IPPB2/415-1081/10-4/AK

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 23.12.2010 r. (data wpływu 29.12.2010 r.) oraz piśmie z dnia 10.03.2011 r. (data nadania 11.03.2011 r. data wpływu 15.03.2011 r.) uzupełniającym własne stanowisko na wezwanie Nr IPPB2/415-1081/10-2/AK z dnia 02.03.2011 r. (data nadania 02.03.2011 r., data doręczenia 09.03.2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu zadatku – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 29.12.2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu zadatku.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest współwłaścicielem nieruchomości w #189;, którą chciał sprzedać, podpisał umowę przedwstępną kupna/sprzedaży nieruchomości w roku 2009, otrzymując 10% zadatku – #189; zadatku przypada Wnioskodawcy. Do umowy przyrzeczonej nie doszło, ponieważ strona kupująca nie posiadała środków celem zapłaty pozostałej kwoty sprzedaży. Sprzedający zgodnie z umową przedwstępną zadatek zatrzymał, gdyż do umowy przyrzeczonej zdaniem Wnioskodawcy nie doszło z winy kupującej. Strona kupująca przyjęła inne stanowisko i zażądała zwrotu zadatku. Obecnie sprawa zadatku rozwiązywana jest na drodze sądowej.

Pismem z dnia 02.03.2011 r. Nr IPPB2/415-1081/10-2/AK wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez:

przedstawienie własnego stanowiska odnośnie zadanego pytania,

Wnioskodawca zadał następujące pytanie: „Czy i kiedy oraz w jakiej wysokości (%) powinien zapłacić podatek od otrzymanego zadatku...”. Z przedstawionego we wniosku stanowiska nie wynika, w jakiej wysokości wg Wnioskodawcy powinien On zapłacić podatek od otrzymanego zadatku, a więc zaprezentowane stanowisko nie jest adekwatne (kompletne) w stosunku do zadanego pytania.

Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie (data wpływu uzupełnienia 15.03.2011 r.).

Uzupełnienie zostało przedstawione poniżej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy i kiedy oraz w jakiej wysokości (%) Wnioskodawca powinien zapłacić podatek od otrzymanego zadatku...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wnioskodawca uważa, iż rozliczenie podatkowe w Urzędzie Skarbowym powinno nastąpić dopiero po rozstrzygnięciu sprawy zwrotu zadatku w sądzie oraz wydania prawomocnego wyroku Sądu na mocy którego, zadatek Wnioskodawca będzie mógł zatrzymać. Od otrzymanego zadatku, Wnioskodawca powinien zapłacić 18% podatek po uwzględnieniu kosztów otrzymania zadatku (koszty sądowe, koszty agencji nieruchomości).

Wnioskodawca taką informację otrzymał również w Urzędzie Skarbowym oraz telefonicznie w Krajowej Informacji Podatkowej.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zatem o przychodzie można mówić wtedy, gdy ma on charakter trwałego przysporzenia majątkowego, tj. mającego konkretny wymiar finansowy.

Zadatek jest instytucją prawa cywilnego związaną z wykonaniem zobowiązań umownych. Uiszczenie zadatku służyć ma zabezpieczeniu wykonania świadczenia umownego. Może również stanowić rodzaj świadczenia odszkodowawczego na wypadek niewykonania zobowiązania. Zastosowanie omawianej instytucji nie ma jednak charakteru obligatoryjnego, lecz zależy od decyzji stron umowy.

Z przepisu art. 394 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) wynika, iż w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

Z art. 394 § 2 Kodeksu cywilnego wynika natomiast, że w razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony (art. 394 § 3 ww. Kodeksu cywilnego).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca podpisał umowę przedwstępną kupna/sprzedaży nieruchomości w roku 2009, otrzymując 10% zadatku – #189; zadatku przypada Wnioskodawcy. Do umowy przyrzeczonej nie doszło, ponieważ strona kupująca nie posiadała środków celem zapłaty pozostałej kwoty sprzedaży. Sprzedający zgodnie z umową przedwstępną zadatek zatrzymał, gdyż do umowy przyrzeczonej zdaniem Wnioskodawcy nie doszło z winy kupującej. Strona kupująca przyjęła inne stanowisko i zażądała zwrotu zadatku..

W związku z tym, że zdaniem Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie nie doszło do zawarcia umowy sprzedaży z winy Wnioskodawcy lecz z winy leżącej po stronie kupującego, Wnioskodawca zachował otrzymany zadatek.

Natomiast strona kupująca przyjęła inne stanowisko i zażądała zwrotu zadatku. Obecnie sprawa zadatku rozwiązywana jest na drodze sądowej.

W związku z powyższym wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia momentu powstania obowiązku podatkowego w związku z otrzymanym zadatkiem oraz wysokości należnego podatku od otrzymanego zadatku.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania „w szczególności”. Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym.

