OS2-0120-30-21/2003/M/OS 5829

W związku z sygnałami docierającymi z izb skarbowych oraz izb celnych w sprawie wątpliwości związanych z przekazywaniem i przejmowaniem odpisów kart kontowych wraz z saldami w podatku akcyzowym, w podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów oraz określeniem wierzyciela tych należności, w związku z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (…) (Dz.U. Nr 137, poz. 1302) informuję, co następuje:

Z dniem 1 września 2003 r., zgodnie z art. 24 ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (…), wymiar i pobór podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów, a także kontrola, szczególny nadzór podatkowy oraz wymiar i pobór podatku akcyzowego przechodzą z zakresu działania urzędów skarbowych i urzędów kontroli skarbowej do zadań służby celnej.

Natomiast stosownie do art. 31 ust. 3 powołanej ustawy, postępowania w sprawach podatkowych wszczęte i niezakończone ostatecznym rozstrzygnięciem w danym trybie przed dniem wejścia w życie tej ustawy przejmują organy właściwe w takich sprawach po dniu wejścia w życie ustawy, przy czym wszystkie już podjęte w postępowaniu czynności pozostają w mocy. Oznacza to, że organy celne są właściwe zarówno do prowadzenia spraw w zakresie podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów oraz podatku akcyzowego, w których nie wszczęto postępowania podatkowego, jak również tych spraw, w których postępowania zostały wszczęte i niezakończone.

Zatem wszelkie rozstrzygnięcia, wydawane na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. -Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), dotyczące podatku akcyzowego oraz podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów po dniu 1 września 2003 r., powinny być podejmowane przez organy celne, z wyjątkiem spraw określonych w art. 11g ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, w brzmieniu nadanym ustawą o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych (…). Zgodnie z tym przepisem organem podatkowym właściwym w sprawie postępowań dotyczących odroczenia terminu płatności podatku, rozłożenia na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, umorzenia zaległości podatkowych i odsetek za zwłokę, zwrotu nadpłaty oraz ulg podatkowych określonych w Ordynacji podatkowej -w zakresie podatku od towarów i usług -jest naczelnik urzędu skarbowego.

Jednocześnie nadmieniam, że kwestie związane z przekazaniem dokumentacji dotyczącej kont podatnika, w przypadku zmiany właściwości miejscowej lub rzeczowej organu podatkowego, zostały uregulowane w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 października 2003 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i niepodatkowych należności budżetowych przez organy podatkowe podległe ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych (Dz.U. Nr 187, poz. 1827). Zgodnie z przepisem § 43 ww. rozporządzenia, w przypadku zmiany dla podatnika właściwości miejscowej lub właściwości rzeczowej organu podatkowego, wynikającej z odrębnych przepisów (a taka zmiana właściwości nastąpiła na mocy art. 24 ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (…) -dokumentacja dotycząca kont podatnika podlega przekazaniu z organu podatkowego właściwego przed zmianą do organu podatkowego właściwego po zmianie.

Biorąc pod uwagę uregulowania ww. przepisów ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych (…) oraz rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zasad rachunkowości i planu kont dla prowadzenia ewidencji podatków i niepodatkowych należności budżetowych przez organy podatkowe podległe ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych -po dniu 1 września 2003 r. podjęcie realizacji zaległości i nadpłat w podatku akcyzowym oraz podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów (z wyjątkiem określonych w art. 11g ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym), wynikających z przekazanych kont podatników, pozostaje w kompetencji organów celnych.

Zgodnie natomiast z przepisami art. 31 ust. 1 powołanej ustawy, postępowanie egzekucyjne w sprawach wszczętych i niezakończonych przez organy podatkowe przed dniem wejścia w życie ustawy prowadzą dotychczasowe organy. W przypadku zatem wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez naczelnika urzędu skarbowego i niezakończenia go przed dniem 1 września 2003 r., organem uprawnionym do kontynuowania tego postępowania pozostaje nadal naczelnik urzędu skarbowego.

