IPPB4/415-953/10-4/SP

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku (data wpływu 13.12.2010 r.) uzupełnione pismem z dnia 09.03.2011 r. (data nadania 10.03.2011 r., data wpływu 14.03.2011 r.) na wezwanie z dnia 03.03.2011 r. Nr IPPB4/415-953/10-2/SP (data nadania 03.03.2011 r., data doręczenia 07.03.2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz skapitalizowanej renty z tytułu utraty dochodów i zwiększonych potrzeb – jest prawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 13.12.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz skapitalizowanej renty z tytułu utraty dochodów i zwiększonych potrzeb.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 25.08.2004 r. Wnioskodawczyni doznała obrażeń ciała w wyniku wypadku samochodowego, który został spowodowany z winy kierującego innym pojazdem. Odniesione obrażenia były na tyle poważne, że wymagały przeprowadzenia dwóch operacji głowy. Pierwsza operacja wykonana została tego samego dnia, w którym doszło do wypadku i polegała na usunięciu wgłębionych odłamów kostnych w lewej okolicy czołowo-skroniowej z repozycją stropu i obramowania oczodołu oraz opracowaniem chirurgicznym rany cięto-tłuczonej w lewej okolicy skroniowo-czołowej. Druga operacja polegała na wykonaniu plastyki ubytku kostnego. Ponadto zdiagnozowano u Wnioskodawczyni padaczkę pourazową i połowiczny zanik nerwu wzrokowego. Wskutek zaistniałego wypadku i poniesionej krzywdy Wnioskodawczyni skierowała sprawę na drogę postępowania sądowego o przyznanie renty i odszkodowania z polisy ubezpieczeniowej kierowcy, który spowodował wypadek. Sprawa w sądzie toczyła się od listopada 2007 r. do września 2010 r. W wyniku porozumienia z Towarzystwem Ubezpieczeniowym zawarta została ugoda, z godnie z którą wypłacono Wnioskodawczyni świadczenie, tj. skapitalizowaną rentę z tytułu utraty dochodów i zwiększonych potrzeb w miejsce comiesięcznych świadczeń rentowych oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Łącznie kwota odszkodowania wyniosła 300.000 zł, z czego 20.000 zł stanowi kwota poniesiona przez Wnioskodawczynię na rzecz pełnomocnika, który reprezentował Ją w sądzie. Ugoda została zawarta 07.10.2010 r., a kwota odszkodowania wypłacona w terminie 7 dni od dnia zawarcia ugody.

Świadczenie w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz skapitalizowana renta z tytułu utraty dochodów i zwiększonych potrzeb Wnioskodawczyni otrzymała na podstawie ugody pozasądowej. Przedmiotowe świadczenie nie zostało przyznane na podstawie wyroku sądowego. Na ostatniej rozprawie, która odbyła się w dniu 11 października 2010 r., Sąd Okręgowy wydał postanowienie o umorzeniu postępowania w związku z zawartą wcześniej ugodą pozasądową.

Pismem z dnia 03.03.2011 r. Nr IPPB4/415-953/10-2/SP wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego.

Powyższe zostało uzupełnione w terminie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy świadczenie wypłacone przez Towarzystwo Ubezpieczeń, tj. zadośćuczynienie za doznaną krzywdę oraz skapitalizowana renta z tytułu utraty dochodów i zwiększonych potrzeb, podlega opodatkowaniu...

Zdaniem Wnioskodawcy:

W związku z sytuacją opisaną powyżej Wnioskodawczyni została zwolniona z pracy, którą wówczas wykonywała i na dzień dzisiejszy nie może podjąć zatrudnienia. Dlatego Wnioskodawczyni uważa, iż uzyskana kwota odszkodowania jest adekwatna do poniesionej krzywdy, a co za tym idzie nie powinna podlegać opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymanej na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,

dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.

Podkreślenia wymaga, że zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody. Zadośćuczynienie i odszkodowanie ma służyć naprawieniu uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych (zarówno materialnych jak i niematerialnych).

