PBB1/421-54/05

Pytanie podatnika:

Dotyczy zakwalifikowania do przychodów Spółki odszkodowania wypłaconego przez ubezpieczyciela na podstawie umowy ubezpieczenia ryzyka kredytu kupieckiego z tytułu niezapłaconych wierzytelności, które uprzednio zostały zaliczone do przychodów spółki jako przychody należne.

Decyzja

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 8 poz. 60), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 16 czerwca 2005r. wniesionego przez spółkę......., na postanowienie Naczelnika Pierwszego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Sosnowcu z dnia 6 czerwca 2005 r. Nr PSUS/PBOI/423/75/P/05/DW stanowiące interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie dotyczącej zakwalifikowania do przychodów Spółki odszkodowania wypłaconego przez ubezpieczyciela na podstawie umowy ubezpieczenia ryzyka kredytu kupieckiego z tytułu niezapłaconych wierzytelności, które uprzednio zostały zaliczone do przychodów spółki jako przychody należne - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach odmawia zmiany zaskarżonego postanowienia organu pierwszej instancji.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 7 marca 2005 r. Spółka Akcyjna ......... zwróciła się do Naczelnika Pierwszego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Sosnowcu o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie dotyczącej zaliczenia do przychodów Spółki odszkodowania wypłaconego przez ubezpieczyciela na podstawie umowy ubezpieczenia ryzyka kredytu kupieckiego z tytułu niezapłaconych wierzytelności.

Dnia 3 sierpnia 2004r., spółka ...... S.A. zawarła z Towarzystwem Ubezpieczeniowym umowę ubezpieczenia ryzyka kredytu kupieckiego z opcją windykacji należności. Na mocy tej umowy ubezpieczyciel zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania "... jeżeli Ubezpieczający nie otrzymał płatności z tytułu dostaw i usług w wyniku prawnie potwierdzonej bądź faktycznej niewypłacalności klienta..."

Zgodnie z przedstawionym w ww. wniosku stanem faktycznym, w razie nieotrzymania zapłaty wierzytelności wynikającej z wystawionej faktury, spółka zgłasza szkodę ubezpieczycielowi i uzyskuje od niego odszkodowanie w wysokości 75% lub 85% wartości niezapłaconej wierzytelności. Zgodnie z postanowieniami umowy z chwilą wypłaty odszkodowania prawo do windykacji nie zapłaconych należności przechodzi na ubezpieczyciela.

W tak przedstawionym stanie faktycznym, wnioskodawca stanął na stanowisku, że otrzymane z tytułu ubezpieczenia odszkodowanie nie powinno być kwalifikowane do przychodów, bowiem w istocie stanowi ono zapłatę wierzytelności zarachowanej uprzednio do przychodów Spółki na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Postanowieniem z dnia 6 czerwca 2005 r. Nr PSUS/PBOI/423/75/P/05/DW Naczelnik Pierwszego Śląskiego Urzędu Skarbowego w Sosnowcu uznał stanowisko Spółki w sprawie będącej przedmiotem wniosku za nie prawidłowe.Na powyższe postanowienie pismem z dnia 16 czerwca 2005 r. Spółka wniosła zażalenie w którym podnosi, że przedmiotowe odszkodowanie nie można uznać za przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, bowiem konsekwencją takiego stanowiska jest dwukrotne zaliczenie te samej wartości do przychodu: najpierw jako przychód należny a następnie jako odszkodowanie otrzymane od ubezpieczyciela. Zdaniem wnioskodawcy wypłacone odszkodowanie należy traktować jako zapłatę wierzytelności wcześniej zaliczonej do przychodów. Wobec powyższego, Spółka wnosi, o zastosowanie systemowej lub celowościowej wykładni prawa, bowiem wykładnia językowa prowadzi do rozwiązań niepożądanych.

Jeżeli zastosuje się wykładnię systemową, to przedmiotowego odszkodowania nie można uznać za przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy, albowiem przychód ten jest uregulowany w art.12 ust. 1 pkt 4 ustawy. Przepis ten stanowi, iż przychód stanowi wartość zwróconych wierzytelności, które uprzednio, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lub 43 zostały odpisane jako nieściągalne lub umorzone i zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Tak więc a contrario, z przepisu tego wynika, że nie będzie stanowić przychodu wartość zwróconych wierzytelności, które zostały zarachowane do przychodów należnych i nie zostały zaliczone do kosztów.