Pojęcie wierzyciela regulują natomiast przepisy art. 5 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 ze zm.), zgodnie z którym jest nim podmiot uprawniony do żądania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowiązków:

1) w odniesieniu do obowiązków wynikających z decyzji lub postanowień organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego właściwy do orzekania organ I instancji, z zastrzeżeniem pkt 4;

2) dla obowiązków wynikających z orzeczeń sądów lub innych organów albo bezpośrednio z przepisów prawa -organ lub instytucja bezpośrednio zainteresowana w wykonaniu przez zobowiązanego obowiązku lub powołana do czuwania nad wykonaniem obowiązku, a w przypadku braku takiej jednostki lub jej bezczynności -podmiot, na którego rzecz wydane zostało orzeczenie lub którego interesy prawne zostały naruszone w wyniku niewykonania obowiązku;

3) dla obowiązków wynikających z tytułów wykonawczych wystawionych przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych na podstawie art. 44 ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielonych przez Skarb Państwa -minister właściwy do spraw finansów publicznych;

4) w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydanych przez naczelnika urzędu celnego decyzji, postanowień lub mandatów karnych oraz z przyjętych przez naczelnika urzędu celnego zgłoszeń celnych -właściwy dla tego naczelnika dyrektor izby celnej.

Podkreślam, iż z dniem 1 września 2003 r. w związku z wejściem w życie przepisów ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych (…), nastąpiła zmiana właściwości rzeczowej w zakresie podatku akcyzowego oraz z tytułu podatku od towarów i usług od importu, zgodnie bowiem z art. 24 tej ustawy, wymiar i pobór podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów, a także kontrola, szczególny nadzór podatkowy oraz wymiar i pobór podatku akcyzowego przechodzą z zakresu działania urzędów skarbowych i urzędów kontroli skarbowej do zadań służby celnej. Przepis ten, jako lex specialis, wyłącza możliwość wyznaczenia wierzyciela tych podatków na podstawie art. 5 § 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W związku z tym wyznaczenie wierzyciela omawianych zobowiązań podatkowych, w stosunku do których nie wszczęto przed dniem 1 września 2003 r. egzekucji administracyjnej, następuje na podstawie art. 5 § 1 pkt 2 powołanej ustawy. Zgodnie z tym przepisem wierzycielem jest między innymi organ powołany do czuwania nad wykonaniem obowiązku, którym od dnia 1 września 2003 r. jest dyrektor izby celnej. Potwierdzeniem powyższego jest zarządzenie Ministra Finansów z dnia 25 kwietnia 2002 r. w sprawie nadania statutów izbom celnym i urzędom celnym (Dz.Urz. Nr 6, poz. 29 ze zm.), zgodnie z którym wyłącznie w izbach celnych są komórki działów finansowych realizujące zadania w zakresie rozliczeń ceł i podatków. Powyższą zasadę stosuje się zarówno w przypadku wydania przed dniem 1 września 2003 r. decyzji (przez urząd skarbowy) orzekającej o wysokości zobowiązania podatkowego z tytułu podatku akcyzowego oraz podatku od towarów i usług z tytułu importu, jak również wówczas, gdy obowiązek wynika z deklaracji złożonej przez podatnika.

Niezależnie od powyższego informuję, iż ustawa z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o zmianie niektórych ustaw (aktualnie skierowana do podpisu Prezydenta RP) wprowadza między innymi zmianę do przepisu art. 5 § 1 pkt 4 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, polegającą na jednoznacznym wskazaniu, iż dyrektor izby celnej jest wierzycielem należności wynikającej z deklaracji podatkowej. Przewidywany termin wejścia w życie powyższej zmiany nastąpi z dniem 1 stycznia 2004 r.

Ponadto przypominam, że pisma dotyczące działania izb celnych powinny być przekazywane do wiadomości i stosowania tym izbom.