RO ?XV/443/SD-332/419/RF/06

Pytanie podatnika 1. Jak interpretować zapis art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od spadków i darowizn "pod warunkiem, że zakład ten będzie prowadzony przez nabywcę w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat"? Co należy brać pod uwagę przy ocenie prowadzenia zakładu przez obdarowanego aby uznać, że był on prowadzony w stanie niepogorszonym ? 2. W jaki sposób powinna być ustalona wartość rynkowa darowanego przedsiębiorstwa? Czy można ją ustalić we własnym zakresie przyjmując dane z ksiąg rachunkowych, czy też należy dokonać wyceny przez rzeczoznawcę?

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku, działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity z 2005r. Dz. U. Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 22.06.2006r. stwierdza, iż: - przez stan niepogorszony, o którym mowa w art. 4 ust. pkt. 10 ustawy o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity z 2004r. - Dz. U. nr 142, poz. 1514 ze zm.) należy rozumieć taki stan ocenianego zakładu, który wskazuje, że zakład, nie znajduje się w stanie gorszym, niż w chwili dokonania darowizny za wyjątkiem ewentualnego pogorszenia na skutek czynników obiektywnych, niezależnych od prowadzącego zakład,- wartość przedmiotu darowizny określa się w kwocie odpowiadającej jego cenie rynkowej, ustalanej na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju z dnia powstania obowiązku podatkowego. Podatnik obowiązany jest określić wartość przedmiotu darowizny; może dokonać tego samodzielnie, bądź zlecić jej wykonanie rzeczoznawcy.

Uzasadnienie

Pismem z dnia 22.06.2006 r., (data wpływu - 29.06.2006r.), zwrócił się Pan z prośbą o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, przedstawiając następujący stan faktyczny:

Jako jedyny właściciel firmy budowlanej .... prowadzącej pełną rachunkowość, zamierza Pan przekazać ją jako zorganizowane przedsiębiorstwo w drodze darowizny dwóm córkom. Przekazanie obejmowałoby nieruchomości, środki trwałe wchodzące do ewidencji środków trwałych, jak również użytkowane poza nią.

W związku z powyższym zwraca się Pan z następującymi pytaniami: 1. Jak interpretować zapis art. 4 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od spadków i darowizn "pod warunkiem, że zakład ten będzie prowadzony przez nabywcę w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat"? Co należy brać pod uwagę przy ocenie prowadzenia zakładu przez obdarowanego aby uznać, że był on prowadzony w stanie niepogorszonym ? 2. W jaki sposób powinna być ustalona wartość rynkowa darowanego przedsiębiorstwa? Czy można ją ustalić we własnym zakresie przyjmując dane z ksiąg rachunkowych, czy też należy dokonać wyceny przez rzeczoznawcę?