Ponadto, Spółka zarzuca organowi pierwszej instancji, że nie uzasadnił swojego rozstrzygnięcia w kwestii zaliczenia ubezpieczonej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów Spółki. Zdaniem wnioskodawcy, wypłacone odszkodowanie stanowi dla spółki ekwiwalent wierzytelności wynikającej z wystawionych faktur i z tego względu operacja ta nosi cechy odpłatnego zbycia wierzytelności w zamian za wypłacone odszkodowanie, a w takim przypadku wnioskodawca poniesie stratę na zbyciu wierzytelności.

Po rozpatrzeniu przedmiotowego zażalenia Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) przychodem, z którego dochód podlega opodatkowaniu są m.in. otrzymane pieniądze. Podatek dochodowy od osób prawnych posiada cechy podatku, który obejmuje swoim zakresem przedmiotowym wszelkie uzyskiwane w ciągu roku podatkowego przysporzenia majątkowe o charakterze trwałym, bez względu na to czy mają one charakter periodyczny (np. powstają w wyniku działalności gospodarczej), czy też jednorazowy. Stosownie do ww. przepisów odszkodowania nie są wyłączone z przychodów ani nie są zwolnione z podatku, wobec czego otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie na podstawie umowy ubezpieczenia ryzyka kredytu kupieckiego z tytułu niezapłaconych wierzytelności stanowić będzie w całości przychód spółki.

Zatem zasadne jest stanowisko organu pierwszej instancji przedstawione w zaskarżonym postanowieniu, że otrzymane odszkodowanie stanowi przychód podatkowy.

W zażaleniu wnioskodawca podnosi, że literalna wykładnia cytowanych wyżej przepisów prowadzi do niepożądanych rozwiązań, bowiem w konsekwencji prowadzi do dwukrotnego zaliczenia te samej wartości do przychodów. Fakt, że Spółka zgodnie z umową ubezpieczenia, z chwilą wypłaty odszkodowania przekazuje na rzecz ubezpieczyciela swoje wierzytelności, nie może uzasadniać wniosku Spółki o zastosowanie wobec niej systemowej czy celowościowej wykładni prawa w zakresie ewidencjonowania przychodów. Konsekwencje podatkowe zawartej przez spółkę umowy nie mogą obciążać skarbu państwa.

Należy również zauważyć, że bezpodstawny jest zarzut odwołania, że przedstawione w zaskarżonym postanowieniu stanowisko jest niespójne z zasadami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, bowiem Spółka uzyskując przychód z tytułu ubezpieczenia poniosła również wydatki (składka ubezpieczeniowa) ściśle związane z tym przychodem i stanowiące koszt uzyskania przychodu.Natomiast zacytowany w treści zażalenia fragment interpretacji Naczelnika Urzędu Skarbowego w Olsztynie z dnia 20 stycznia 20003 r. dotyczy indywidualnej sprawy i interpretacja ta nie jest wiążąca dla innych organów podatkowych.

Brak również podstaw do uznania zarzutu zażalenia, że organ pierwszej instancji w zaskarżonym postanowieniu nie ustosunkował się do kwestii zaliczenia ubezpieczonej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów Spółki. We wniosku z dnia 7 marca 2005 r. spółka jasno sprecyzowała pytanie i bezspornie dotyczyło ono kwestii zaliczenia do przychodów odszkodowania wypłaconego przez ubezpieczyciela. Wobec powyższego, przedstawione w zażaleniu zarzuty dotyczące zagadnień zaliczenia do przychodów wartości zwróconych wierzytelności na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 oraz kwestii zaliczenia ubezpieczonej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 39 są zagadnieniami, których organ pierwszej instancji nie rozstrzygał zaskarżonym postanowieniem, a zatem brak podstaw do ich rozpatrzenia. Niemniej jednak na marginesie dodać należy, że z wniosku spółki wynika, iż nie prowadzi postępowania sądowego w celu odzyskania ubezpieczonych wierzytelności, a więc nie ma możliwości zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów jako wierzytelności nieściągalne na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 ww. ustawy. A zatem nie ma do niej zastosowania art. 12 ust. 1 pkt 4, bowiem na podstawie tego przepisu wartość zwróconych wymienionych w tym przepisie wierzytelności będzie zaliczona do przychodu jedynie wtedy, jeżeli wierzytelności te uprzednio zostały odpisane jako nieściągalne lub umorzone i zaliczone przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia prawo do windykacji nie zapłaconych wierzytelności przechodzi na ubezpieczyciela a zatem nie nastąpiło odpłatne ich zbycie, brak również podstaw do zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 39, który stanowi, że nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio, na podstawie art. 12 ust. 3, została zarachowana jako przychód należny.

Decyzja niniejsza jest ostateczna.