W świetle powołanych powyżej przepisów oraz zaistniałego stanu faktycznego należy stwierdzić, iż kwota zachowanego zadatku stanowi przysporzenie majątkowe, skutkujące powstaniem przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten mieści się w dyspozycji art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 i podlega opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł. Bez znaczenia dla powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu z tytułu otrzymanego zadatku jest fakt toczących się postępowań przed sądami o zasadność zatrzymania przedmiotowego zadatku przez Wnioskodawcę.

Bezsprzecznym zatem jest fakt, że przychód z tytułu otrzymania zadatku powstał w momencie, kiedy to kupujący nie przystąpił do podpisania umowy przyrzeczonej, a sprzedający zachował otrzymany zadatek tj. w momencie, kiedy okazało się, że przyrzeczona umowa sprzedaży nieruchomości nie dojdzie do skutku.

Zgodnie z art. 9 ust. 2 cytowanej ustawy dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Do kosztów uzyskania przychodów w myśl art. 22 ust. 1 ww. ustawy można zaliczyć wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Zatem kosztem uzyskania przychodów nie są wszystkie wydatki, ale tylko takie, które nie są wymienione w art. 23 i których poniesienie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem przychodu z danego źródła, bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Jednakże ciężar wskazania owego związku spoczywa na podmiocie, który wywodzi z tego określone skutki prawne.

Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów winien, w myśl powołanego przepisu spełniać łącznie następujące warunki:

pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

nie znajdować się na liście wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

być właściwie udokumentowany.

Wobec powyższego aby wydatek można było zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów musi mieć on wpływ na osiągane przez podatnika przychody, czyli musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy między poniesionym wydatkiem a uzyskanym przychodem. Kwalifikując poczynione przez podatnika wydatki jako koszty uzyskania przychodu należy brać pod uwagę celowość wydatku i możliwość przyczynienia się wydatku do osiągnięcia przychodu. Podatnik celem zaliczenia poniesionego wydatku jako kosztu uzyskania przychodów powinien wykazać i udokumentować związek poniesionego wydatku z przychodem oraz to, że jego poniesienie miało wpływ na przychód.

Zauważyć również należy, iż koszt uzyskania przychodu z danego źródła musi być nierozerwalnie związany ze źródłem generującym przychód.

W przedmiotowej sprawie należy rozróżnić koszty, które ustawodawca zalicza do kosztów uzyskania przychodu ze źródła jakim jest odpłatne zbycie nieruchomości od kosztów bezpośrednio związanych z zachowaniem przez wnioskodawcę prawa do zachowania zadatku, który stanowi przychód z „innych źródeł”, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy.

Wnioskodawca zajmując własne stanowisko w sprawie uważa, że w jego sytuacji kosztem uzyskania przychodu będą koszty sądowe, koszty agencji nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż Wnioskodawca niewątpliwie poniósł wydatki związane z zamiarem sprzedaży przedmiotowej nieruchomości w postaci zapłaconej należności agencji nieruchomości. Dlatego też wydatki te mogłyby stanowić koszt uzyskania przychodów, ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy stosownie do treści cyt. art. 22 ust. 6c ww. ustawy, gdyby do transakcji sprzedaży przedmiotowej nieruchomości doszło. Natomiast w sytuacji gdy przychodem jest otrzymany zadatek, koszty te nie stanowią kosztów jego uzyskania i jako takie nie mogą pomniejszyć przychodu zaliczonego do „innych źródeł”.

Wnioskodawca we własnym stanowisku zawarł również stwierdzenie, że kosztem uzyskania przychodu z tytułu otrzymanego zadatku będą koszty sądowe.

Koszty związane ze sprawą sądową, które wiążą się ze stwierdzeniem, że zadatek staje się definitywny tzn. że zadatkiem tym Wnioskodawca może dysponować, będą mogły zostać zaliczone do kosztów jego uzyskania, jeżeli nie zostaną Wnioskodawcy zwrócone.

Stosownie do przepisu art. 9 ust. 1a powyższej ustawy, dochody z innych źródeł podlegają sumowaniu z innymi dochodami i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 tej ustawy, według skali podatkowej.

Na mocy przepisu art. 45 ust. 1 powołanej ustawy, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8. Natomiast zgodnie z przepisem art. 45 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, w tym samym terminie należy wpłacić należny z tego tytułu podatek.

Reasumując należy stwierdzić, iż otrzymany zadatek w momencie jego zachowania przez Wnioskodawcę będzie stanowił przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 tej ustawy, według skali podatkowej. Natomiast koszty agencji nieruchomości mogłyby stanowić koszty uzyskania przychodu ale z tytułu odpłatnego zbycia tej nieruchomości gdyby do zawarcia transakcji sprzedaży doszło. Natomiast ww. koszty nie stanowią kosztów uzyskania przychodu z tytułu otrzymanego przez wnioskodawcę zadatku. Kosztami uzyskania tego przychodu mogą być wyłącznie koszty bezpośrednio związane z zachowaniem prawa do zachowania zadatku, które nie zostały zwrócone w jakiejkolwiek formie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.