Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania uprawnień i obowiązków kuratorów sądowych

Rozporządzenie określa szczegółowy sposób wykonywania przez kuratorów sądowych uprawnień i obowiązków w sprawach rodzinnych i nieletnich.

Powierzenie kuratorowi sądowemu sprawowania nadzoru powinno nastąpić bezzwłocznie, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia albo od dnia zwrotu akt sądowi I instancji lub otrzymania orzeczenia do wykonania.

1. Kurator rodzinny, któremu powierzono sprawowanie nadzoru:
1) zaznajamia się z aktami sprawy i innymi niezbędnymi źródłami informacji o podopiecznym, a w szczególności z przebiegiem dotychczasowych nadzorów;
2) nawiązuje pierwszy kontakt z podopiecznym, nie później niż w ciągu 7 dni od daty wpływu prawomocnego orzeczenia do zespołu kuratorskiej służby sądowej;
3) poucza podopiecznego o prawach i obowiązkach wynikających z orzeczenia sądu oraz omawia sposób i terminy ich realizacji;
4) planuje wobec podopiecznego oddziaływania profilaktyczno-resocjalizacyjne i opiekuńczo-wychowawcze;
5) współpracuje z rodziną podopiecznego w zakresie oddziaływań, o których mowa w pkt 4;
6) udziela podopiecznemu pomocy w organizowaniu nauki, pracy i czasu wolnego oraz w rozwiązaniu trudności życiowych;
7) kontroluje zachowanie podopiecznego w miejscu zamieszkania, pobytu, nauki i pracy;
8) współdziała z organizacjami, instytucjami, stowarzyszeniami i innymi podmiotami, których celem działania jest pomoc podopiecznym.
2. W przypadku niemożności nawiązania kontaktu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, kurator niezwłocznie w formie pisemnej zawiadamia sąd, podając przyczyny.
3. Przebieg nadzoru i podejmowane na bieżąco czynności kurator rodzinny dokumentuje w karcie czynności nadzoru, prowadzonej osobno dla każdego podopiecznego, w której wpisuje datę, miejsce i rodzaj czynności, uzyskane dokumenty i informacje oraz ich źródła, a także własne uwagi i zamierzenia w zakresie sprawowania nadzoru.

1. Kurator rodzinny składa sądowi pierwsze sprawozdanie z objęcia nadzoru, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia nawiązania kontaktu z podopiecznym, kolejne zaś sprawozdania z przebiegu nadzoru - na żądanie sądu lub w terminach określonych przez sąd.
2. W sprawozdaniu z objęcia nadzoru kurator rodzinny przedstawia diagnozę środowiskową, zamierzenia resocjalizacyjne, metody prowadzenia nadzoru, warunki osobiste i bytowe podopiecznego, zadania do realizacji, prognozę resocjalizacyjną oraz podaje źródła informacji o podopiecznym.
3. W sprawozdaniu z zakończenia nadzoru kurator rodzinny opisuje jego przebieg, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji planu pracy z podopiecznym oraz oceny wykonania obowiązków i postawy podopiecznego w okresie nadzoru.

Zawodowy kurator rodzinny wykonując obowiązki i uprawnienia w zakresie nadzoru ponadto:
1) sprawuje nadzory w sprawach trudnych lub wymagających bezzwłocznego podjęcia czynności;
2) kontroluje prawidłowość i efektywność sprawowania nadzorów oraz innych czynności zleconych sądowym kuratorom społecznym, przedstawicielom stowarzyszeń, organizacji i instytucji oraz osobom godnym zaufania, a ponadto, w uzasadnionych przypadkach, zgłasza sądowi potrzebę wystąpienia do organu statutowego stowarzyszenia, organizacji lub instytucji z wnioskiem o zmianę przedstawiciela wyznaczonego do wykonywania czynności związanych z nadzorem;
3) udziela pomocy kuratorom społecznym i innym osobom sprawującym nadzory zwłaszcza poprzez udzielanie instruktażu w zakresie metod i form pracy oraz organizowanie szkoleń dla tych osób;
4) pozyskuje osoby do sprawowania funkcji sądowego kuratora społecznego;
5) informuje kierownika zespołu kuratorskiej służby sądowej o nieprawidłowym sprawowaniu funkcji przez sądowego kuratora społecznego, a organy nadrzędne stowarzyszeń i organizacji - o sposobie sprawowania nadzoru przez ich przedstawicieli;
6) sygnalizuje jednostkom nadrzędnym organów i instytucji państwowych, organów samorządu terytorialnego oraz organom statutowym stowarzyszeń i organizacji przypadki bezzasadnej odmowy udzielenia kuratorowi sądowemu żądanej pomocy;
7) przygotowuje i występuje do sądu z odpowiednio uzasadnionymi wnioskami w sprawie zmiany orzeczenia sądu i dołącza do nich akta nadzoru i inne stosowne dokumenty;
8) uczestniczy w posiedzeniach wykonawczych sądu, dotyczących podopiecznych.

1. Kurator rodzinny, przeprowadzając wywiad środowiskowy, zwany dalej "wywiadem", ustala okoliczności określone przez sąd lub sędziego albo kontroluje sposób wykonywania orzeczenia przez uprawnione podmioty.
2. Do przeprowadzania wywiadu przez kuratora rodzinnego stosuje się odpowiednio przepisy § 1 ust. 1 i 2, § 2, § 3, § 4 i § 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 czerwca 2003 r. w sprawie regulaminu czynności w zakresie przeprowadzania wywiadu środowiskowego oraz wzoru kwestionariusza tego wywiadu (Dz. U. Nr 108, poz. 1018).

Po przeprowadzeniu wywiadu kurator rodzinny:
1) sporządza pisemne sprawozdanie z wywiadu zawierające:
a) imię i nazwisko osoby przeprowadzającej wywiad,
b) opis wykonywanych czynności i stwierdzonych okoliczności wynikających z zarządzenia o przeprowadzeniu wywiadu,
c) datę przeprowadzenia wywiadu,
d) podpis osoby przeprowadzającej wywiad;
2) składa sprawozdanie z wywiadu w terminie 14 dni od otrzymania zarządzenia o jego przeprowadzeniu, chyba że w zarządzeniu wyznaczony został inny termin;
3) uzupełnia wywiad na polecenie sądu.

Przepisów § 6 i 7 nie stosuje się do wywiadów przeprowadzanych na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Kurator rodzinny, do którego sąd zwrócił się o przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką:
1) powiadamia o terminie swoich czynności osoby, o których mowa w art. 598⁹ wymóg obecności uprawnionego przy przymusowym odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.);
2) żąda, w razie potrzeby, pomocy odpowiednich instytucji, w tym organów opieki społecznej;
3) sporządza do akt sprawy pisemną notatkę z przebiegu tej czynności.

1. Kurator rodzinny, któremu zlecono obecność przy kontaktach rodziców z dziećmi, ustalonych przez sąd opiekuńczy, stawia się w określonym w postanowieniu sądu terminie i miejscu i jest obecny przez cały czas trwania kontaktu, zapewniając, by kontakt ten nie trwał dłużej, niż postanowił sąd.
2. Z każdej obecności przy kontaktach, o których mowa w ust. 1, kurator rodzinny niezwłocznie składa sądowi pisemną notatkę.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.