SP1/S-861-161-270/2001

W związku z obowiązującymi od dnia 1 stycznia 2001 r. zmianami w ustawie - Ordynacja podatkowa w zakresie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, wprowadzonymi w art. 5 ustawy z dnia 8 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych, ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, ustawy - Ordynacja podatkowa, ustawy o finansach publicznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej (Dz.U. Nr 122, poz. 1315) uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

Przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 stycznia 2001 r. uprawniały urzędy skarbowe do udzielania w indywidualnych sprawach (na wniosek podatnika) ulg w spłacie zobowiązań podatkowych w formie:

1) zaniechania w całości lub w części:

a) ustalania zobowiązań podatkowych,

b) poboru podatków,

gdy pobranie podatku zagraża ważnym interesom podatnika, a w szczególności jego egzystencji (art. 22 § 2 pkt 1),

2) odroczenia terminu płatności podatku, ze względu na ważny interes podatnika (art. 48 § 1 pkt 1),

3) rozłożenia na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, ze względu na ważny interes podatnika (art. 48 § 1 pkt 2),

4) umorzenia w całości lub w części zaległości podatkowej lub odsetek za zwłokę w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym (art. 67 § 1).

W związku z przepisem art. 5 ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (...) od dnia 1 stycznia 2001 r. do ustawy - Ordynacja podatkowa w zakresie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych w sprawach indywidualnych wprowadzone zostały następujące zmiany:

1) została całkowicie zlikwidowana ulga zaniechania ustalania zobowiązania podatkowego, zarówno w drodze decyzji indywidualnych, jak i w formie rozporządzenia Ministra Finansów,

2) została zlikwidowana ulga zaniechania poboru podatku w drodze decyzji indywidualnych. Zaniechanie poboru podatku aktualnie może być dokonywane jedynie w formie rozporządzenia Ministra Finansów,

3) odroczenie terminu płatności podatku, rozłożenie na raty zapłaty podadtu lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę na wniosek podatnika będącego przedsiębiorcą powinno następować zgodnie z przepisami o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (art. 48 § 2 a),

4) umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowej lub odsetek za zwłokę na wniosek podatnika będącego przedsiębiorcą powinno następować zgodnie z przepisami o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (art. 67 § la).

Zgodnie z art. 4 pkt 1 lit. e) ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz.U. Nr 60, poz. 704) ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych są jedną z form pomocy publicznej. Powyższe oznacza, iż urzędy skarbowe przy wydawaniu, w trybie art. 48 § 1 pkt 1 i 2 oraz art. 67 § 1 Ordynacji podatkowej, decyzji w sprawie udzielenia ulg w spłacie zobowiązań podatkowych oraz umorzenia zaległości podatkowych na wniosek podatnika będącego przedsiębiorcą zobowiązane są do uwzględniania nie tylko procedur i kryteriów udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, określonych w ustawie - Ordynacja podatkowa, lecz dodatkowo procedur przyznawania pomocy publicznej przewidzianych w ustawie o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców oraz wydanych na podstawie tej ustawy przepisów wykonawczych. Wydawane w tych sprawach wobec przedsiębiorców decyzje przyznające ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych nie będą więc klasycznymi decyzjami uznaniowymi, albowiem dodatkowo muszą spełniać kryteria zawarte w ustawie o „pomocy publicznej".

W związku z wnioskami przedsiębiorców ubiegających się o ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych organy podatkowe będą więc dodatkowo zobowiązane:

- żądać od przedsiębiorców ubiegających się o ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych przedłożenia wraz z wnioskiem o udzielenie ulgi (pomocy) informacji dotyczącej wszelkich form pomocy udzielonej im w okresie trzech kolejnych lat poprzedzających dzień złożenia wniosku,

- weryfikować rzetelność informacji przedsiębiorcy o udzielonej pomocy,

- przed wydaniem decyzji występować do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o wydanie opinii dotyczącej projektu decyzji, jeżeli wartość tej pomocy łącznie z pomocą udzieloną w okresie trzech kolejnych lat poprzedzających wniosek przekracza kwotę stanowiącą równowartość 1 mln EURO,

- badać skuteczność oraz efektywność udzielonej pomocy,

- przekazywać Ministrowi Finansów kwartalne i roczne sprawozdania dotyczące udzielonej pomocy, zawierające w szczególności informacje o rodzajach, formach, wielkości udzielonej pomocy i jej przeznaczeniu,

- przekazywać na wniosek Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Ministra Finansów oraz Ministra Gospodarki doraźne informacje o pomocy udzielonej przedsiębiorcom,

- wydawać decyzje nakazujące zwrot uzyskanej pomocy, w całości lub w części, w razie stwierdzenia, że pomoc jest wykorzystywana niezgodnie z przeznaczeniem.

Większość aktów wykonawczych do ustawy o „pomocy publicznej" została w ostatnim czasie przyjęta przez Radę Ministrów i wkrótce zostanie opublikowana.

Mając powyższe na względzie, zalecam objęcie szczególnym nadzorem prawidłowość udzielania pomocy przedsiębiorcom w formie ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, a w szczególności stosowanie procedur udzielania pomocy wynikających z przepisów ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.

Pragnę przypomnieć, iż tryb postępowania organów podatkowych w procesie udzielania pomocy przedsiębiorcom został szczegółowo wyjaśniony w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 25 stycznia 2001 r. nr GN-8/KK/7/2001, którego fotokopię przekazuję w załączeniu.