Na gruncie przepisów powołanej ustawy, pojęcie odszkodowania jest tożsame z pojęciem zadośćuczynienia. Odszkodowanie stanowi, co do zasady przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego w dniu 25.08.2004 r. Wnioskodawczyni doznała obrażeń ciała w wyniku wypadku samochodowego, który został spowodowany z winy kierującego innym pojazdem. Wskutek zaistniałego wypadku i poniesionej krzywdy Wnioskodawczyni skierowała sprawę na drogę postępowania sądowego o przyznanie renty i odszkodowania z polisy ubezpieczeniowej kierowcy, który spowodował wypadek. Sprawa w sądzie toczyła się od listopada 2007 r. do września 2010 r. w wyniku porozumienia z Towarzystwem Ubezpieczeniowym zawarta został ugoda, zgodnie z którą wypłacono Wnioskodawczyni świadczenie, tj. skapitalizowana renta z tytułu utraty dochodów i zwiększonych potrzeb w miejsce comiesięcznych świadczeń rentowych oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Łącznie kwota odszkodowania wyniosła 300.000 zł, z czego 20.000 zł stanowi kwota poniesiona przez Wnioskodawczynię na rzecz pełnomocnika, który reprezentował Ją w sądzie. Ugoda została zawarta 07.10.2010 r., a kwota odszkodowania wypłacona w terminie 7 dni od dnia zawarcia ugody.

Świadczenie w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz skapitalizowana renta z tytułu utraty dochodów i zwiększonych potrzeb Wnioskodawczyni otrzymała na podstawie ugody pozasądowej. przedmiotowe świadczenie nie zostało przyznane na podstawie wyroku sądowego. Na ostatniej rozprawie, która odbyła się w dniu 11 października 2010 r., Sąd Okręgowy wydał postanowienie o umorzeniu postępowania w związku z zawartą wcześniej ugodą pozasądową.

W związku z powyższym należy zauważyć, iż przedmiotowe świadczenie w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz skapitalizowanej renty z tytułu utraty dochodów i zwiększonych potrzeb zostały przyznane ze względu na poniesione obrażenia zdrowotne wskutek wypadku.

Zgodnie z treścią art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.) w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Natomiast w myśl art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Stosownie do art. 445 § 1 Kodeksu w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 ze zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w postępowaniu, o którym mowa w art. 16, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Natomiast zgodnie z art. 447 K.c., z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą a przyznanie jednorazowego odszkodowania ułatwi mu wykonywanie nowego zawodu.

Instytucje prawne renty przewidzianej w art. 444 § 2 K.c., jak i jednorazowe odszkodowania przewidziane w art. 447 K.c. powołane są do spełnienia tego samego zadania i mają służyć temu samemu celowi, a mianowicie naprawieniu tej samej szkody tylko w różny sposób, chodzi o to samo roszczenie odszkodowawcze, które ma być realizowane przez zapłatę określonej kwoty pieniężnej. Renta stanowi formę odszkodowania ogólną, natomiast jednorazowe odszkodowanie jest formą wyjątkową, dopuszczalną jedynie w razie istnienia szczególnych przesłanek. Wysokość jednorazowego odszkodowania, którego przyznanie następuje zamiast renty, powinna przedstawiać, przynajmniej w przybliżeniu, ekonomiczną równowartość należnej renty. Zasądzenie jednorazowego odszkodowania możliwe jest jedynie, gdy spełnione są przesłanki do zasądzenia renty, a nadto zachodzą ważne powody do takiego właśnie ustalenia odszkodowania. W istocie więc obie te instytucje prawne mają taki sam odszkodowawczy charakter i są równoważne. Możliwość zasądzenia jednorazowego odszkodowania zachodzi tylko i wyłącznie, gdy spełnione są przesłanki do przyznania renty odszkodowawczej.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, iż przedmiotowe świadczenie wypłacone przez Towarzystwo Ubezpieczeń na rzecz Wnioskodawczyni w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast świadczenie w postaci skapitalizowanej renty z tytułu utraty dochodów i zwiększonych potrzeb przyznana na podstawie przepisów prawa cywilnego korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.