PB 2/AŁ-5105/98/0596

Na podstawie art. 14 § 1 pkt 2 ustawy z 29.8.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) w związku z napływającymi zapytaniami dotyczącymi opodatkowania otrzymanych odsetek, o których mowa w art. 481 Kodeksu cywilnego, uprzejmie wyjaśniam:

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.) wolne od podatku dochodowego są odszkodowania otrzymane na podstawie przepisów prawa administracyjnego, prawa cywilnego i na podstawie innych ustaw, z wyjątkiem:

a)

przewidzianych w prawie pracy odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)

odpraw wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy.

Powołany przepis stanowi o zwolnieniu od opodatkowania odszkodowań otrzymywanych na podstawie przepisów prawa administracyjnego, cywilnego i na podstawie innych ustaw. Podstawą prawną otrzymania przez korzystającego ze zwolnienia odszkodowania cywilnoprawnego (z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania) są przepisy ustawy Kodeks cywilny

Zgodnie z art. 471 KC dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może zażądać, niezależnie od wykonania zobowiązania, naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki (art. 477 § 1 KC). Zakres roszczeń odszkodowawczych określa art. 361 KC. Stanowi on, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje natomiast art. 481 KC. Stanowi on, iż jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może zażądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Z powyższego przepisu wynika, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody), a tym samym odsetki te nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy z 26.7.1991 r.

Otrzymane odsetki za zwłokę w wykonaniu zobowiązania cywilnoprawnego są przychodem wierzyciela (w dacie otrzymania), opodatkowanym na ogólnych zasadach albo zryczałtowanym podatkiem dochodowym od przychodów ewidencjonowanych - w odniesieniu do podatników tego ryczałtu.