PO 4/AK-722-495/96

Odpowiadając na pismo z 5.6.1996 r., Nr US.DP.74/263/96, Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Przepis § 10 Wytycznych Ministra Finansów z 29.4.1996 r., w sprawie określenia sposobu i trybu ustalania dochodów w drodze oszacowania (Dz.Urz. M.F. Nr 13, poz. 60) stanowi, iż decyzja dotycząca wysokości zobowiązania podatkowego wynikająca z innego niż przyjęte przez podatnika określania cen w transakcjach tego typu podatnika z podmiotem powiązanym jest decyzją ustalającą zobowiązanie podatkowe.

Zasada wyrażona w tym paragrafie wynika z przyczyn ostrożności procesowej. Artykuł bowiem 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i odpowiednio art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierają w swej treści stwierdzenia, iż "... dochód danego podatnika ustala się ...".

Zgodzić się jednak należy ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażonym w wyroku z 13.1.1995 r., sygn. akt II A 863/94, w którym zarzucił on ustawodawcy tworzącemu ustawę o zobowiązaniach podatkowych oraz ustawy podatkowe niekonsekwencję w posługiwaniu się pojęciami - "decyzja ustalająca" i "decyzja określająca".

Podobne stanowisko ugruntowywuje się obecnie w doktrynie prawa. Przykładem opinii w tej sprawie jest artykuł prof. dr hab. Bogumiła Brzezińskiego pt. "Magiczne myślenie w prawie podatkowym" (Przegląd Podatkowy Nr 10 z 1996 r.), w którym autor stawia tezę, iż decyzje organów podatkowych dotyczące zobowiązań z tytułu podatku dochodowego tak osób fizycznych jak i prawnych, w związku z przyjętym rozwiązaniem przez ustawodawcę (obowiązek samoopodatkowania podatników), ma charakter deklaratoryjny, potwierdzający jedynie wysokość zobowiązań podatkowych podatników.

Są więc decyzjami określającymi zobowiązania podatkowe (w rozumieniu przyjętym przez ustawę o zobowiązaniach podatkowych).

Biorąc powyższe pod uwagę, wobec zgodnego w tym zakresie orzecznictwa NSA oraz doktryny prawa, przyjąć należy, iż decyzje wydawane w oparciu o wspomniane art. 11 i 25 ustaw podatkowych są decyzjami, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy z 19.12.1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz.U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.).

Końcowo, Ministerstwo Finansów pragnie wyjaśnić, iż nowe zapisy art. 11 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 25 ust. 1 i 2 o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu uchwalonym przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 21.11.1996 r. stanowią, iż " ... dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się ..."

Zmiana tych przepisów (obowiązująca od 1.1.1997 r.), ma na celu m.in. ujednolicenie pojęć stosowanych w ustawach o podatku dochodowym z pojęciami używanymi przez ustawodawcę w art. 5 ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz wyeliminowanie tym samym wątpliwości interpretacyjnych.