LK-833/90/AP/06/345

Odpowiadając na pismo z dnia 4 maja 2006 r., znak: (…), dotyczące podatku od nieruchomości -Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844) obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości ciąży na osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych, w tym spółkach niemających osobowości prawnej, które są posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnych lub z innego tytułu prawnego lub jest posiadaniem bez tytułu prawnego.

Zgodnie z art. 336 kodeksu cywilnego posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

Zgodnie z art. 43 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 10 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez państwową lub samorządową jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej.

Na mocy art. 50 ww. ustawy do trwałego zarządu w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego o użytkowaniu. Użytkownik zaś zgodnie z art. 336 k.c. jest posiadaczem zależnym.

W związku z tym trwały zarządca nieruchomości będącej własnością Skarbu Państwa, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jest podatnikiem podatku od nieruchomości.

W wyniku zawarcia przez posiadacza zależnego nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego -umowy cywilnoprawnej (np. najmu) z innym podmiotem nie następuje przeniesienie obowiązku podatkowego na ten podmiot, chyba że posiadacz zależny działa jako pełnomocnik właściciela -w tym przypadku kolejny posiadacz stanie się posiadaczem zależnym na podstawie umowy zawartej z właścicielem.

Z powyższego wynika, że w przypadku wynajęcia nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa przez trwałego zarządcę tej nieruchomości innemu podmiotowi obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości nie przechodzi na najemcę, chyba że z umowy wynika, że jest zawarta bezpośrednio ze Skarbem Państwa.

Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych za grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów pod jeziorami, zajętych na zbiorniki retencyjne lub elektrowni wodnych.

W art. 1a ust. 1 pkt 4 ustawy stwierdzono, że działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy to działalność, o której mowa w przepisach Prawa o działalności gospodarczej, z wyjątkiem działalności rolniczej i leśnej oraz wynajmu turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych znajdujących się na obszarach wiejskich przez osoby ze stałym miejscem pobytu w gminie położonej na tym terenie, jeżeli liczba pokoi przeznaczonych do wynajęcia nie przekracza 5.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.) działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Z art. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz.U. Nr 133, poz. 882 ze zm.) wynika, że komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym.

Jednak zgodnie z art. 3 a ustawy komornik na własny rachunek wykonuje czynności, o których mowa w art. 2 ustawy (czynności egzekucyjne w sprawach cywilnych oraz inne czynności przekazane mu na podstawie odrębnych przepisów). Przed 1 stycznia 2002 r. komornik sądowy otrzymywał wynagrodzenie z budżetu państwa. Zasada ta została zmieniona przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 130, poz. 1452).

Ponadto, na podstawie art. 28 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, do komornika stosuje się przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ubezpieczeniach społecznych oraz o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Na temat statusu prawnego komornika sądowego wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z dnia 24 lutego 2003 r., stwierdzając: "aktualnie status prawny komornika ma specyficzną cechę, bowiem zbliża się do statusu przedstawicieli innych tzw. wolnych zawodów, ale zarazem zachowuje przymiot funkcjonariusza państwowego (art. 1 u.k.s.e.). Samodzielność komornika akcentuje dodany art. 3a u.k.s.e., w myśl którego komornik -mimo że nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 2 ust. 2 ustawy z 19 listopada 1999 r. -Prawo o działalności gospodarczej -dokonuje czynności, o których mowa w art. 2 ustawy, na własny rachunek".

Mając na uwadze powyższe, działalność komornika spełnia przesłanki działalności gospodarczej określone w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a tym samym zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych nieruchomości, zajęte na działalność w zakresie prowadzenia kancelarii komorniczej, należy uznać za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i podlegające opodatkowaniu stawką właściwą dla przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.