Sformułował Pan też własne stanowisko w sprawie stwierdzając, iż: 1. Darowizna przedsiębiorstwa jest co do zasady opodatkowana podatkiem od spadków i darowizn. Jednak zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt. 10 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwolnione jest od podatku nabycie przez małżonka lub zstępnych ( dzieci, wnuki i prawnuki) w drodze spadku lub darowizny zakładu wytwórczego, budowlanego, handlowego, usługowego lub jego części, pod warunkiem, że zakład ten będzie prowadzony przez nabywcę w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat od dnia przyjęcia spadku lub darowizny. Niedotrzymanie tych warunków powoduje utratę zwolnienia od podatku. Wyjątek stanowią sytuacje niemożności dalszego prowadzenia tej działalności na skutek zdarzeń losowych. W przypadkach tych podatek obniża się proporcjonalnie do okresu prowadzenia tej działalności przez spadkobiercę lub obdarowanego. Pana zdaniem przesłanką do skorzystania z tej ulgi jest wykazanie, że nabywca kontynuuje i będzie kontynuował prowadzenie zakładu. Zapis "... w stanie niepogorszonym...." w wyżej wymienionym artykule nie oznacza osiągania obrotów z działalności na podobnym poziomie do darczyńcy sprzed okresu przekazania, a jedynie utrzymanie w należytym stanie zespołu składników materialnych i niematerialnych otrzymanych w formie darowizny i przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych. 2. Definicję przedsiębiorstwa zawiera art. 55 i 185 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U nr 16, poz. 93 z późn. zmian.) Zgodnie z tą definicją przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Termin "zakład" , "przedsiębiorstwo" w ujęciu ustawy o podatku od spadków i darowizn należy rozumieć wyłącznie jako zbiór rzeczy i praw majątkowych, które mają charakter zbywalny, a zatem konieczne jest ustalenie między innymi ich wartości. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytego przedsiębiorstwa po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. W świetle przepisów art. 22 g ust. 1 pkt. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z uwzględnieniem ust. 2-18, uważa się w razie nabycia w drodze darowizny - wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny określa te wartości w niższej wysokości. Tak więc, Pana zdaniem, prawidłowym byłoby wykazanie w akcie notarialnym, jako składników majątku wchodzącego w skład darowanego przedsiębiorstwa środków trwałych: nieruchomości związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, środków transportu, pozostałych środków trwałych w wartości rynkowej ustalonej we własnym zakresie, nie niższej od ich wartości księgowej, natomiast środków obrotowych w wartości bilansowej. Tak wykazana wartość byłaby prawidłowa i najbardziej odpowiadająca jeśli chodzi o podatek od spadków i darowizn jak i podatek dochodowy od osób fizycznych.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku, mając na uwadze przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny i stan prawny obowiązujący w dacie zaistnienia tego zdarzenia, postanawia udzielić następującej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego:

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że w niniejszej sprawie przedmiotem darowizny będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z powyższym przepisem przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa); 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości; 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych; 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; 5) koncesje, licencje i zezwolenia; 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej; 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne; 8) tajemnice przedsiębiorstwa; 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym.

Odnośnie warunku dotyczącego zwolnienia z podatku darowizny przedsiębiorstwa, o jakim mowa w art. 4 ust. 1 pkt 10 (zwalnia się od podatku nabycie przez małżonka lub zstępnych w drodze darowizny zakładu wytwórczego, budowlanego, handlowego, usługowego lub jego części, pod warunkiem, że zakład ten będzie prowadzony przez nabywcę w stanie niepogorszonym przez okres co najmniej 5 lat od dnia przyjęcia darowizny) ustawy o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity z 2004r. - Dz. U. nr 142, poz. 1514 ze zm.) należy stwierdzić, że ustawodawca nie zdefiniował pojęcia stan niepogorszony. Stan niepogorszony zatem to taki stan ocenianego zakładu, który wskazuje że zakład nie znajduje się w stanie gorszym, niż w chwili dokonania darowizny za wyjątkiem ewentualnego pogorszenia na skutek czynników obiektywnych, niezależnych od prowadzącego zakład. Należy też podkreślić, że oceny tej nie można wiązać z porównywaniem obrotów prowadzonego przedsiębiorstwa przed i po dokonaniu jego darowizny.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 podstawę opodatkowania - przedmiotu darowizny - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Przepis art. 8 ust.1 wyżej cytowanej ustawy stanowi, że wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Wartość tę ustala się według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego - art. 7 ust.1 ustawy.

Zgodnie z art. 8 ust.3 w/w ustawy wartość rynkową rzeczy i praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju z dnia powstania obowiązku podatkowego. Ustawodawca nie wskazuje przy tym, ażeby przy ustalaniu wartości przedmiotu darowizny odnosić się do jego księgowej bądź bilansowej wartości. Żaden przepis powołanej ustawy nie nakłada na podatnika obowiązku dokonywania jego wyceny przez rzeczoznawcę. Prawidłowe będzie zatem ustalenie przez Pana wartości darowanego zakładu we własnym zakresie, tj. w odniesieniu do środków trwałych- w ich wartości rynkowej, nie niższej od ich wartości księgowej, a środków obrotowych - w wartości bilansowej, o ile tak ustalona wartość odpowiadać będzie wartości rynkowej darowanego przedsiębiorstwa (jego składników), o której mowa w wyżej cytowanym przepisie.