rok przekazywanych Panu przez W. S.A. nawet w sytuacji, gdy informacje o wysokości środków na Pana rachunku w okresie późniejszym (na dzień 28 kwietnia 2005 r. czy na dzień 4 kwietnia 2006 r.) zawierały inne dane niż te wynikające z raportów przekazywanych Panu przez Dom Maklerski, według których wartości tych środków były znacznie wyższe. Nie sposób bowiem uznać, iż powyższe w jakikolwiek sposób podważa wysokość Pana środków na rachunku czy też dochodów uzyskanych w 2004 r., a tym samym podważa wiarygodność danych wynikających z dokumentów (w tym PIT-8C) wystawionych Panu przez W. S.A. Poza tym, jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, w trakcie 2004 r. Spółka dokonała Panu wypłaty z rachunku żądanej kwoty, nie stwierdził Pan w tym zakresie żadnych nieprawidłowości i po pewnym czasie dokonał ponownie wpłaty części tych środków na swoje subkonto, powierzając je Spółce.

Odnosząc się z kolei do podniesionej przez Pana kwestii, iż z historii subkonta za 2004 r. wynika, że środki pieniężne pojawiały się na nim jedynie w momencie, gdy żądał Pan wypłaty środków lub gdy sam je wpłacał jednak wtedy niemalże następnego dnia były przeksięgowywane na rachunek główny W. S.A. należy zauważyć, iż – jak wskazano w treści wniosku – zawarta przez Pana umowa o świadczenie usług pośrednictwa finansowego zezwalała Spółce na przeksięgowywanie wymaganych kwot tytułem zawieranych umów oraz do pobierania zgodnie z umową należnego jej wynagrodzenia, a także do pomniejszania kwoty depozytu o stratę mogącą wystąpić w wyniku zawieranych umów. W konsekwencji, nie ma również podstaw dla uznania środków wpłaconych przez Pana w 2004 r. celem zawierania walutowych transakcji terminowych za pośrednictwem W. S.A. jako straty z tej przyczyny, iż były one używane do zaspokajania wniosków wypłaty innych klientów Spółki i według Pana faktycznie przepadały, o ile nie złożono wniosku wypłaty do chwili, kiedy Spółka, a potem Dom Maklerski posiadały środki, by takie wnioski realizować.

Reasumując, mając na uwadze stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz cytowane powyżej unormowania prawne w kontekście pytań zawartych w przedmiotowym wniosku stwierdzić należy, iż:

* w 2004 r. uzyskał Pan przychód (dochód) z kapitałów pieniężnych w wysokości określonej w PIT-8C, jak również w wysokości wynikającej z innych dokumentów przekazanych Panu przez W. S.A.

* na Spółce nie spoczywał obowiązek odprowadzenia podatku od przychodów (dochodów) osiąganych przez Pana z tytułu terminowych transakcji walutowych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.