DD2/0602/56/DZU/08/BMI

Odpowiadając na wystąpienie Wicemarszałka (...) z dnia 31.10.2008 r. nr (...), przy którym załączono interpelację Posła (...) w sprawie "wyjaśnienia kwestii braku aktualizacji kwoty określonej w art. 22g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przyjmowanej przez podatników do ustalenia w sposób uproszczony wartości początkowej budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych wynajmowanych, wydzierżawianych albo używanych przez właściciela na cele prowadzonej przez niego działalności gospodarczej", uprzejmie wyjaśniam: W świetle ustawy z dnia 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) budynki mieszkalne wraz ze znajdującymi się w nich dźwigami lub lokale mieszkalne, służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane albo wynajmowane na podstawie umowy, podlegają amortyzacji, jeżeli podatnik podejmie decyzję o ich amortyzowaniu (art. 22c pkt 2 ustawy).

Wartość początkową tych składników majątku podatnicy mogą ustalać zgodnie z ogólnie obowiązującymi w tym zakresie zasadami albo w sposób "uproszczony". Zgodnie z art. 22g ust. 1 ustawy za wartość początkową środków trwałych (w tym budynków i lokali mieszkalnych) oraz wartości niematerialnych i prawnych (w tym prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej) uważa się między innymi:

- w razie nabycia w drodze kupna - cenę ich nabycia,

- w razie wytworzenia we własnym zakresie - koszt wytworzenia,

- w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób - wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości. Ustaloną w opisany sposób wartość początkową środków trwałych powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie

- zgodnie z art. 22g ust. 17 ustawy.

Zasady ustalania wartości początkowej w sposób "uproszczony" normuje art. 22g ust. 10 ustawy. Zgodnie z tym przepisem podatnicy mogą ustalić wartość początkową budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych: wynajmowanych, wydzierżawianych albo używanych przez właściciela na cele prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, przyjmując w każdym roku podatkowym wartość stanowiącą iloczyn metrów kwadratowych wynajmowanej, wydzierżawianej lub używanej przez właściciela powierzchni użytkowej tego budynku lub lokalu i kwoty 988 zł, przy czym za powierzchnię użytkową uważa się powierzchnię przyjętą dla celów podatku od nieruchomości. Taki sam sposób ustalania wartości początkowej ma zastosowanie do własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej - art. 22m ust. 4.

Możliwość ustalania wartości początkowej w sposób uproszczony wprowadzono rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20.1.1995 r. w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także aktualizacji wyceny środków trwałych (Dz.U z 1995 r. Nr 7, poz. 34), gdzie określono wartość jednego metra kwadratowego w kwocie 681 zł, na podstawie wartości budynków i lokali amortyzowanych w tym okresie na ogólnych zasadach. Kwota ta została następnie zrewaloryzowana. Od 1997 r. cena jednego metra kwadratowego do ustalenia wartości początkowej budynkowi lokali mieszkalnych stanowi kwotę 988 zł.

Podatnik, w każdym przypadku, ma możliwość wyboru korzystniejszego (w określonej sytuacji) sposobu ustalania wartości początkowej budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych, służących prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawionych albo wynajmowanych na podstawie umowy, podlegających amortyzacji. Należy zauważyć, iż w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych unormowano zasady aktualizacji zarówno wyceny środków trwałych, dokonywanej na ogólnych zasadach, jak i kwoty określonej w art. 22g ust. 10 ustawy, służącej do obliczenia wartości początkowej budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych w sposób uproszczony. Stosownie do art. 22o ustawy (obowiązującego od 1.1.2001 r.) aktualizacji dokonuje się wówczas, kiedy wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych ogłoszony przez Prezesa GUS w okresie trzech kwartałów w roku poprzedzającym rok podatkowy w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego przekroczy 10%. Tryb i terminy aktualizacji określa minister właściwy do spraw finansów publicznych w drodze rozporządzenia.

W okresie obowiązywania powołanego wyżej przepisu w żadnym okresie wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych za trzy kwartały roku, w stosunku do trzech kwartałów roku poprzedniego, nie osiągnął poziomu 10% (w kolejnych latach, począwszy od 2001 r., wskaźnik ten wynosił odpowiednio 0,8; 0,0; 2,5; 2,3; 0,9; 0,9; 2,6 - w 2007 r.), a zatem nie było ustawowych podstaw do zarządzenia aktualizacji zarówno wyceny środków trwałych, jak i kwoty do ustalania wartości początkowej budynkowi lokali mieszkalnych w sposób uproszczony. (...)