PO 4/AK-722-229/96

Odpowiadając na pismo z 11 marca 1996 r. Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, iż nie jest organem kompetentnym do dokonywania wykładni przepisów kodeksu handlowego. Niemniej jednak Ministerstwo Finansów pragnie wyjaśnić, iż dla celów dokonywania interpretacji przepisów podatkowych dotyczących dochodów z udziału w zyskach osób prawnych podziela stanowisko prezentowane w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zgodnie z wykładnią tych przepisów wyrażoną w wyroku z dnia 30 września 1994 r. (sygn. akt III S.A. 188/94) podział i wypłata zysków osiągniętych przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jest podstawowym prawem udziałowców takiej spółki. Z mocy art. 191 § 1 kodeksu handlowego roszczenie wspólnika do udziału w czystym zysku powstaje z mocy prawa z chwilą zatwierdzenia sprawozdania finansowego spółki. Wyłączenie czystego zysku od podziału między wspólników nastąpić zaś może jedynie w drodze wyraźnego postanowienia zawartego w umowie spółki. Jeżeli jednak udziałowcy pragną przekazać określone kwoty uzyskane z tytułu udziału na jakiekolwiek fundusze tej osoby prawnej, to o ile umowa spółki tak stanowi, mogą oni np. zasilić te fundusze w drodze dopłat określonych w art. 178 kodeksu handlowego.

Ministerstwo Finansów pragnie również zauważyć, że niewypłacanie przez spółkę zysku należnego udziałowcom i zatrzymywanie kwot tego zysku w spółce, niejednokrotnie przez okres kilkuletni, wypełnia przesłanki art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.), zgodnie z którym przychodem spółki jest również wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń. W tym przypadku nastąpiło bowiem nieodpłatne użyczenie spółce kapitału, zaś wartość tego przysporzenia należy oceniać zgodnie z ceną, jaką musiałaby zapłacić spółka, gdyby chciała pozyskać taki kapitał na rynku na podobnych warunkach (np. przez zaciągnięcie kredytu).

Ponadto Ministerstwo Finansów pragnie również zauważyć że, mimo iż stosownie do postanowień art. 191 kodeksu handlowego udziałowiec spółki ma prawo do udziału w zysku z datą zatwierdzenia bilansu, to biorąc jednak pod uwagę przepisy art. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy przyjąć, że w tym przypadku datą powstania obowiązku poboru podatku jest dzień wypłaty należności z tytułu udziału w zysku osoby prawnej.