PO 2/4-4281/96/0915

Odpowiadając na pisma z 6.5.1996 r., IS.PD/824/T/1/8/96/1 oraz z 4.6.1996 r., IS.PD-824/T/1/8/96/2 w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych działalności brokerskiej Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, co następuje:

W art. 1 pkt 30 ustawy z 8.6.1995 r. o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej - Kodeks handlowy oraz o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 96, poz. 478), która weszła w życie z dniem 22.10.1995 r., został skreślony art. 34 ustawy z 28.7.1990 r. o działalności ubezpieczeniowej, stanowiący podstawę prawną powołanego przez IS zarządzenia Ministra Finansów z 14.12.1993 r. (M.P. Nr 67, poz. 593). Obecnie warunki podejmowania i prowadzenia działalności brokerskiej są unormowane bezpośrednio w nowo dodanym Rozdziale 3a wymienionej wyżej ustawy o działalności ubezpieczeniowej (tj. Dz.U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62).

Warto też zauważyć, że w art. 5 ust. 3 wymienionej wyżej ustawy z 8.6.1995 r. o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej.., na brokerów, którzy zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej uzyskali przed dniem wejścia w życie tej ustawy, został nałożony wymóg dostosowania - w terminie roku - swej działalności do wymagań określonych w znowelizowanej ustawie.

Zgodnie z przepisami ustawy o działalności ubezpieczeniowej w brzmieniu po dokonaniu omawianej nowelizacji, działalność brokerska polega na zawieraniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia w imieniu ubezpieczającego lub na pośredniczeniu przy zawieraniu umów ubezpieczenia na rzecz ubezpieczonego (art. 37g ust. 1 ustawy). Może ona być prowadzona przez osoby fizyczne lub prawne wyłącznie za zezwoleniem organu nadzoru (art. 37g ust. 3 i 4), którym jest Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń (art. 82 ust. 5). Organ nadzoru prowadzi też listę podmiotów wykonujących działalność brokerską, dokonuje wpisów i skreśleń z tej listy (art. 37 l i m), może też m.in. przeprowadzić w każdym czasie kontrolę działalności i stanu majątkowego podmiotów prowadzących działalność brokerską, wydawać zalecenia mające na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości, nakładać kary pieniężne (art. 83b).

Należy też zauważyć, że osoba fizyczna prowadząca działalność brokerską nie może być stroną umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, których przedmiotem jest pośredniczenie w zawieraniu umów ubezpieczenia w imieniu zakładu ubezpieczeń (art. 37h ust. 2).

Takie jak wyżej unormowane w ustawie o działalności ubezpieczeniowej zasady i warunki podejmowania i prowadzenia działalności brokerskiej przez osoby fizyczne uzasadniają stanowisko, że działalność ta w obecnym kształcie nie odpowiada pojęciu "wolnego zawodu" w rozumieniu art. 14a ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm.) - bez względu na to, czy broker czynności brokerskie wykonuje osobiście, czy przy pomocy innych osób.

W związku z powyższym, przychód z działalności brokerskiej prowadzonej przez osoby fizyczne należy uznać za przychód z pozostałej pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie zatem z art. 14 ust. 1 tej ustawy, za przychód z działalności brokerskiej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane.