PO 5/JS-8693/01926/96

W związku z pismem z 30.10.1996 r. L.dz. 1179/96 Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje.:

Na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.) koszty uzyskana przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i praw pokrewnych lub rozporządzania przez nich tymi prawami określone zostały w wysokości 50% przychodu.

Norma ta jest stosowana również do przychodów z umowy o pracę, a więc przysługuje m.in. osobom zatrudnionym na wyższych uczelniach, w instytutach naukowych bądź w innych placówkach naukowo-badawczych, o ile przychód pracowników został uzyskany z tytułu korzystania z praw autorskich.

Jeżeli z treści umowy o pracę wynika, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie składające się z kilku elementów, np. wynagrodzenia podstawowego i wynagrodzenia (honorarium) z tytułu korzystania z praw autorskich, to w przypadku gdy pracownik-twórca jest autorem dzieła stanowiącego przedmiot prawa autorskiego spełniony zostaje wymóg zawarty w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc w stosunku do tej części wynagrodzenia koszty uzyskania powinny być ustalane w wysokości 50% przychodu z tego tytułu. Natomiast do pozostałych składników wynagrodzenia wynikającego z umowy o pracę norma kosztów uzyskania powinna być ustalana zgodnie z postanowieniami art. 22 ust. 2 wymienionej ustawy.

Realizacja powyższych zasad nakłada na jednostki organizacyjne zatrudniające twórców na podstawie umowy o pracę obowiązek wyodrębniania w tych umowach postanowień dotyczących prac objętych prawami autorskimi i przysługujących z tego tytułu wynagrodzeń. Dokonując wypłat wynagrodzeń jednostki te powinny w prowadzonej ewidencji również wyodrębniać wynagrodzenia objęte 50%-ową stawką kosztów uzyskania przychodów od pozostałych wynagrodzeń związanych z pracami nie będącymi przedmiotem prawa autorskiego lub praw pokrewnych.

Należy podkreślić, że z uwagi na złożoność problematyki i różne zasady organizacji pracy instytucji zatrudniających pracowników naukowo-badawczych nie można podać uniwersalnych zasad prowadzenia ewidencji prac stanowiących przedmiot prawa autorskiego.

Należy jednak przyjąć, że podstawowym warunkiem prowadzenia takiej ewidencji jest ustalenie zakresu prac wykonywanych w danej jednostce organizacyjnej w ramach stosunku pracy, które mogą stanowić przedmiot prawa autorskiego. Zakres tych prac może być ustalony w formie zarządzeń dyrektorów instytutów naukowo-badawczych bądź - jak w przypadku Akademii Medycznej w Warszawie - w formie uchwał senatu. Zarówno jedna jak i druga forma ustalania zakresu prac wykonywanych w ramach stosunku pracy, które mogą stanowić przedmiot prawa autorskiego wymaga prowadzenia dla każdego pracownika, imiennej ewidencji prac badawczych, w efekcie których powstają utwory naukowe, które mogą być przedmiotem prawa autorskiego. Taka ewidencja powinna być prowadzona przez pracodawcę i zawierać wykaz prac wykonywanych w ramach stosunku pracy, w wyniku których powstają utwory będące przedmiotem prawa autorskiego i wypłacanych z tego tytułu wynagrodzeń.

W razie powstania sporu co do autorskiego charakteru wykonywanych prac wszelkie wątpliwości dotyczące kwalifikowania działalności pracowników naukowo-badawczych jako działalności twórczej powinny być kierowane do Departamentu Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych Ministerstwa Kultury i Sztuki.

Z powyższych względów Departament ten - jako merytorycznie właściwy - dokonał oceny uchwały Nr 16 Senatu Akademii Medycznej w Warszawie w sprawie zakresu prac wykonywanych w ramach stosunku pracy, które mogą stanowić przedmiot prawa autorskiego (kopia w załączeniu).

Odnosząc się do pytania dotyczącego sposobu dokumentowania należnych honorariów za lata ubiegłe Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje, że nie jest organem właściwym do ustalania zasad wewnętrznej organizacji pracy i obiegu dokumentów instytucji naukowych. Wszelkie związane z tym problemy i wątpliwości powinny być kierowane do Ministerstwa Edukacji Narodowej bądź Komitetu Badań Naukowych.

W zakończeniu Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, że omówione wyżej zasady stosowania kosztów uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich mogą również dotyczyć pracowników Akademii nie będących nauczycielami akademickimi, pod warunkiem jednak, że pracownicy ci także wykonują zadania i obowiązki wynikające ze stosunku pracy, które w części można uznać za prace twórcze i autorskie.